بارداری دو قلو - راهنمای هفته به هفته و مراقبت‌های لازم

بارداری دو قلو، هفته به هفته یک تجربه متفاوت برای مادران است. اگر شما هم در انتظار دوقلوهایتان هستید، دانستن مراحل رشد آن‌ها در هر هفته، می‌تواند به شما کمک کند تا با آگاهی بیشتری این مسیر را طی کنید. در این مقاله، تغییرات بدن مادر، رشد دوقلوها و نکات مراقبتی در طول بارداری دو قلو، هفته به هفته را بررسی خواهیم کرد.

با نصب اپلیکیشن گهواره، می‌توانید به صورت هفتگی روند بارداری خود را پیگیری کرده و به اطلاعات تخصصی در مورد رشد جنین، سلامت مادر و توصیه‌های تغذیه‌ای دسترسی داشته باشید. این برنامه زمان آزمایش‌ها و غربالگری‌های ضروری دوران بارداری را به شما یادآوری می‌کند و با امکان ثبت و پایش وزن بارداری، می‌توانید وضعیت خود را با نمودار استاندارد مقایسه نمایید. همچنین هر روز پیام‌های مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری دریافت خواهید کرد که به شما کمک می‌کند دوران بارداری سالم و آگاهانه‌ای را تجربه نمایید.

انواع بارداری دو قلو

امروزه دوقلوزایی، به دلیل افزایش میانگین سن مادران و روش‌های کمک‌باروری، رایج‌تر شده است. همچنین احتمالاً می‌دانید که دو نوع دو قلو وجود دارد:

دوقلوهای همسان یا مونو زیگوتیک: برای تشکیل دوقلوهای همسان، یک تخمک بارور شده، تقسیم و به دو نوزاد با اطلاعات ژنتیکی دقیقاً یکسان تبدیل می‌شود.

 دوقلوهای غیرهمسان یا دی زیگوتیک: در دوقلوهای ناهمسان، دو تخمک توسط دو اسپرم بارور شده و دو کودک با ویژگی‌های ژنتیکی منحصربه‌فرد تولید می‌کنند.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

روش خانگی تشخیص بارداری دو قلو

تشخیص بارداری دو قلو از طریق روش‌های خانگی ممکن است. از جمله علائمی که می‌توانند نشان‌دهنده بارداری دوقلو باشند، افزایش سریع‌تر اندازه شکم و بیشتر شدن علائم بارداری مانند تهوع شدید و خستگی است. با این حال، برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر، باید به پزشک مراجعه کرده و سونوگرافی انجام دهید.

بی‌ بی چک در بارداری دو قلو

بی بی چک در بارداری دو قلو، معمولاً اولین تستی است که زنانی که به باردار بودن خود شک دارند، از آن استفاده می‌کنند اما باید بدانید که بی بی چک در بارداری دو قلو، دقیق نیست و نمی‌تواند به‌طور قطعی دوقلو بودن جنین را تشخیص دهد. برای اطمینان از این‌که آیا دو قلو باردار هستید یا خیر، باید سونوگرافی دوقلو انجام دهید.

علائم بارداری دوقلو در هفته اول

علائم بارداری دو قلو در هفته اول، تفاوت چندانی با بارداری تک قلو ندارد. در واقع علائم بارداری دو قلویی در ماه اول ملموس‌تر است. برخی از علائم شایع بارداری دو قلو عبارتند از:

• تهوع صبحگاهی: شاید این پرسش برای شما هم پیش آمده که حالت تهوع بارداری از چه زمانی شروع و تا کی ادامه دارد؟ باید بدانید تهوع و استفراغ در بارداری دوقلو، ممکن است زودتر شروع شود، طولانی‌تر باشد و حتی شدت بیشتری داشته باشد زیرا سطح هورمون hCG  در بدن شما بالاتر است. علاوه بر این، تهوع و استفراغ شدید، وضعیتی که به آن هایپرمسیسس گراویداروم (hyperemesis gravidarum) گفته می‌شود، در مادرانی که دوقلو باردارند، رایج‌تر است.

* مقاله عدد بتا در بارداری دوقلو را مطالعه کنید.

• مشکلات گوارشی: از آن‌جا که فضا در رحم تنگ‌تر است، فشار بیشتری به دستگاه گوارش شما وارد می‌شود. این می‌تواند منجر به ناراحتی‌های گوارشی شایع در بارداری مانند سوزش سر دل، سوء هاضمه و یبوست شود.

* مقاله ترش کردن معده در بارداری را مطالعه کنید.

• خستگی شدید: در بارداری دوقلو وزن بیشتری حمل می‌کنید و احساس سنگینی و خستگی بیشتری هم دارید.
• افزایش وزن بیشتر در اوایل بارداری: کارشناسان به مادرانی که وزن نرمال دارند و دوقلو باردار هستند، توصیه می‌کنند که بین 37 تا 54 پوند (تقریباً 17 تا 24 کیلوگرم) اضافه وزن پیدا کنند. این بدان معناست که شما احتمالاً در سه‌ماهه اول بارداری، حدود نیم کیلو در هفته، وزن اضافه خواهید کرد. برای دانستن تغذیه زنان باردار در سه ماهه اول بارداری و صبحانه مغذی این مقاله را بخوانید.
• حرکت بیشتر جنین‌ها: در صورتی که دو قلو باردار باشید، ضربه‌های جنین به شکم خود را در چند نواحی به‌طور همزمان حس خواهید کرد.

علائم بارداری دو قلو دختر و پسر

علائم بارداری دوقلو دختر و پسر معمولاً مشابه یکدیگر هستند و تفاوت زیادی بین آن‌ها وجود ندارد. در هر دو مورد، مادران ممکن است علائمی مانند تهوع شدید، خستگی مفرط، افزایش وزن و حرکات بیشتر جنین را تجربه کنند. در نهایت، جنسیت جنین‌ها معمولاً از طریق سونوگرافی و به‌طور دقیق‌ قابل شناسایی است و به طور کلی نمی‌توان تفاوت قابل توجهی در علائم بارداری دوقلو دختر و پسر مشاهده کرد.

جنین دوقلو در چند هفته مشخص می‌شود؟

برای تشخیص جنین دوقلو معمولاً از هفته ششم تا هشتم بارداری، به‌وسیله سونوگرافی می‌توان وجود دوقلوها را تأیید کرد. در این زمان، لانه‌گزینی جنین‌ها در رحم تکمیل شده و به‌راحتی می‌توان دو ضربان قلب را شنید. سونوگرافی در این دوره، بهترین روش برای شناسایی دوقلو بودن بارداری است، چراکه تغییرات اندام‌های جنینی به وضوح قابل مشاهده است.

بارداری دو قلو هفته به هفته

دانستن این‌که جنین‌های شما در هر هفته چه تغییری می‌کنند، مهم است زیرا باعث می‌شود به‌طور کامل از فرایند رشد جنین آگاه باشید و نکات مراقبتی لازم را رعایت کنید. رشد جنین دوقلو در رحم، مشابه نوزادان تک ‌قلو است و آن‌ها طبق همان برنامه‌ی زمانی رشد می‌کنند. با این حال، حدود هفته‌ بیست و ششم بارداری، رشد دوقلوها در مقایسه با تک ‌قلوها کمی کندتر می‌شود، زیرا فضای رحم برای آن‌ها تنگ‌تر می‌شود! در ادامه فرایند بارداری دو قلو هفته به هفته را بررسی می‌کنیم.

بارداری دو قلو در هفته پنجم تا هشتم

در بارداری دو قلو هفته پنجم تا هشتم، مغز و نخاغ در حال شکل‌گیری است. حدوداً در هفته ششم بارداری، مغز و نخاع جنین‌ها، فرایند شکل‌گیری را آغاز می‌کنند. پس از تشکیل مغز و نخاع و در حدود هفته هشتم بارداری، دست و پاهای جنین‌ها به شکل جوانه شروع به رشد می‌کنند. در همین زمان، بافت‌هایی که ساختار قلب نوزادان شما را تشکیل می‌دهند نیز در حال رشد هستند. به طور کلی، از هفته پنجم تا هشتم بارداری، تمامی اندام‌های اصلی نوزاد به تدریج شکل خواهند گرفت. عکس سونوگرافی جنین دوقلو در هفته ششم را می‌توانید در زیر مشاهده کنید.

بارداری دو قلو هفته نهم تا سیزدهم

با ورود به هفته‌های پایانی سه‌ماهه اول، ممکن است از آنچه در شکم شما در حال رخ دادن است، شگفت‌زده شوید! در هفته دوازدهم بارداری، اجزای صورت جنین‌هایتان در حال شکل‌گیری است. 

علائم بارداری دوقلو، زمانی که هفته به هفته پیگیری می‌شود، تفاوت زیادی با بارداری تک ‌قلو ندارد. با این حال، شکم مادران باردار دوقلو، زودتر بزرگ می‌شود و در سه‌ماهه دوم، کاملاً مشخص خواهد شد که دوقلو باردار هستید. همچنین ممکن است در این زمان، احساس ناراحتی و خستگی بیشتری نسبت به مادران باردار تک ‌قلو داشته باشید یا وزن بیشتری اضافه کنید که کاملاً طبیعی است. 

بارداری دو قلو هفته چهاردهم تا هفدهم

شروع سه‌ ماهه دوم، زمان پرکاری برای دوقلوهای شماست! آن‌ها در حال اضافه کردن وزن و فعال‌تر شدن هستند. در این زمان، شما وارد دوره طلایی بارداری می‌شوید، زمانی که تهوع صبحگاهی و خستگی بالاخره کاهش می‌یابد و انرژی بیشتری خواهید داشت.

در سه ماهه دوم، دوقلوهای شما شروع به تکان دادن دست‌ها و پاهایشان می‌کنند. استخوان‌هایشان نیز در حال قوام یافتن است. در هفته شانزدهم بارداری، دو قلوهای شما می‌توانند چشم‌هایشان را پشت پلک حرکت دهند. همچنین پوشش محافظ روی پوست تشکیل می‌شود، این پوشش چرب و مومی ورنیکس نام دارد که از پوست دوقلوهایتان در برابر مایع آمنیوتیک محافظت می‌کند.

بارداری دو قلو هفته هجدهم تا بیست و دوم

در این زمان، ممکن است به دلیل رشد رحم و تغییرات هورمونی، دردها و ناراحتی‌های جدیدی داشته باشید. برای کاهش درد و پس از مشورت با پزشک، سعی کنید به روتین روزانه خود، ورزش را اضافه کنید. ورزش کردن در دوران بارداری، به افزایش سطح انرژی و گردش خون نیز کمک می‌کند.

دوقلوهای شما ممکن است انگشت شست خود را بمکند! در هفته هجدهم بارداری، جنین‌هایتانن می‌توانند بشنوند و در هفته بیستم بارداری، موهای نرمی به نام لانوگو دارند. رویش ابرو و مو نیز ادامه دارد.

بارداری دو قلو هفته بیست و سوم تا بیست و هفتم

ممکن است با پیشرفت بارداری دوقلو، علائم جدیدی مانند انقباضات براکستون هیکس داشته باشید که نشانه‌ای از آماده‌سازی بدن برای زایمان است. این انقباضات تمرینی به نام «زایمان کاذب» هم شناخته می‌شوند و واقعی نیستند. در حدود هفته بیست و ششم بارداری، ریه‌ها نیز شکل گرفته‌اند.

بارداری دو قلو هفته بیست و هشتم تا سی و دوم

در این مرحله، بدن شما خون بیشتری تولید می‌کند و قلب شما به سرعت آن را در سراسر بدن پمپاژ می‌کند. در این بازه زمانی، سه اتفاق مهمی که در جنین‌های شما رخ می‌دهد، عبارتند از:

• دوقلوها می‌توانند چشم‌های خود را باز و بسته کنند.
• مغز نوزادهای شما در این مرحله از بارداری، به سرعت در حال رشد است. بخش‌هایی از مغز اکنون می‌تواند دمای بدن را کنترل کنند.
• تا این مرحله، جنین تکامل یافته است و افزایش وزن می‌یابد. در هفته سی و دوم بارداری، احتمالاً لانوگو که سطح بدن‌هایشان را پوشانده است، شروع به ریزش می‌کند.

هفته سی و سوم تا سی و ششم بارداری

مادرانی که دوقلو باردار هستند، زودتر از سایر مادران، زایمان می‌کنند. بنابراین ریه‌های دو قلوهایتان برای تنفس خارج از رحم آماده می‌شوند و وزن جنین‌ها افزایش می‌یابد. 

خوب است بدانید بیشتر زنان بین هفته‌های ۳۷ تا ۴۲ زایمان می‌کنند. با این حال، اگر باردار دوقلو هستید، ممکن است در هفته سی و پنجم زایمان کنید، بنابراین باید مراقب علائم آن باشید و به‌طور مداوم علائم خود را با پزشک در میان بگذارید.

جنین دوقلو در کجای شکم قرار دارد؟

اگر تاکنون این پرسش برای شما هم پیش آمده که جنین دو قلو در کجای شکم قرار دارد، باید بدانید در دوران بارداری دوقلوها، نحوه قرارگیری جنین‌ها تأثیر زیادی بر نحوه زایمان دارد. بسیاری از دوقلوها به سمت پایین (موقعیت سر) در انتهای بارداری می‌چرخند، اما احتمال دارد که دوقلوی دوم بعد از تولد دوقلوی اول تغییر وضعیت دهد. انواع وضعیت‌های جنین شامل موارد زیر است که بر روند زایمان و احتمال بروز مشکلات تأثیر می‌گذارد:

• وضعیت سر پایین، سر پایین (Vertex-Vertex): این وضعیت زمانی است که هر دو جنین در وضعیت سر به پایین قرار دارند که رایج‌ترین و بهترین وضعیت برای زایمان طبیعی است. اگرچه دوقلوها ممکن است در رحم جابه‌جا شوند اما اگر در هفته ۲۸ بارداری سرشان به سمت پایین باشد، احتمالاً تا زمان زایمان، همین‌طور خواهند ماند.
• وضعیت سر پایین، باسن پایین (Vertex,Breech): در این حالت، برخی پزشکان ممکن است اجازه دهند که مادر ابتدا برای زایمان طبیعی تلاش کند، در حالی که برخی دیگر سزارین برنامه‌ریزی‌شده را توصیه می‌کنند. اگر جنین نزدیک به کانال زایمان در وضعیت بریچ باشد، معمولاً نیاز به سزارین است.
• وضعیت باسن پایین، باسن پایین (Breech, Breech): زمانی که هر دو جنین در وضعیت بریچ قرار داشته باشند، سزارین برنامه‌ریزی‌شده توصیه می‌شود زیرا پزشک قادر به تغییر وضعیت جنین‌ها نخواهد بود. 

*بریچ بودن جنین دختر و پسر با عکس

• وضعیت سر پایین، عرضی یا ترانسورس (vertex, transverse): وضعیت عرضی یا مورب (ترانسورس) زمانی رخ می‌دهد که یکی از دوقلوها به صورت عرضی یا مورب قرار بگیرد. در این شرایط، ممکن است با پیشرفت فرایند زایمان، نوزاد تغییر موقعیت دهد و امکان زایمان طبیعی برای هر دو نوزاد وجود داشته باشد.
• وضعیت باسن پایین، عرضی یا ترانسورس (breech, transverse): این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یکی از دوقلوها در وضعیت بریچ یا عرضی قرار گیرد که در حدود ۲۵ درصد موارد مشاهده می‌شود. در چنین شرایطی، پزشک معمولاً تصمیم می‌گیرد که زایمان به صورت سزارین انجام شود.
• وضعیت عرضی، عرضی یا ترانسورس، ترانسورس (transverse, transverse): این نوع قرارگیری جنینی نادر است و کمتر از ۱ درصد موارد رخ می‌دهد. اگر هر دو جنین به صورت افقی قرار داشته باشند، تقریباً به‌طور قطعی شما نیاز به سزارین خواهید داشت.

بارداری دو قلو در دو کیسه جدا چه زمانی رخ می‌دهد؟

بارداری دوقلو در دو کیسه جدا زمانی اتفاق می‌افتد که هر کدام از جنین‌ها در کیسه آمینوتیک جداگانه‌ای قرار دارند. این نوع بارداری می‌تواند چالش‌های خاصی داشته باشد، از جمله افزایش احتمال زایمان زودرس. در این حالت، هر جنین به صورت مستقل رشد می‌کند و ممکن است علائم بارداری شدیدتر باشد.

نکات مراقبتی در بارداری دو قلو 

حالا که از تغییرات بارداری دو قلو هفته به هفته آگاه شدید، باید نکاتی که در ادامه آورده شده است را در طول دوران بارداری رعایت کنید:

• ویتامین‌های دوران بارداری را فراموش نکنید: اگر منتظر چندقلو هستید، بسیار مهم است که ویتامین‌های دوران بارداری را به موقع مصرف کنید. در واقع، ممکن است نیاز به مصرف میزان بیشتری از اسید فولیک نسبت به فردی که فقط یک جنین دارد، داشته باشید.
• از انجام فعالیت‌های پر خطر خودداری کنید: از فعالیت‌های پر خطری مانند کوه‌نوردی اجتناب کنید.
• رژیم غذایی سالم و متنوعی داشته باشید: شما به حدود ۳۰۰ کالری اضافی به ازای هر نوزاد در روز نیاز دارید. بنابراین بشقاب خود را با غذاهای مغذی و سیرکننده پر کنید!
• روزانه 8 تا 12 لیوان آب بنوشید: کم‌آبی می‌تواند باعث انقباضات رحمی و زایمان زودرس شود که در بارداری‌های چندقلو، بسیار خطرناک است. بنابراین، مقدار زیادی آب بنوشید و در طول روز از میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید.
• الکل و دخانیات مصرف نکنید: قلیان میوه‌ای در بارداری، سیگار و سایر دخانیات جنین را به طور مستقیم در معرض مواد سمی قرار داده و خطر نقص‌های مادرزادی و بیماری‌های مزمن را افزایش می‌دهند.
• جای گربه را تمیز نکنید: گربه‌ها می‌توانند ناقل بیماری توکسوپلاسموز در بارداری باشند که یک عفونت خطرناک برای جنین است. این بیماری از طریق تماس با مدفوع گربه منتقل می‌شود. بنابراین، از شخص دیگری بخواهید که تمیز کردن جای گربه را بر عهده بگیرد.
• علائم زایمان زودرس را نادیده نگیرید: تقریباً ۵۰٪ از بارداری‌های دوقلو قبل از هفته سی و هفتم و ۱۰٪ قبل از هفته سی و دوم به زایمان ختم می‌شوند. بنابراین، خطر زایمان زودرس در بارداری چندقلو واقعی است. اگر هر یک از علائم زیر را داشتید، فوراً با پزشک تماس بگیرید:

1. گرفتگی‌های شکمی
2.  کمردرد مبهم و مداوم
3.  انقباضات منظم
4.  تغییر در ترشحات واژن (نشتی مایع یا خونریزی)
5.  درد لگن یا فشار در ناحیه رکتوم

کلام آخر

پیگیری بارداری دوقلو هفته به هفته، به شما کمک می‌کند تا از تغییرات بدن خود آگاه باشید و برای هر مرحله آماده شوید. با رعایت توصیه‌های پزشکی و داشتن یک سبک زندگی سالم، می‌توانید این مسیر را با آرامش طی کرده و نوزادان خود را در سلامت کامل به دنیا بیاورید.

منابع:

babycenter

whattoexpect