مراحل رشد نوزاد سه ماهه + جدول وزن و قد نوزاد سه ماهه

ورود به سه ماهگی، نقطه عطفی در مسیر تکامل کودک است که با تغییرات فیزیکی و رفتاری قابل توجهی همراه می‌شود. در این برهه، نوزاد نه تنها ثبات بیشتری در الگوی خواب و تغذیه پیدا می‌کند، بلکه مهارت‌های شناختی و حرکتی او هم دچار جهشی بزرگ خواهد شد. در ادامه این مطلب از مجله سلامت گهواره، به بررسی وزن و قد نوزاد سه ماهه، مهارت‌های حرکتی و شناختی، تقویم واکسیناسیون و نیازهای تغذیه‌ای نوزاد در این ماه خواهیم پرداخت.

با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره‌ تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.

نوزاد سه ماهه چه ویژگی‌هایی دارد؛ خصوصیات نوزاد سه ماهه

در طول ماه سوم، والدین شاهد تغییرات شگفت‌انگیزی در رفتار و توانمندی‌های فرزندشان هستند. نوزاد در این سن نه تنها شب‌ها خواب منظم‌تری دارد، بلکه در طول روز هم هوشیارتر است. اگر به جدول زمانی کارهای نوزاد در ماه سوم نگاهی بیندازید، لبخند زدن آگاهانه یکی از برجسته‌ترین نقاط عطف اوست. 

در این ماه، نوزاد دیگر تنها به صورت غریزی واکنش نشان نمی‌دهد، بلکه با تولید آواهای نامفهوم و حرکات ظریف بدن، سعی در برقراری ارتباط با محیط پیرامون دارد. علاوه بر این، قوی شدن عضلات پا در ماه سوم به نوزاد اجازه می‌دهد تا با کمک گرفتن از والدین، وزن خود را روی پاها تحمل کند.

البته به یاد داشته باشید که سرعت رشد هر کودک منحصر‌به‌فرد است و این ویژگی‌ها ممکن است در هر نوزاد با کمی تفاوت زمانی ظاهر شود.

نصب اپلیکیشن گهواره

رشد جسمی نوزاد سه ماهه چگونه است؛ وزن نرمال نوزاد ۳ ماهه

در سه ماهگی، سرعت رشد فیزیکی نوزاد بالا بوده و تغییرات وزن نوزاد سه ماهه به‌ وضوح قابل مشاهده خواهد بود. اگرچه سرعت رشد در نوزادان مختلف متفاوت است، اما به طور معمول برخی شیرخواران تا پایان ماه سوم موفق می‌شوند وزن خود را به دو برابر زمان تولد برسانند.

به نقل از babycenter

بر اساس یک قاعده کلی، نوزادان معمولا تا پایان چهار ماهگی به دو برابر وزن زمان تولد و تا یک‌ سالگی به سه برابر آن میرسند. 

The general rule of thumb, though, is that babies double their birth weight by 4 months and triple their birth weight by 1 year.

به‌ عنوان مثال، اگر وزن تولد 2.5 کیلوگرم باشد، انتظار می‌رود که نوزاد چهار ماهه به وزن حدود 5 کیلوگرم و نوزاد یک ساله به وزن تقریبا 7.5 کیلوگرم برسد.

الگوی شیر خوردن نوزاد سه ماهه

در سه ماهگی، تغذیه مکرر نوزاد در تمام ساعات شب و روز تا حد زیادی کاهش یافته و الگوی شیردهی نظم بیشتری به خود می‌گیرد. علت اصلی این تغییر، رشد فیزیکی نوزاد و افزایش گنجایش معده اوست که اجازه می‌دهد در هر وعده حجم بیشتری شیر دریافت کند.

نوزاد سه ماهه چقدر باید شیر بخورد؟

حجم معده نوزاد سه ماهه به اندازه‌ای رشد کرده است که می‌تواند در هر بار تغذیه، حدود 120 تا 180 میلی‌لیتر شیر را بپذیرد.

نوزاد سه ماهه هر چند ساعت باید شیر بخورد؟

به طور معمول، نوزادان سه ماهه هر 4 تا 5 ساعت یک‌بار به تغذیه نیاز پیدا می‌کنند. با این حال، والدین باید همیشه به نشانه‌های گرسنگی نوزاد توجه کنند، زیرا ممکن است نوزاد زودتر از موعد نیاز به تغذیه داشته باشد.

جدول قد و وزن نوزاد سه ماهه

در ادامه، جدول قد و وزن نوزاد پسر و دختر در سه ماهگی آورده شده است: 

اعداد ذکر شده، قد و وزن نرمال نوزاد سه ماهه بر اساس استانداردهای کلی رشد هستند. اما لازم است بدانید که قرار گرفتن نوزاد در بازه‌ای کمی بالاتر یا پایین‌تر از این اعداد، الزما به معنای وجود مشکل نیست.

رشد ذهنی و شناختی نوزاد سه ماهه 

در آستانه سه‌ماهگی، نوزاد وارد مرحله تازه‌ای از رشد ذهنی و شناختی می‌شود و سطح هوشیاری او نسبت به محیط اطراف افزایش پیدا می‌کند. در این دوره، توانایی‌هایی همچون یادگیری، حافظه، پردازش اطلاعات و واکنش هدفمند به محرک‌ها تقویت می‌شود. معمولا نوزاد در این سن قادر است چهره‌های آشنا را تشخیص دهد، میان صداهای مختلف تمایز قائل شود و به صداهای آشنا با لبخند، آرام‌تر شدن یا هیجان بیشتر واکنش نشان دهد. بسیاری از نوزادان سه‌ماهه اسباب‌بازی‌های خود و محیط‌های تکراری را تشخیص داده و نسبت به تغییرات جدید توجه بیشتری نشان می‌دهند.

از سوی دیگر، نوزاد در این برهه می‌تواند اشیای متحرک را با چشم دنبال کرده، تمرکز بیشتری بر آن‌ها داشته باشد و برای لمس یا گرفتن وسایل و اسباب‌بازی‌های خود تلاش کند.

جهت بررسی دقیق شاخص‌های رشد، می‌توان از تست هوش نوزاد سه ماهه بهره برد. این تست تصویر روشنی از وضعیت تکامل ذهنی و شناختی نوزاد ارائه می‌دهد.

مهارت‌های حرکتی نوزاد سه ماهه؛ حرکات دست و پا در نوزاد سه ماهه

نوزاد در سه ماهگی کنترل بیشتری بر بدن خود پیدا می‌کند و والدین شاهد پیشرفت‌های زیر در حرکات نوزاد سه ماهه خواهند بود:

• کنترل دست‌ها: نوزاد در این ماه دستان خود را کشف کرده و تسلط زیادی بر آن‌ها پیدا می‌کند؛ او می‌تواند مشت‌هایش را باز و بسته کند، اشیاء را برای لحظاتی کوتاه نگه دارد و دستان خود را به سمت دهان ببرد.
• کنترل عضلات گردن: نوزاد در وضعیت دمر (Tummy Time) قادر است سر و سینه خود را بالا نگه دارد و با تکیه بر دست، بخش بالایی بدن را مدیریت کند. در این سن لرزش سر، وقتی در حالت عمودی قرار دارد، به حداقل می‌رسد.
• افزایش قدرت عضلانی پاها: توان حرکتی پاها در ماه سوم افزایش پیدا خواهد کرد؛ او با انرژی لگد می‌زند و در صورتی که زیر بغل او گرفته شود، تمایل دارد حالتی شبیه به ایستادن به خود بگیرد.
• تلاش برای غلت زدن: اگرچه نوزاد معمولا در ماه‌های بالاتر، حدود 5 ماهگی می‌تواند غلت بزند، اما بسیاری از نوزادان از اواخر ماه سوم تلاش برای غلتیدن را آغاز می‌کنند.

خواب نوزاد سه ماهه چگونه است؟

در سه ماهگی، الگوی خواب نوزاد به تدریج به ثبات می‌رسد، به طوری که اغلب شیرخواران به یک روتین مشخص شامل سه نوبت خواب روزانه و یک زمان ثابت برای خواب شبانه عادت می‌کنند. اگرچه تفاوت‌های فردی میان نوزادان وجود دارد، اما برخی از آن‌ها در این سن پتانسیل خواب پیوسته تا 6 ساعت در شب را پیدا خواهند کرد.

نوزاد سه ماهه چند ساعت باید بخوابد؟

به‌ طور میانگین، نوزادان در این سن به 14 تا 16 ساعت خواب نیاز دارند. این بازه زمانی معمولا به صورت زیر تقسیم می‌شود:

• خواب شبانه: حدود 10 ساعت
• خواب روزانه: حدود 6 ساعت که اغلب به صورت 3 چرت روزانه خواهد بود

نکته: الگوی خواب فرزند شما ممکن است تحت تاثیر سبک زندگی خانواده یا ویژگی‌های فردی او کمی متفاوت باشد؛ بنابراین تا زمانی که مشکلی در نوزاد مشاهده نکردید، جای نگرانی نخواهد بود.

علت نخوابیدن نوزاد سه ماهه در شب

مهم‌ترین عواملی که بر خواب نوزاد سه ماهه اثر گذاشته و آن را مختل می‌کنند، شامل موارد زیر هستند:

• تلاش‌ برای غلت زدن
• جهش رشد
• اگرچه اولین دندان معمولا در شش‌ماهگی رویت می‌شود، اما شکل‌گیری دندان‌ها در زیر لثه از حدود سه‌ماهگی آغاز شده و می‌تواند باعث بی‌خوابی نوزاد شود
• خستگی مفرط

مدفوع نوزاد سه ماهه و وضعیت طبیعی آن

شناخت ویژگی‌های ظاهری مدفوع نوزاد، یکی از دغدغه‌های اصلی والدین در ماه‌های نخست تولد است. تغییر در رنگ، قوام و دفعات دفع می‌تواند اطلاعات مهمی درباره سلامت سیستم گوارش نوزاد ارائه دهد. در ادامه، ویژگی‌های مدفوع طبیعی نوزاد سه ماهه بر اساس نوع تغذیه بررسی شده است.

ویژگی‌های مدفوع نوزادان تغذیه شده با شیر مادر

نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، معمولا مدفوعی با ویژگی‌های زیر دارند:

• رنگ: اغلب به رنگ زرد خردلی یا متمایل به سبز است.
• قوام: بافتی نرم و خمیری (شبیه به خامه) دارد. گاهی ممکن است به قدری شل باشد که با اسهال اشتباه گرفته شود.
• بو: بوی مدفوع این نوزادان شیرین بوده و خیلی زننده نیست.

نکته: ویژگی‌های ظاهری مدفوع نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، تحت تاثیر رژیم غذایی مادر قرار دارد. در واقع، هرگونه تغییر در بو، رنگ یا شکل مدفوع نوزاد، اغلب بازتابی از ترکیبات غذایی است که مادر در طول روز مصرف می‌کند.

ویژگی‌های مدفوع نوزادان تغذیه شده با شیر خشک

مدفوع نوزادانی که از شیر خشک استفاده می‌کنند، اغلب شامل ویژگی‌های زیر است:

• رنگ: مدفوع با رنگ‌های سبز قهوه‌ای، زرد قهوه‌ای و برنز قهوه‌ای در این نوزادان طبیعی است.
• قوام: مدفوع این نوزادان سفت‌تر از گروه اول بوده و بافتی مشابه کره بادام‌زمینی دارد.
• بو: مدفوع این نوزادان معمولا بوی تندتری نسبت به نوزادان تغذیه‌شده با شیر مادر دارد.

تعداد دفعات اجابت مزاج در نوزادان طی ماه‌های نخست تولد متغیر است. به‌ طور معمول، نوزادان در هشت هفته اول زندگی ممکن است تا 10 مرتبه در شبانه‌روز دفع داشته باشند؛ اما با نزدیک شدن به سه الی چهار ماهگی، این میزان به 2 تا 4 بار در روز کاهش پیدا می‌کند.

با این حال، ممکن است در برخی نوزادان این تعداد متفاوت باشد. اگر فرزند شما افزایش وزن مناسبی دارد، با اشتها شیر می‌خورد و حال عمومی او مساعد است، تغییر در تعداد دفعات اجابت مزاج کاملا طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد.

یبوست یا اسهال نوزاد سه ماهه

تشخیص یبوست نوزاد سه ماهه معمولا آسان است؛ یبوست اغلب با دفع مدفوع سفت، گلوله‌ای و تیره‌رنگ همراه بوده و ممکن است با بی‌قراری نوزاد هنگام دفع یا رگه‌های خون همراه شود. 

در مقابل، به‌ دلیل اینکه بافت طبیعی مدفوع نوزاد شل و کمی آبی است، تشخیص اسهال دشوارتر خواهد بود. چنانچه مدفوع نوزاد کاملا آبکی شده، حجم آن به گونه‌ای باشد که بیش از دو پوشک را کاملا پر کند یا این وضعیت بیش از 1 الی 2 روز ادامه داشته باشد، مراجعه به پزشک الزامی است. عدم درمان اسهال نوزاد ۳ ماهه نه‌ تنها موجب سوختگی پوست ناحیه پوشک می‌شود، بلکه خطر جدی کم‌آبی بدن را برای نوزاد به همراه دارد.

گریه و بی‌قراری نوزاد سه ماهه

از شایع‌ترین دلایل گریه مکرر و بی قراری نوزاد ۳ ماهه می‌توان به اختلالات گوارشی همچون کولیک نوزادی، رفلاکس معده به مری و نفخ اشاره کرد. همچنین، مواردی نظیر جهش‌های رشد، حساسیت‌های غذایی، سوختگی پوشک، تب و یا حتی خستگی مفرط هم می‌توانند منجر به بی‌تابی و گریه‌های شدید نوزاد شوند.

واکسیناسیون نوزاد سه ماهه

واکسن سه ماهگی نوزاد، شامل موارد زیر هستند:

• دوز دوم واکسن 6 گانه
• دوز دوم واکسن مننگوکوک نوع B 
• دوز دوم واکسن روتاویروس

بازی‌ها و فعالیت‌های مناسب نوزاد سه ماهه

فعالیت‌های زیر برای ارتقای توانمندی‌های نوزاد سه ماهه توصیه می‌شوند:

• قرار دادن نوزاد روی شکم و چیدن اسباب‌بازی‌های جذاب در مقابل او و تشویق به لمس و گرفتن آن‌ها
• جغجغه و اسباب‌بازی‌های موزیکال را تکان دهید و با نوزاد بازی کنید
• انجام بازی‌های ساده و مهیج همچون دالی موشه
• صحبت مستقیم با نوزاد و پاسخگویی به صداها و آواهای ایجاد شده توسط او.

انجام مستمر این بازی‌ها و فعالیت‌ها باعث بهبود هماهنگی میان دست و چشم، ارتقای مهارت‌های حرکتی ظریف و رشد توانمندی‌های شناختی و اجتماعی بچه 3 ماه می‌شود.

سه ماهگی نوزاد؛ آغاز فصل تازه‌ای از رشد و مهارت‌ها

نوزاد در سه ماهگی تحولات رفتاری و فیزیکی گسترده‌ای را نسبت به ماه‌های اول تولد خود تجربه می‌کند. اما فراموش نکنید که نوزادان شبیه به هم نیستند؛ ممکن است فرزند شما در وزن‌گیری یا کسب یک مهارت خاص، تقویم شخصی خودش را داشته باشد. پس به‌ جای مقایسه نوزاد با دیگران، به منحصربه‌فرد بودن او احترام بگذارید و برای ارزیابی دقیق سلامت و روند رشد او، تنها به پزشک متخصص اعتماد کنید.

منابع

Mayoclinic

Babycenter

Healthline

nhs