تاخیر در بریدن بند ناف چه مزایا و معایبی دارد؟

تاخیر در بریدن بند ناف نوزادان (delay in clamping umbilical cord) خوب است یا بد؟ احتمالا در مورد این موضوع چیزهایی شنیده‌اید و می‌خواهید اطلاعات کامل‌تری در مورد آن به دست آورید؛ ما به شما کمک می‌کنیم. 

بند ناف جنین چیست؟

بند ناف، کودک را به جفت در رحم متصل می‌کند. جفت و بند ناف همراه با جنین در دوران بارداری در رحم تشکیل می‌شوند. جفت به کودک کمک می‌کند قبل از تولد نفس بکشد و رشد کند. بند ناف دارای رگ‌های خونی است که اکسیژن و غذا را از جفت به جنین می‌رساند. بند ناف همچنین مواد زائد را از جنین به جفت می‌برد.

منظور از تاخیر در بریدن بند ناف چیست؟

در دوران بارداری، بند ناف جنین را به جفت متصل می‌کند. جفت اجازه می‌دهد تا مواد مغذی و اکسیژن از مادر به نوزاد منتقل شود. پس از تولد نوزاد، بند ناف همچنان از ناف کودک به جفت متصل است و خون غنی از مواد مغذی در بند ناف و جفت باقی می‌ماند. تاخیر در بریدن بند ناف به این معنی است که پزشکان بلافاصله بند ناف را گیره نمی‌زنند و قطع نمی‌کنند. در عوض آن‌ها زمان بیشتری را برای جریان خون در بند ناف و جفت به جنین می‌دهند. در نهایت جفت (پس‌زایه)، از رحم جدا می‌شود و زایمان نیز انجام می‌شود. سپس نوزاد از طریق ریه‌ها و تغذیه از شیر مادر اکسیژن و مواد غذایی دریافت می‌کند. با تاخیر در بستن بند ناف، خون بیشتری از بند ناف و جفت به جنین می‌رسد.

در هنگام تولد برای بند ناف و جفت چه اتفاقی می‌افتد؟

پس از تولد نوزاد، جفت و بند ناف خون را برای چند دقیقه به عقب و جلو حرکت می‌دهند، در حالی که کودک شروع به نفس کشیدن می‌کند. پس از چند دقیقه، پزشک دو گیره روی بند ناف قرار می‌دهد. سپس بند ناف در فاصله بین دو گیره بریده می‌شود. پس از بستن بند ناف و قطع شدن آن، کودک دیگر به جفت متصل نیست.

چه زمانی باید بند ناف را بست و برش داد؟

در گذشته به محض تولد نوزاد، بند ناف را می‌بستند و می‌بریدند. اکنون مطالعات نشان داده‌اند که چند دقیقه تاخیر در بریدن بند ناف بهتر است. اینکه دقیقا چه قدر انتظار برای بریدن بند ناف خوب و منطقی است، هنوز کاملا مشخص نیست؛ اما این طور گفته می‌شود که باید تا زمانی که خون در بند ناف دیگر به جلو و عقب حرکت نمی‌کند، صبر کرد. این معمولا به این معنی است که کار جفت تمام شده است. 

فواید تاخیر در بریدن بند ناف

• خطر کم خونی را کاهش می‌دهد

برای نوزادان کامل (نوزادی که بین 39 هفته تا چهل هفته و شش روز متولد شده است)، بستن بند ناف با تاخیر باعث افزایش حجم خون و ذخیره آهن می‌شود. از آنجایی که آهن به خوبی به شیر مادر منتقل نمی‌شود، این آهن اضافی از کم خونی نوزاد جلوگیری می‌کند. به عبارت دیگر هنگامی که بند ناف بلافاصله پس از تولد نوزاد بسته و بریده نمی‌شود، نوزاد مقدار بیشتری از خون خود را به بدن خود باز می‌گرداند. دریافت خون اضافی ممکن است احتمال کاهش سطح آهن نوزاد را در 4 تا 6 ماهگی کاهش دهد و ممکن است به طرق دیگر به سلامت کودک شما کمک کند. کم خونی وضعیتی است که با حجم کم گلبول‌های قرمز مشخص می‌شود. افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون می‌تواند با افزایش سن کودک منجر به رشد بهتر او شود.

• برای نوزادان نارس بسیار پر منفعت است

نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند، در معرض خطر مشکلات جدی سلامتی هستند؛ اما افزایش خون سالم از بند ناف می‌تواند به کاهش این خطر کمک کند.

تاخیر در بریدن بند ناف نوزادان نارس باعث کاهش تعداد تزریق خون مورد نیاز و کاهش خطر انتروکولیت نکروزان (عارضه شدید روده نوزاد نارس) و خونریزی بین بطنی (خونریزی در مغز نوزاد) می‌شود. 

• با سزارین قابل انجام است

از آنجایی که بستن بند ناف می‌تواند پس از خارج شدن جفت از رحم مادر انجام شود، هیچ خطر اضافه‌ای برای مادر یا کودک به همراه ندارد. در نتیجه بستن بند ناف با تاخیر بعد از زایمان سزارین هم ممکن است.

البته با توجه به اینکه اتاق‌های عمل اغلب کاملا سرد هستند، باید توجه ویژه‌ای شود تا نوزادان کاملا گرم بمانند.

• یک روش بسیار امن است

باید همین جا اشاره کنیم که تاخیر در بریدن بند ناف پس از تولد مشکلی برای نوزادان و مادران ایجاد نمی کند. خطرات بسیار کمی در ارتباط با تاخیر در بریدن بند ناف برای مادران و نوزادان سالم وجود دارد. خطر اصلی برای تاخیر در بستن بند ناف این است که افزایش حجم خون ممکن است منجر به زردی شود. از آنجایی که همه نوزادان از نظر زردی تحت نظر هستند، این عارضه نیز قابل کنترل و پیشگیری است. معمولا درمان زردی نوزادان شامل قرار دادن نوزاد در زیر نوری است که به تجزیه بیلی روبین اضافی در خون کمک می کند.

چه زمانی نباید تاخیر در بریدن بند ناف ایجاد شود؟

دلایلی وجود دارد که باید از تاخیر در بریدن بند ناف اجتناب کرد. به عنوان مثال، در زنانی که جفت غیرطبیعی دارند، زنانی که خونریزی دارند یا نوزادانی که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند، بستن بند ناف با تاخیر توصیه نمی‌شود. در این موارد، پزشکان بلافاصله بند ناف را می‌بندند تا بر سلامت مادر و کودک تمرکز کنند.

تاخیر در بریدن بند ناف برای نوزادان نارس

اگر نوزاد شما نارس است، یعنی بیش از 3 هفته قبل از موعد زایمان متولد شده است، توصیه می‌شود قبل از بستن و بریدن بند ناف حدود 60 ثانیه صبر کنید. احتمالا پزشک در اتاق عمل نوزاد را پایین‌تر از شکم شما نگه می‌دارد تا به جریان خون موجود در بند ناف در این مدت زمان کوتاه کمک کند. نوزادان نارس در صورتی که 60 ثانیه تاخیر در بستن و بریدن بند ناف داشته باشند، در بیمارستان شانس بیشتری برای زندگی دارند.

نحوه کلمپ بند ناف

به جز موضوع زمان بریدن بند ناف، احتمالا دوست دارید در مورد نحوه بریدن بند ناف هم اطلاعاتی داشته باشید. امروزه اجازه داده داده می‌شود تا پدر در بریدن بند ناف کودک خود مشارکت داشته باشد و این لحظه هیجان‌انگیز را تجربه کند. بریدن بند ناف یا شصت ثانیه بعد از تولد انجام می‌شود و یا چند دقیقه دیرتر. بد نیست بدانید که دوشیدن بند ناف ( Cord milking ) روندی است که سریعا پس از زایمان و پیش از بریدن و گیره زدن به آن، بند ناف را دو یا سه بار از طرف جفت به سمت نوزاد می‌دوشند تا تمامی محتویات داخل بندناف به درون بدن نوزاد تخلیه شود. پژوهش‌های جدید نشان داده است که با این کار سلول‌های قرمز خونی‌ِ بیشتری به نوزاد منتقل شده و مستقیما پس از زایمان، فشار خون نوزاد را بهبود می‌بخشد. همچین زایمان نیلوفر آبی (lotus birth) روشی است که در آن بندناف به طور کامل بریده نمی‌شود و در حالت متصل به جفت رها می‌شود. در این روش بندناف برای خشک شدن طبیعی رها می‌شود و سه تا ده روز پس از زایمان جدا می‌شود. 

کلام آخر 

می‌توانید فیلم بریدن بند ناف یا عکس بریدن بند ناف نوزاد را در اینترنت جست و جو کنید و به این ترتیب پیش زمینه بهتری در این مورد به دست آورید. اجرای عملیات فاصله کلمپ بند ناف پس از زایمان در صورتی انجام می‌شود که پزشک این موضوع را صلاح بداند. در مورد اینکه بند ناف مادر بعد از زایمان چه می‌شود، حتما بعدا توضیح خواهیم داد؛ اما فی الحال همین قدر بدانید که تاخیر در بریدن بند ناف معمولا اثر مثبتی در سلامت کودک دارد، مگر اینکه پزشک به هر دلیل چیزی جز این را تشخیص دهد. توصیه می‌کنیم عکس بند ناف نوزاد را یک بار دیگر مشاهده کنید و نحوه بریدن و افتادن ناف را مرور کنید.  به جز موضوع بریدن بند ناف، حتما به عفونت ناف، علائم عفونت، ترشحات ناف و افتادن بند نیز توجه کنید. عفونت بند ناف می‌تواند مشکلات جدی برای کودک ایجاد کند. لذا حتما مراقبت‌های لازم از بند ناف را به عمل آورید.