درمان عفونت ادراری در کودکان
نوزادان و کودکان در چند سال اول زندگی خود با میکروب‌های زیادی تماس پیدا می‌کنند. سرماخوردگی و سایر عفونتهای تنفسی در این سنین حالت‌های شایعی هستند. اما کودکان ممکن است به عفونت ادراری (UTI) هم مبتلا شوند. آمار ابتلای کودکان به عفونتهای ادراری نشان می‌دهد که 8٪ دختران و 2٪ پسران تا 5 سالگی دچار UTI می‌شوند.
بعضی اوقات علائم این عفونت در کودکان به سختی قابل مشاهده است. اما مهم است که عفونت ادراری کودکان تشخیص داده شده و تحت درمان قرار بگیرد، چرا که یک عفونت ادراری می‌تواند به یک عفونت کلیوی خطرناک تبدیل شود. با درمان عفونت ادراری در کودکان، فرزند شما فقط در طی چند روز احساس بهتری خواهد داشت و کاملا بهبود خواهد یافت.
چگونه کودکان مبتلا به عفونت ادراری می‌شوند؟
قبل از پرداختن به موضوع درمان عفونت ادراری در کودکان لازم است بدانید عفونت ادراری در کودکان اغلب ناشی از این است که باکتری‌های موجود در پوست یا مدفوع وارد مجاری ادراری شده و تکثیر پیدا می‌کنند. این میکروب‌ها که خیلی مواقع به آنها میکروب‌های فرصت‌طلب گفته می‌شود می‌توانند باعث ایجاد عفونت در هر نقطه‌ای از دستگاه ادراری شوند. دستگاه ادراری از این بخش‌ها تشکیل شده است:
- کلیه‌ها، که با تصفیه کردن مواد زائد و آب اضافی از خون ادرار را شکل می‌دهد.
- مجرای ادرار یا حالب، که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌فرستد
- مثانه، که ادرار را جمع می‌کند
- پیشابراه که ادرار را از مثانه خارج و از بدن به بیرون تخلیه می‌کند
- به عفونت مثانه سیستیت گفته می‌شود. به عفونت کلیه‌ها هم پیلونفریت گفته می‌شود.
* حتما بخوانید: بهترین دارو برای عفونت ادراری در زنان با تاثیر عالی
دختران بیشتر در خطر هستند
دختران بیشتر از پسران احتمال دارد که به عفونت ادراری دچار شوند، زیرا مجرای ادرار آنها کوتاه‌تر است و میکروب‌ها و باکتری‌های مقعد راحت‌تر می‌توانند وارد واژن و مجرای ادرار آنها شوند.
برخی از بچه‌ها در مثانه یا کلیه‌های خود تغییر شکل یا مشکلاتی دارند که باعث می‌شود بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت ادراری قرار بگیرند. باریک بودن مجاری ادراری می‌تواند جریان ادرار را کند یا مسدود کند و اجازه رشد و تکثیر به میکروب‌ها بدهد. یک حالت اغلب مادرزادی و به دلایل آناتومیک به نام ریفلاکس وزیکواوریترال (VUR) وجود دارد که به معنای برگشت ادرار از مثانه به مجاری ادرار و حتی کلیه‌ها است که این حالت هم احتمال ابتلا به عفونتهای ادراری را بیشتر می‌کند.
علائم و نشانه‌های عفونت ادراری چیست؟
در کودکان با سن بالاتر علائم اغلب مشخص است. علائم اصلی در این کودکان درد در قسمت تحتانی شکم، کمر، پهلوها یا ناحیه تناسلی است. احساس نیاز فوری به ادرار کردن و تکرر ادرار هم در اغلب موارد وجود دارد. بعضی از کودکانی که اختیار ادرار خود را کسب کرده بودند ممکن است به دلیل این بیماری کنترل ادرار خود را از دست بدهند و ممکن است تخت خود را خیس کنند. حتی ممکن است قطره‌های خون در ادرار کودک مشاهده شود، و یا ادرار کودک به رنگ صورتی باشد.
*علت خون در ادرار کودکان دختر چیست و چه باید کرد
در مورد کودکان با سن پایین، شاید دقت بیشتر لازم باشد تا مشکل مشخص شود. علائم عفونت ادراری نوزادان می‌تواند عمومی‌تر باشد، مانند بی‌حالی، بی علاقگی به غذا و یا تب.
این علائم هم گاه نشان دهنده وجود عفونت ادراری هستند:
- سوزش یا درد در هنگام ادرار کردن
- بوی ناخوشایند ادرار یا ادرار کدر و تیره غلیظ
- نیاز ناگهانی به ادرار کردن، و سپس تنها چند قطره ادرار کردن
- تب از تب خفیف تا تب شدید
- حالت تهوع یا بالا آوردن و استفراغ در کودکان
- اسهال
- گریه‌های مکرر و شدید بی‌دلیل
- عدم وزن گرفتن مناسب
* معرفی انواع تب بر قوی برای کودکان + فواید و عوارض مصرف
عفونت ادراری کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر فرزند شما علائم عفونت ادراری را داشت یا علت بی‌حالی و تب او مشخص نبود حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید. در این موارد جدا از معاینه و بررسی‌های موجود، پزشک احتمالا درخواست آزمایش نمونه ادرار از کودک می‌کند تا در آزمایشگاه بررسی شود. ادرار کودکان معمولا به یکی از شکل‌های زیر جمع آوری می‌شود:
- از کودکان بزرگتر خواسته می‌شود که داخل یک لیوان ادرار کنند.
- برای کودکانی که هنوز اختیار ادرار خود را ندارند، براي جمع آوري ادرار يك كيسه پلاستيكي روي دستگاه تناسلي قرار داده می‌شود.
- در کودکانی که هنوز در سن پوشک داشتن هستند، می‌توان یک لوله (سوند) در مجرای ادرار و مثانه وارد نمود تا نمونه ادرار جمع شود.
- در نوزادان، در صورت نیاز پزشکان یا متخصصان نمونه گیری آزمایشگاهی می‌تواند یک سوزن را مستقیماً از طریق معده داخل مثانه قرار دهد تا نمونه آن گرفته شود.
در آزمایشگاه، متخصص آزمایشگاه یا یک تکنسین به نمونه زیر میکروسکوپ نگاه می‌کند تا ببیند میکروبی در ادرار هست یا نه، همچنین ممکن است ادرار کودک کشت داده شود، این به آن معنا است که که در آزمایشگاه نمونه ادرار کودک در یک محیط کشت قرار می‌گیرد تا مشخص شود بعد از مدتی چه نوع باکتری در آن رشد می‌کند. این کشت ادرار می‌تواند به پزشک کودک کمک کند تا متوجه شود عامل عفونت ادراری کودک چه میکروبی است. این کار به پزشک اجازه می‌دهد دقیقا براساس نوع میکروب آنتی بیوتیک یا نوع صحیح دارو را تجویز کند.
اگر کودک شما بیشتر از یک بار دچار عفونت ادراری شد ممکن است بررسی‌های بیشتر لازم باشد، پزشک متخصص اطفال کودک شما ممکن است شما را به یک نفرولوژیست کودکان (فوق تخصص کلیه کودکان) ارجاع دهد و ممکن است یک یا چند مورد از این شیوه‌های تصویربرداری زیر درخواست شود تا در صورت وجود، مشکل آناتومیکی دستگاه ادراری کودک مشخص شود و سپس درمان عفونت ادراری در کودکان انجام گیرد.
- سونوگرافی با امواج صوتی که عموما برای نشان دادن هرگونه انسداد یا سایر مشکلات کلیه استفاده می‌شود.
- سیستورتورروگرام در هنگام ادرار (VCUG) که در این تصویربرداری مایعات از طریق لوله به داخل مثانه هدایت می‌شود تا هنگام ادرار کودک اگر مشکلی در مجرای ادرار یا مثانه او وجود دارد، مشخص شود.
- اسکن هسته‌ای که در آن از مایعاتی استفاده می‌شود که حاوی مقدار کمی ماده رادیواکتیو هستند تا به وسیله ردیابی این مواد مشخص شود عملکرد کلیه‌ها چگونه است.
- سی تی اسکن یا همان توموگرافی کامپیوتری، که یک پرتونگاری پرقدرت است که تصاویر مفصل و متعددی از مثانه و کلیه‌ها را انجام می‌دهد.
- MRI یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی، که در آن از میدان‌های مغناطیسی قدرتمند و امواج رادیویی برای تهیه عکس از مثانه و کلیه‌ها استفاده می‌شود.
*آیا عفونت خون در کودکان خطرناک است+ علائم و مدت درمان
درمان عفونت ادراری چگونه است؟
- همان طور که گفته شد عامل عفونت ادراری اغلب باکتری‌ها هستند و درمان عفونت باکتریایی با آنتی بیوتیک‌ها است. به طور معمول برای یک عفونت ادراری کودک درمان آنتی بیوتیکی برای مدت از 3 تا 10 روز (به طور معمول 7-10 روز) تجویز می‌شود. متخخص اطفال کودک شما ممکن است پس از پایان مصرف آنتی بیوتیک کودک، آزمایش ادرار دیگری را درخواست کند که از پاک شدن ادرار از عفونت مطمئن شود.
- بسیار مهم است که برای درمان عفونت ادراری در کودکان آنتی بیوتیک‌ها به طور کامل و دقیقا براساس تجویز پزشک مصرف شوند پس اطمینان حاصل کنید که کودک تمام داروهای خود را مصرف و تمام می‌کند، حتی اگر کاملا هم احساس بهبود وجود داشت داروها باید تا انتها مصرف شوند. متوقف کردن مصرف آنتی بیوتیک در حین درمان میکروب‌ها را در برابر آنتی بیوتیک‌ها مقاوم می‌کند و باعث بروز عفونتهای دیگر می‌شود.
- اکثر عفونتهای ادراری پس از یک هفته درمان کاملا بهبود می‌یابند و میکروب‌ها از ادرار پاک می‌شوند. اما در برخی از کودکان علائم تا چند هفته ادامه پیدا می‌کنند. اگر علائم کودک شما 3 روزبعد از شروع مصرف آنتی بیوتیک‌ها به سمت بهبود نرفت یا اگرعلائم کودک بدتر شود ، حتما مجددا با پزشک کودک خود تماس بگیرید.
- اگر کودک زیر سه ماه سن دارد یا در صورت وجود تهوع و استفراغ شدید در کودک که خوردن یا نوشیدن کودک را مختل کند، ممکن است نیاز به بستری شدن کودک در بیمارستان برای تزریق داروی آنتی بیوتیک برای او باشد.
روش‌های پیشگیری از ابتلا کودک به عفونت ادراری
به طور متوسط بین 10 تا 30 درصد کودکانی که دچار عفونت ادراری می‌شوند، مجددا هم دچار این عفونت می‌شوند، این توصیه‌ها برای کاهش ابتلای کودک به عفونت ادراری است:
- سعی کنید پوشک کودک خود را زود به زود عوض کنید تا از رشد باکتری‌ها جلوگیری کنید. هرچه سن کودک شما بیشتر شد، بکوشید تا عادت‌های مناسب دستشویی رفتن را به او یاد دهید تا از ابتلا به عفونت ادراری جلوگیری کند.
- به دختران خود یاد بدهید که خود را از جلو به عقب پاک کنند. این امر به جلوگیری از ورود باکتری‌های موجود در مدفوع به مجاری ادراری کمک می‌کند.
- به کودکان بیاموزید به محض احساس نیاز به ادرار کردن به دستشویی بروند و ادرار کنند. یادتان باشد که اکثر کودکان به دلیل بازیگوشی یا رفتارهای کودکانه تا زمانی که واقعا در حد نیاز خیلی خیلی شدید نباشد ادرار نمی‌کنند و این شیوه اگر عادت شود ممکن است احتمال ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهد.
- دختربچه‌ها باید از خوابیدن در وان‌های پر از کف خودداری کنند و بهتر است از صابون‌های معطر هم اجتناب کنند. برای آنکه جریان هوا وجود داشته باشد و از رشد باکتری‌ها جلوگیری شود، بهتر است کودکان از لباس زیر نخی – و نه نایلونی- استفاده کنند.
- از کودکان خود بخواهید مقدار زیادی آب بنوشند، این به بیرون راندن باکتری‌ها از مجاری ادراری به وسیله ادرار کمک می‌کند و در نتیجه دیگر نیازی به درمان عفونت ادراری در کودکان نخواهد بود. نوشیدن آب اضافی همچنین از یبوست جلوگیری می‌کند، یبوست ممکن است باعث انسداد در مجاری ادراری شود و باعث رشد باکتری‌ها گردد.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.