واکسن یک سالگی، عوارض واکسن یکسالگی و تاخیر در زدن آن
بر اساس جدول واکسیناسیون کودکان ۱۴۰۳، MMR واکسن دوازده ماهگی نوزاد است که در برابر سرخک، سرخجه و اوریون مصونیت ایجاد می‌کند. واکسن پنوموسیل هم علیه باکتری پنوموکوک که عامل عفونت‌های شدید تنفسی و مننژیت هستند، ایمنی‌زایی می‌کند. در این مقاله به مراقبتهای واکسن یک سالگی، عوارض آن، عواقب تاخیر در تزریق و همچنین برخی دیگر از دانستنی‌ها در مورد این واکسن می‌پردازیم.
پادکست خلاصه مقاله واکسن یک سالگی:
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.
واکسن یک سالگی چیست؟
واکسن یک سالگی چندتاست؟ واکسن یک سالگی، واکسن MMR و واکسن پنوموکوک است که کودک شما را در برابر سه بیماری سرخک (measles)، سرخجه (rubella)، اوریون (mumps)، بیماری‌های تنفسی و مننژیت ناشی از ۱۰ نوع باکتری پنوموکوک، مصون می‌کند. واکسن MMR از ویروس‌های زنده ضعیف‌شده این سه بیماری ساخته شده است. نوبت اول و دوم واکسن پنوموکوک در سن ۲ و ۴ ماهگی تزریق می‌شود و نوبت سوم و نهایی آن در یک سالگی انجام می‌گیرد.
در چه شرایطی دریافت واکسن ام ام آر برای کودک ممنوع می‌شود؟
اگر کودک شما اخیراً فرآورده‌های خون یا ایمونوگلوبولین وریدی دریافت کرده باشد، واکسن MMR باید حداقل با ۲ هفته فاصله، تزریق شود.
- با توجه به این‌که واکسن MMR حاوی ویروس‌های زنده‌ی ضعیف شده است، برای کودکان مبتلا به نقص ایمنی، بدخیمی یا تحت درمان با داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی، ممنوع است.
- با توجه به نبودن اجزای تخم مرغ در این واکسن، حساسیت به تخم مرغ جزو موارد منع دریافت این واکسن نیست.
مواجهه با بیماری عفونی، بیماری با تب خفیف مثل علائم سرماخوردگی نوزاد، اسهال خفیف و عفونت گوش، بودن در دوره نقاهت بیماری‌ها، دریافت آنتی‌بیوتیک و داروهای ضدویروس، تماس خانگی با خانم باردار، حساسیت خفیف و غیراختصاصی به واکسن در دریافت دوز قبلی، سوء تغذیه، جراحی اخیر یا جراحی در آینده، بیماری‌های مزمن قلبی، کلیوی، ریوی، کبدی و دیابت، فلج مغزی و سندرم داون ممنوعیتی برای دریافت واکسن MMR ایجاد نمی‌کنند.
*مقاله شربت تب بر کودکان را مطالعه کنید.
واکسن یک سالگی کجا تزریق می شود؟
نحوه تزریق واکسن‌های مختلف، بسته به نوع واکسن و سن کودک متفاوت است. واکسن ام ام آر به صورت زیرجلدی تزریق می‌شود. محل تزریق زیرجلدی واکسن MMR در کودکان یک‌ساله و بزرگتر، عضله‌ی دلتویید بازوی راست است. کودک در هر نوبت، نیم میلی‌لیتر واکسن MMR دریافت می‌کند.
واکسن پنوموکوک به صورت عضلانی تزریق می‌شود و محل تزریق آن تا سن دو سالگی، عضله‌ی جلوی ران است.
واکسن یک سالگی و کودکان دارای نقص ایمنی
تزریق واکسن ۱۲ ماهگی در بعضی شرایط خاص به صورت زیر انجام می‌شود:
- در کودکانی که مبتلا به بدخیمی هستند، دریافت‌کنندگان پیوند و در بیماری‌های خودایمنی، دریافت واکسن‌های ویروسی زنده از جمله واکسن MMR ممنوع است.
- در کودکان مبتلا به لوسمی و لنفوم، در صورتی‌که کودک در دوره بهبودی بیماری باشد و حداقل سه ماه از آخرین نوبت شیمی درمانی گذشته باشد، تزریق MMR بلامانع است.
- بهتر است افراد در تماس با این کودکان واکسن آنفولانزا فصلی دریافت کنند.
- همچنین میتوانید در این مقاله بخوانید واکسن آبله مرغان در چند ماهگی تزریق می شود.
عوارض و علائم واکسن دوازده ماهگی نوزاد
تب یکی از عوارض شایع واکسن یک سالگی است. همچنین، در چهار تا پنج درصد از کودکان، تورم و قرمزی در محل تزریق مشاهده می‌شود. یکی از رایج‌ترین علائم پس از واکسن یک سالگی، ظهور دانه‌های قرمز است که ممکن است پس از یک هفته ایجاد شود و اغلب نگرانی والدین را به همراه دارد. این عارضه معمولاً تا دو هفته پس از تزریق واکسن ممکن است رخ دهد. شیوع این مشکل بین یک مورد در هر ۳۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ واکسیناسیون است و خودبه‌خود بهبود می‌یابد.
ممکن است حدود یکی دو هفته پس از دریافت واکسن MMR، علائمی مشابه با اوریون مانند تورم غدد بزاقی، بروز کند که با مراقبتهای تسکینی خودبه‌خود بهبود می‌یابد. واکسن یک سالگی ارتباطی با اسهال ندارد و احتمالاً دلایل دیگری در ایجاد آن موثر است.
تاخیر در واکسن یک سالگی و عوارض آن
- حداقل سن دریافت دوز سوم واکسن پنوموسیل و نوبت اول واکسن ام ام آر، ۱۲ ماهگی است، قبل از این سن، تزریق نخواهد شد.
- اگر سن کودک در هنگام تزریق اولین دوز واکسن MMR کمتر از 18 ماه باشد، نوبت دوم در واکسن 18 ماهگی تزریق می‌شود. (البته به شرطی که فاصله یک ماه بین واکسن‌ها رعایت شود.)
- اگر سن کودک در هنگام تزریق اولین دوز واکسن MMR بیشتر از 18 ماه باشد، نوبت دوم با رعایت یک ماه فاصله تزریق می‌گردد.
- اگر سن کودک در هنگام تزریق اولین دوز واکسن MMR بین دو تا شش سال باشد، دوز بعدی یک ماه بعد از دوز اول تزریق می‌شود.
بیمار و تب دار بودن کودک در زمان دریافت واکسن یک سالگی
واکسن یک سالگی و سرماخوردگی ارتباطی با هم دارند؟ در صورت ابتلای کودک به بیماری‌های خفیف و بدون تب مانند عفونت‌های خفیف تنفسی مانند علائم سرماخوردگی کودکان، عفونت گوش میانی یا اسهال خفیف باشد، نیازی به تأخیر در تزریق واکسن یک سالگی نیست. همچنین، تب کمتر از 38.5 درجه مانع از تزریق واکسن یک سالگی نمی‌شود، اما اگر بیماری کودک متوسط یا شدید باشد، با یا بدون تب، لازم است واکسن یک سالگی با تأخیر و پس از بهبودی کامل کودک تزریق شود.
مراقبتهای قبل از تزریق واکسن دوازده ماهگی
برای آن‌که کم‌ترین عوارض در کودکتان ایجاد شود، نباید اقدامات قبل از واکسن یک سالگی را دست کم بگیرید و حتماً آنها را انجام دهید. این اقدامات به شرح زیر است:
- کارت واکسیناسیون کودک را حتماً به‌همراه داشته باشید. قبل از مراجعه، توضیحات کارت را به دقت مطالعه کنید و از دانستنی‌های واکسن یک سالگی آگاه باشید.
- هیچ‌گاه سعی نکنید کودک خود را با خشونت، مجبور به دریافت واکسن کنید. به جای آن، به کودک خود آرامش دهید.
- همیشه به خاطر داشته باشید که برای تهدید کودکتان از واژه آمپول استفاده نکنید.
- تماس بدنی کودک با مادر، نقش به‌سزایی در ایجاد آرامش در کودک دارد. بهتر است واکسن کودک در آغوش یکی از والدین تزریق شود.
- کودک را در زمان تزریق واکسن و بعد از آن نوازش و به‌نرمی با او صحبت کنید.
- در هنگام تزریق واکسن، حواس کودکتان را با استفاده از اسباب‌بازی یا موسیقی مورد علاقه‌اش پرت کنید.
- به کودک خود لبخند بزنید. صورت و چشم‌های کودکتان را درصورت امکان به سمت خود برگردانید.
- درصورتی‌که کودکتان خون و یا فرآورده‌های خونی مانند IVIg دریافت کرده باشد، حتما واکسیناتور را در جریان این مساله قرار دهید.
- اگر کودکتان مبتلا به بیماری سل فعال باشد، ابتدا باید درمان شود و سپس واکسن MMR را دریافت نماید. همچنین پس از تزریق واکسن ام ام آر، تست بیماری سل تا چهار هفته ممکن است مختل شود.
مراقبتهای پس از تزریق واکسن یک سالگی
- پس از تزریق واکسن، کودک را در آغوش بگیرید. او را نوازش کنید یا به او شیر بدهید.
- در صورت درد در محل تزریق واکسن، میتوانید به کودکتان استامینوفن بدهید. دقت کنید که از مصرف آسپرین اجتناب شود.
- در تقویم خانه، تاریخ واکسن بعدی کودک را یادداشت کنید.
- تا چند روز پس از تزریق واکسن، وضعیت سلامتی کودکتان را کنترل کنید.
- برای کاهش تب ناشی از واکسن به‌طور مرتب کودکتان را با آب ولرم پاشویه نمایید. همچنین از دوز مناسب قطره استامینوفن قبل و بعد از واکسن آگاه باشید و در صورت لازم استفاده کنید.
- توصیه می‌شود کودک پس از واکسیناسیون، مقدار زیادی مایعات مصرف کند. ممکن است کودک شما تا 24 ساعت کم غذا بخورد. نگران نباشید، این واکنش طبیعی است.
- تب کودک، تورم و درد در محل تزریق، علائم نگران‌کننده‌ای نیستند. برای کاهش درد، قرمزی و تورم محل تزریق واکسن، یک پارچه سرد و مرطوب تمیز را بر روی آن قرار دهید.
- شستن محل تزریق و یا استحمام نوزاد بعد از واکسن اشکالی ندارد.
- پس از تزریق واکسن یک سالگی لباس تنگ به کودکتان نپوشانید.
معمولاً برخلاف واکسن‌های دیگر، طی ساعت‌ها و روزهای اولیه بعد از تزریق واکسن ام ام آر، تب ایجاد نمی‌شود، بلکه ممکن است به‌فاصله‌ی ۲ تا ۸ هفته بعد از تب، علائم منسوب به این واکسن مثل بثورات پوستی، سردرد و تورم غدد بزاقی ظاهر شوند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.