علت سوزش نوک پستانها در مردان و زنان و درمان آن
سوزش نوک پستانها عارضه‌ای است که می‌تواند ناشی از علل مختلفی در زنان و مردان باشد. به طور کلی پستانها بخش بسیار حساسی در بدن هستند که با کمترین تغییری در محیط، واکنش نشان می‌دهند؛ یکی از این واکنش‌ها، سوزش است. در این مقاله از گهواره به دلایل و درمان آن می‌پردازیم.
سوزش نوک پستانها نشانه چیست؟
سوزش سینه و سوزش نوک سینه بسته به جنسیت فرد و موقعیتی که در آن قرار دارد، ممکن است دلیل منحصر به فردی داشته باشد. این سوزش می‌تواند همراه با ناراحتی یا حساسیت‌های دیگر، مانند احساس خارش، قرمزی یا تغییر در بافت پوست اطراف نوک پستان و سینه همراه باشد.
در بیشتر موارد، نوک سینه‌های بانوان به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از بارداری و قاعدگی، آلرژی یا اصطکاک ناشی از لباس زیر ایجاد می‌شود. در موارد نادر، سوزش نوک سینه می‌تواند نشانه یک بیماری جدی مانند سرطان سینه باشد. به همین دلیل بسیار مهم است که در صورت احساس هر دردی همراه با ترشح یا توده، به پزشک مراجعه کنید.
نیش حشرات، آفتاب سوختگی، سوتین یا لباس ورزشی نامناسب، قرار گیری نامناسب نوزاد هنگام شیر خوردن، بریدگی، گزش یا کبودی حین فعالیت جنسی یا یک واکنش آلرژیک به لباس‌های جدید، مواد شوینده، یا محصولات آرایشی عمده‌ترین دلایلی هستند که در زنان و مردان می‌توانند منجر به ایجاد سوزش سینه شوند.
اگرچه در بسیاری از موارد علت خارش و سوزش پستان جدی نیست و بی‌نیاز از درمان و پیگیری است و به خودی خود بهبود پیدا می‌کند، اما گاهی هم پای عواملی ریشه‌ای در میان است و نیاز به پیگیری دارد.
چنانچه این خارش با پوستهشدن بخش‌های مختلف سینه یا التهاب همراه نباشد، مشکلی نیست؛ اما اگر خارش تمام نمی‌شود و مدام این حس در پوست پستانها وجود دارد؛ حتما باید پیگیری شود. در بعضی از شرایط مانند طول پریود، بعد از ورزش یا دوش‌گرفتن و در دوران بارداری خارش و سوزش بیشتر هم شود.
چند علت احتمالی خارش پستانها شامل موارد زیر است:
- بارداری
- پریود
- درماتیت
- عفونت قارچی
- ورم پستان
علت خارش و سوزش پستان در بارداری
با توجه به اینکه بارداری دوران غلیان هورمون‌ها است و همین هورمون‌ها باعث و بانی تمام حالات و وضعیت معمولا ناخوشایند بارداری هستند، پس جای تعجب وجود ندارد که هورمون‌های بارداری و حتی دوران شیردهی منجر به ایجاد خارش و سوزش در پستانها شوند.
بنابراین خارش پستانها در بارداری رایج است. در دوران حاملگی، نوسانات هورمونی رخ می‌دهد و سطح هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون تغییر پیدا می‌کنند. به همین دلیل عوارضی مانند خارش پستان حادث می‌شوند.
علاوه بر این‌ها، پستانها در دوران بارداری بزرگ و در نتیجه پوستشان کشیده‌تر می‌شود. این کشیدگی پوست می‌تواند علت خارش و سوزش پستان باشد. خشکی نواحی پوستی حساس مانند پستان در دوران بارداری هم رایج است.
خارش نوک پستانها در اوایل بارداری و در طول آن می‌تواند به دلیل یکی از عوامل زیر هم باشد:
اگزما؛ با وجود این مشکل، پوست پستان خشک، قرمز و ملتهب می‌شود.
پروریگو (Prurigo)؛ پاسخ‌گویی سیستم ایمنی به نشانه‌های بارداری موجب خارش پستان می‌شوند. در این حالت، امکان دارد که برآمدگی‌های کوچکی هم روی پوست نواحی مختلف از جمله پستان به وجود بیایند که خارش ایجاد می‌کنند.
ضایعات پوستی خارش‌دار بارداری (PUPPP )؛ این مشکل هم می‌تواند علت خارش نوک پستانها در بارداری باشد.
* برای اطلاع از علل و درمان درد نوك سينه در اوايل بارداری کلیک نمایید.
نحوه درمان سوزش سینه در بارداری
- از سینه‌بندهای آزاد و جنس‌های نخی و ضد حساسیت استفاده کنید.
- از صابون‌ها و مواد شوینده عطری استفاده نکنید و نگذارید که پوست‌تان تحریک شود.
- از لوسیون‌های بی‌عطر و ساده و محصولاتی استفاده کنید که حاوی روغن زیتون، شی‌باتر یا روغن نارگیل هستند.
علت خارش و سوزش سینه در دوران پریودی
پریودی هم علت دیگری برای تجربه سوزش نوک پستانها است. باز هم پای هورمون‌ها در میان است و باز هم علت اصلی این اتفاق هورمون‌های زنانه هستند که منجر به شروع پریود می‌شوند. تغییرات هورمونی پوست را حساس می‌کنند و با نزدیک شدن دوره پریود و شروع آن هم این حساسیت بیشتر می‌شود.
مرطوب نگه داستن پوست به کمک لوسیون‌های ملایم و بدون عطر، استفاده از پمادهای موضعی مانند هیدروکورتیزون و استفاده از لباس‌ها و سینه‌بندهای آزاد می‌تواند در بهبود این وضعیت موقت موثر باشد.
خارش و سوزش نوک پستانها در دوران شیردهی
شیردهی هم می‌تواند منجر به خارش و سوزش نوک پستانها شود. نحوه چفت دهان کودک با سینه می‌تواند در این عارضه تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. "چِفت" به نحوه قرار گرفتن کودک روی سینه گفته می‌شود. یک چفت خوب شامل این است که کودک تمام نوک سینه و آرئول (هاله دور نوک سینه) را در دهان خود قرار دهد. اگر کودک فقط نوک سینه را بمکد، می‌تواند شیردهی را بسیار دردناک کند. اگر سوزش نوک سینه شما بیش از چند هفته اول شیردهی ادامه داشت، بهتر است این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. با این حال در اغلب موارد سوزش نوک سینه ناشی از شیردهی در ماه‌های اول برطرف می‌شوند.
دیگر دلایل سوزش پستانها چیست؟
درماتیت
درماتیت یک واژه کلی برای توصیف التهاب پوست است. درماتیت اصطلاحی وسیع است که مشکلات و ضایعات پوستی متنوعی زیر چتر آن قرار می‌گیرند؛ مثلا اگزما. در درماتیت پوست فرد معمولا خشک، متورم و قرمز دیده می‌شود. بسته به نوع درماتیت، علت آن نیز فرق دارد.
درماتیت ممکن است برای برخی افراد ناخوشایند باشد. شدت خارش پوست می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. انواع مختلفی از درماتیت می‌توانند مدت‌ها ادامه داشته باشند و انواع دیگر نیز می‌توانند به صورت فصلی یا در اثر استرس و مواجهات خاص تشدید شوند.
در صورت وجود عفونت، درد و ناراحتی در پوست یا گسترش درماتیت و شدیدتر شدن آن باید به پزشک مراجعه کنید.
گاهی دلیل تحریک‌شدن پوست در درماتیت مشخص نیست و مشکلاتی نظیر خارش و پوستهشدن پوست به وجود می‌آید. از این‌رو درماتیت می‌تواند علت خارش و سوزش پستان باشد. گاهی هم پای محرکی مشخص در میان است. مواجهه پوست با محصولات حساسیت‌آور یا مواد شیمیایی محرک می‌تواند خارش پستان را به همراه داشته باشد.
* برای اطلاع از علت درد پستان در زنان به صورت کامل کلیک نمایید.
تکنیک‌هایی برای درمان و تسکین درماتیت:
- استفاده از لباس‌های نخی و آزاد
- دوش آب گرم به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه
- استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های نرم و مرطوب‌کننده پوست
- اجتناب از مصرف صابون‌ها و کرم‌های عطری و حساسیت‌زا
عفونت قارچی
امکان بروز عفونت قارچی در نواحی مختلف بدن از جمله پستانها وجود دارد. گاهی علت اصلی سوزش نوک پستانها عفونت قارچی است. این عفونت معمولا با نشانه‌های دیگری از جمله موارد زیر همراه است:
- جوش‌های برآمده و براق روی نوک سینه و پوست اطرافش
- ترک خوردن و خون آمدن از نوک پستان
- خارش و سوزش توامان پستان
- دردی شدید در ناحیه پستان، به ویژه بعد از شیر دادن یا دوشیدن شیر
شستن پستان با آب گرم و پاک کردن آن بعد از شیر دادن یا عرق کردن هم راهی برای مقابله با شکل‌گیری عفونت‌های قارچی است. برای درمان این مشکل نیاز به مصرف داروهای ضدقارچ است.
دلایل رایجی که باعث عفونت در نوک سینه می‌شوند عبارتند از:
- ورم پستان: شیردهی می‌تواند خطر ابتلا به ورم پستان و ایجاد یک عفونت دردناک را افزایش دهد. علائم دیگر این عارضه عبارتند از تب و لکه‌های سفت و قرمز بر روی نوک سینه و اطراف آن.
- برفک: عفونت مخمری به نام برفک نیز می‌تواند باعث ایجاد سوزش در نوک سینه و اطراف آن شود.
- مسدود شدن فولیکولیت‌های پوست: فولیکول‌های مسدود شده در اطراف نوک سینه‌ها نیز می‌توانند عفونی شده و باعث ایجاد درد و سوزش در نوک سینه شوند.
ورم پستان
ماستیت (Mastitis) یا ورم پستان نوعی عفونت بافت این عضو از بدن است که می‌تواند با خارش نوک و نواحی دیگر پستان همراه باشد. اگر در دوران شیردهی باشید و یکی از مجاری شیردهی مسدود شود یا پستان در معرض باکتری‌ها قرار بگیرد، احتمال بروز ورم پستان زیاد می‌شود. از نشانه‌های دیگر ورم پستان باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- احساس گرما در پستانها و حساس‌شدن آنها
- تورم در یک سینه
- سوزش و درد در هنگام شیردهی
- خروج ترشحات از پستان
برای درمان ماستیت باید به پزشک مراجعه و آنتی‌بیوتیک مصرف کنید. استفاده از مسکن‌ها، استراحت و مصرف آب برای مرطوب نگه‌داشتن بدن هم در بهبود این عارضه موثر است.
علائم درماتیت
- راش
- تاول
- خشکی و ترک خوردگی پوست
- خارش پوست
- درد همراه با سوزش
- قرمزی
- تورم
بیماری و سرطان
برخی بیماریها از جمله بیماری پاژه سینه یا انواع سرطان از جمله سرطان سینه نیز می‌تواند باعث ایجاد احساس سوزش در نوک سینه شوند. علاوه بر درد شدید یا خارش، فرد بیمار ممکن است ترشحاتی را نیز از نوک پستان خود داشته باشد، همچنین ممکن است توده‌هایی روی سینه یا نوک سینه تغییر کند و به سمت داخل بچرخد یا وارونه شود. اگرچه سوزش نوک پستان ناشی از سرطان سینه بسیار نادر است، اما در هر صورت غیر ممکن نیست و نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
* برای اطلاع از علائم کیست سینه و نحوه درمان آن کلیک نمایید.
علت سوزش نوک پستان در مردان
به جز بارداری، شیردهی، پریودی و وضعیت‌های خاص زنانه، دیگر دلایل سوزش نوک پستانها می‌تواند در زنان و مردان مشترک باشد؛ مثلا اصطکاک لباس، عفونت، بیماری خاص، وارد شدن ضربه، سرطان و حساسیت. بدیهی است که باید علت ایجاد این واکنش در مردان با توجه به نشانه‌ها و علائمی که ظهور کرده است، بررسی شود و درمان مناسب اتخاذ و اجرا شود.
کلام آخر
معمولا سوزش نوک پستان خطرناک نیست و نمی‌تواند نشانه عارضه‌ای جدی باشد، مگر اینکه عوارض و نشانه‌های دیگری همراه سوزش پستان باشد که به هر شکل و با هر منطقی ثابت کند که پای عارضه‌ای جدی در میان است. در هر صورت بدیهی است که مراجعه به یک پزشک متخصص و با تجربه می‌تواند بسیار موثر باشد و کار تشخیص و درمان را آسان کند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.