شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری برای چیست | عوارض و طرز استفاده

شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری برای حفظ بارداری و جلوگیری از سقط جنین تجویز می‌شود. به طور کلی شیاف‌های پروژسترون با نام‌های پروژسترون، شیاف فرتیژست یا سیکلوژست (Cyclogest)  در داروخانه‌ها موجود هستند که به دو شکل واژینال و مقعدی مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته گاهی در شکل استفاده از این شیاف‌ها به صورت واژینال یا مقعدی استثنائاتی وجود دارد که در ادامه حتما به آن اشاره خواهیم کرد. 

شیاف پروژسترون در بارداری مقعدی است یا واژینال؟

از شیاف پروژسترون در بارداری مقعدی یا شیاف واژینال فرقی ندارد؛ مگر اینکه از داروهای پروژسترونی با نام های یوتروژستان یا لوتوژل و ... استفاده می‌کنید؛ چنانچه از این داروها استفاده می‌کنید، باید شیاف پروژسترون واژینال استعمال کنید و نباید به صورت مقعدی و رکتال وارد کنید. اما در شرایطی که خونریزی شدید است باید از انواع مقعدی آن استفاده کنید.

به طور کلی چنانچه در دوران بارداری به سر می‌برید و  پزشک شیاف پروژسترون برای شما تجویز کرده است، بهترین کار این است که از پزشک خود در مورد نحوه‌ی گذاشتن شیاف پروژسترون در بارداری و مدت زمان استفاده از آن سوال بپرسید تا مطمئنش شوید. یادآوری می‌کنیم گذاشتن شیاف پروژسترون مقعدی در اوایل بارداری با تشخیص پزشک صورت می‌گیرد. در هر صورت نگران نباشید، زیرا شیاف واژینال درد ندارد، همانطور که شیاف مقعدی بدون درد است. 

طرز استفاده شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری

برای استفاده از  شیاف پروژسترون به صورت مقعدی و رکتال حتما لازم است اندکی شیاف را خیس کنید یا کمی به روغن زیتون آغشته کنید و بعد استعمال کنید. 

آغشته کردن شیاف به روغن زیتون یا آب برای استفاده مقعدی یا رکتال بسیار ضرورت دارد، خصوصا اگر قرار است روزانه و مدت حداقل یک ماه از این شیاف‌ها استفاده کنید، حتما به این نکته توجه داشته باشید؛ زیرا در غیر این صورت و به مرور زمان و با افزایش سن بارداری و حتی پس از زایمان و اشتباه در نحوه‌ی مصرف شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری با مشکل شقاق مقعدی روبه رو خواهید شد. در واقع یکی از عوارض شیاف پروژسترون در بارداری همین مشکل شقاق است.

شقاق مقعدی مشکل دردناکی است که هم در بارداری و هم پس از زایمان در صورت بی توجهی بسیار آزاردهنده خواهد شد و درمان سختی نیز خواهد داشت. بنابراین حتما به این نکته توجه داشته باشید. 

مزایای شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری 

هدف مصرف شیاف پروژسترون در دوران بارداری، حفظ بارداری و جلوگیری از سقط است؛ زیرا اساسا ترشح هورمون پروژسترون برای حفظ بارداری و تجربه یک بارداری سالم لازم و ضروری است. جنین یا به تعبیر عامیانه‌تر نی نی که در دل شما قرار دارد و جا گرفته است، باید توسط هورمون پروژسترون در امان بماند. 

این شیاف‌ها سطح پروژسترون بدن را به مقدار کافی بالا نگه می‌دارند، تا زمانی که جفت شروع به تولید این هورمون کند.

چنانچه به هر دلیلی پزشک تشخیص دهد که سطح هورمون پروژسترون در بدن مادر باردار کم و پایین است یا جفت بیش از حد پایین قرار گرفته است، حتما شیاف پروژسترون تجویز می‌کند. حتی برخی از پزشکان در شرایط عادی و با هدف شروع یک بارداری سالم و بدون مشکل، برای حداقل یک ماه، استفاده از شیاف پروژسترون را تجویز می‌کند. 

شیاف واژینال یا استفاده از شیاف مقعدی پروژسترون در بارداری، فرقی با هم ندارند؛ مگر اینکه پزشک حتما تاکید کند که شیاف واژینال شود و از رکتال وارد خون نشود. 

همچنین از شیاف پروژسترون برای بهبود سندرم پیش از قاعدگی، بهبود وضعیت افسردگی پس از زایمان و حتی تقویت بارداری در زنانی که در حال درمان ناباروری هستند هم استفاده می‌شود.

 

شیاف پروژسترون برای چی خوبه؟

وقتی جواب آزمایش بتا مثبت اعلام می‌شود، به این معنی است که لانه‌گزینی با موفقیت انجام شده است و بارداری اتفاق افتاده است. معمولا بررسی‌های تکمیلی برای تشخیص سلامت بارداری از همان هفته پنجم بارداری آغاز می‌شود. در واقع پزشک بعد از مشاهده عدد بتا و پاسخ مثبت آزمایش hcg، بررسی‌های لازم در مورد حاملگی خارج رحمی یا حاملگی پوچ و یا مولار را انجام می‌دهد. 

پس از اینکه پزشک از سلامت بارداری مطمئن شد، با توجه به وضعیت بیمار ممکن است از همان ماه اول یا با اندکی تاخیر استفاده از شیاف پروژسترون یا cyclogest را تجویز کند. 

بنابراین می‌توان به طور خلاصه اینطور گفت که شیاف پروژسترون برای حفظ بارداری و جلوگیری از سقط و متناسب کردن هورمون پروژسترون در بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد و بسیار کاربرد دارد و تقریبا برای اکثر خانم‌ها جواب می‌دهد. 

چنانچه در دوران بارداری به سر می‌برید و لکه بینی دارید، حتما به موقع این موضوع را با پزشک بارداری خود در میان بگذارید، زیرا لکه بینی می‌تواند هشدار جدی در مورد امکان حفظ بارداری یا سقط جنین باشد. 

 

شیاف پروژسترون تا چند ماهگی مصرف می‌شود؟

بسته به شرایط مادر و جنین، شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری می‌تواند از ابتدا تا اواخر بارداری استفاده شود. موضوع مهم این است که قطع خودسرانه شیاف پروژسترون در بارداری می‌تواند خطرناک باشد. یا در صورتی که دکتر برایتان تجویز کرد دیگر از آن استفاده نکنید، نباید خودسرانه آن را مصرف کنید. بنابراین شروع و نحوه‌ی قطع مصرف شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری، در زنان مختلف متفاوت است و بسته به تجویز پزشک انجام می‌شود.

آمپول و شیاف پروژسترون در بارداری

همانطور که بیشتر شما می‌دانید پروژسترون به اشکال مختلف قرص، شیاف (شیاف فرتیژست، شیاف پروژسترون 400 و...) و آمپول در بازار در دسترس است. سوال مهم این است که کدامیک اثرگذاری بیشتری دارند؟ تحقیقات انجام شده روی زنان باردار مختلف نشان می‌دهد که درمان با پروژسترون تزریقی و یا شیاف پروژسترون هر دو می‌توانند به یک اندازه در حفظ و ادامه‌ی بارداری موثر باشند. بعلاوه عوارض آمپول و شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری نیز مشابه است. با این حال مشخص شده است که آمپول پروژسترون از نظر قیمتی به صرفه‌تر است.

مصرف همزمان قرص دوفاستون و شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری

بسیاری از زنان ممکن است در دوران بارداری دکتر خود را عوض کنند و هر دکتر تجویز خاص خود را داشته باشد. به عنوان مثال برای حفظ جنین و پایداری بارداری ممکن است یکی شیاف پروژسترون تجویز کند و دیگری قرص دوفاستون یا هر داروی مشابه‌ی دیگر. نکته‌ی مهم این است که شما نباید این داروها را با هم مصرف کنید زیرا میزان پروژسترون در بدن شما بیش از حد افزایش می‌یابد که می‌تواند عوارضی مانند کمردرد شدید برایتان داشته باشد.

عوارض شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری

استفاده از شیاف پروژسترون مقعدی و لکه بینی در بارداری با یکدیگر در ارتباط اند. معمولا در صورت لکه بینی در بارداری پزشکان توصیه نمی‌کند که شیاف پروژسترون را به صورت واژینال استفاده کنید و باید به صورت رکتال آن را مصرف کنید؛ خصوصا در لکه بینی‌های شدید. 

تنها عارضه‌ای که استعمال مقعدی شیاف پروژسترون می‌تواند داشته باشد، شقاق مقعدی است. این عارضه نیز کاملا قابل کنترل و پیشگیری است. اگر قبل از استفاده از شیاف پروژسترون به صورت مقعدی آن را خیس کنید یا به روغن زیتون آغشته کنید، به راحتی می‌توانید جلوی این عارضه را بگیرید. 

به طور کلی استفاده از شیاف پروژسترون ممکن است با عوارضی نظیر بی خوابی، درد یا ناراحتی شکمی، درد پستان، قرمزی پوست، یبوست، خستگی، درد و سوزش در مقعد یا واژن و اسهال و نفخ همراه باشد. اما معمولا عوارض گذاشتن شیاف پروژسترون در بارداری اختصاصا، اسهال و نفخ و کمی سوزش (فقط در هنگام ورود شیاف به مقعد) در ناحیه مقعد است.

شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری برای درد لگن 

یکی از تغییراتی که در بارداری رخ می‌دهد تغییر سطح هورمون‌ها در بدن مادر است که باعث بروز عوارضی می‌شود. افزایش هورمون‌های پروژسترون و استروژن و ریلکسن در بارداری می‌تواند رباط‌هایی که استخوان‌های لگن را نگه داشته‌اند را شل کند که باعث ایجاد درد در این ناحیه می‌شود. با مصرف شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری واضح است که احتمالاً این دردها تشدید پیدا کنند. بنابراین شیاف پروژسترون مقعدی در بارداری برای کمر درد و درد لگن می‌تواند اثر تقویت کننده داشته باشد.