بایدها و نبایدهای لاپاراسکوپی کیست تخمدان در بارداری
انجام لاپاراسکوپی کیست تخمدان در بارداری تنها در شرایطی ضرورت دارد که سلامت مادر و جنین در خطر باشد. نیاز به انجام عمل جراحی در دوران بارداری، موضوع غیرنرمال و غیر طبیعی نیست و معمولا از بین هر 500 مادر باردار، یک نفر به دلایل مختلف به عمل جراحی نیاز پیدا می‌کند. شایع‌ترین جراحی‌های اورژانسی غیر مرتبط با بارداری مربوط به آپاندیسیت در بارداری و کولیسیستیت‌ها است. سایر شرایطی که می‌تواند نیاز به عمل جراحی در دوران بارداری را ایجاد کنند، کیست تخمدان، توده یا پیچ خوردگی، علائم کولیلیتیاسیس، تومورهای غده‌های فوق کلیوی، اختلالات طحال، علائم فتق، عوارض بیماری‌های التهابی روده و سایر بیماری های نادر هستند.
آیا انجام لاپاراسکوپی کیست تخمدان در بارداری امکانپذیر است؟
قبلا اینگونه تصور می‌شد که لاپاراسکوپی در دوران بارداری به علت نگرانی در مورد آسیب‌های رحم ناشی از قرار گیری تروکار (لوله‌ای که وارد بدن می‌شود) و اختلال در خونرسانی و اکسیژن‌رسانی به جنین، ممنوع است؛ اما به تدریج با پیشرفت علم ثابت شد که می‌توان از روش لاپاراسکوپی به عنوان یک روش ترکیبی-درمانی برای مادران بارداری که به هر دلیل نیاز به انجام عمل جراحی (جراحی باز یا تهاجمی) دارند، استفاده کرد. به عبارت دیگر اگر یک مادر باردار به بیماری مبتلا شود که نیاز به انجام عمل جراحی داشته باشد، می‌توان تحت شرایط خاصی از روش لاپاراسکوپی به عنوان یک روش جایگزین استفاده کرد. البته به شرطی که پزشک تشخیص دهد و تایید کند که این روش می‌تواند موثر و کارآمد باشد.
* دلایل و روشهای درمان عفونت سینه در بارداری
البته کنترل درد در مادران باردار در روش لاپاراسکوپی، معضلی است که پزشک برای حل آن، با توجه به خطرات و مزایای این روش تشخیصی و درمانی برای مادر و جنین، با توجه به شرایط اختصاصی‌شان، تصمیم می‌گیرد. در مادران باردار مبتلا به درد شکمی، سلامت جنین بستگی به سلامت مادر دارد. تشخیص دقیق معمولا نیاز به تصویربرداری تشخیصی دارد که شامل سونوگرافی، سی تی اسکن و یا RMI است. بنابراین باید یک گفت و گو در مورد خطرات و مزیت‌های این روش پیش از هرگونه آزمایش تشخیصی بین بیمار و پزشک انجام شود و بهترین تصمیم برای مادر باردار اتخاذ شود.
آیا انجام لاپاراسکوپی تشخیصی در بارداری ایمن است؟
چنانچه به هر دلیل سایر روش‌ها برای تشخیص، کنترل و درمان دردهای شکمی مادر باردار موثر واقع نشود، لاپاراسکوپی می‌تواند به صورت انتخابی در تشخیص و درمان مشکلات شکم در بارداری مورد استفاده قرار گیرد؛ وقتی می‌گوییم مشکلات شکم، منظورمان هرگونه مشکل در این ناحیه است که ممکن است ایجاد درد و ناراحتی کند؛ حال کیست تخمدان باشد یا هر چیز دیگری. البته باید بگوییم که تصویربرداری نسبت به لاپاراسکوپی تشخیصی برای انجام اعمال جراحی شکمی در دوران بارداری بهتر است. هنگامی که تصویربرداری در دسترس نباشد یا این روش به هر دلیل نتیجه قطعی ارائه ندهد، استفاده از لاپاراسکوپی به عنوان یک ابزار تشخیصی، ممکن است در نظر گرفته شود.
لاپاراسکوپی در دوران بارداری باید با دقت و درایت انجام شود، زیرا لاپاراسکوپی نامناسب می‌تواند باعث افزایش خطر زایمان زودرس یا مرگ جنین شود. خطرات و مزایای لاپاراسکوپی تشخیصی برای سایر شرایط و بیماری‌ها در دوران بارداری به خوبی بررسی نشده و نیازمند مطالعه بیشتری است. هنگامی که تصویربرداری فوری برای تشخیص امکانپذیر نباشد، یا تصویربرداری بدون نتیجه باشد، می‌توان لاپاراسکوپی تشخیصی را برای بیمار در نظر گرفت. بدیهی است که خطرات تاخیر در تشخیص باید در برابر خطر احتمالی لاپاراسکوپی سنجیده شود. جراح باید برای درمان بیماری تشخیصی با لاپاراسکوپی آماده باشد. اگر قرار باشد در دوران بارداری لاپاراسکوپی انجام شود، حتما باید پزشک حاذق، همراه با امکانات کامل و تجهیزات لازم این کار را انجام دهد. مزایای لاپاراسکوپی در دوران بارداری شبیه به مزایای آن در بیماران غیر باردار است؛ درد کم بعد از عمل، کم بودن خطر انسداد روده پس از عمل، کاهش طول مدت اقامت در بیمارستان و بازگشت سریع به وضعیت عادی از جمله این مزایاست.
البته مزایای اختصاصی لاپاراسکوپی در بیمار باردار شامل کاهش تنزل تنفسی به دلیل کاهش نیاز به مسکن‌های مخدر بعد از عمل، کاهش خطر عوارض زخم ناشی از عمل، کاهش خطر تنفس ضعیف مادر پس از عمل و کاهش خطر پیشامد ترومبوآمبولی (لخته شدن خون در رگ) است. در صورت لزوم لاپاراسکوپی می‌تواند به طور ایمن در طول هر دوره سه ماهه بارداری انجام شود. البته به طور سنتی، در سه ماهه اول و سوم بارداری برای کاهش خطر سقط جنین خود به خودی و زایمان زودرس از جراحی‌های اورژانسی در دوران بارداری پرهیز می‌شود. برخی از پزشکان پیشنهاد می‌کنند که این جراحی‌ها تا سه ماهه دوم بارداری به تعویق بیفتد. برای انجام موفقیت‌آمیز جراحی لاپاراسکوپی در دوران بارداری هفته ۲۶ تا ۲۸ بارداری مناسب‌ترین زمان است. مطالعات اخیر نشان داده است که مادران باردار می‌توانند در طول هر دوره از بارداری با ایمنی و بدون افزایش خطر برای مادر و جنین تحت جراحی لاپاراسکوپی قرار گیرند.
علائم کیست تخمدان
به طور معمول این بیماری علائم خاصی ندارد، اما با بزرگ شدن ابعاد کیست مشکلات زیر ظاهر می‌شوند:
- اختلالات قاعدگی
- حالت تهوع
- افزایش وزن
- آکنه
- افزایش موهای زائد بدن
- نفخ شکمی
- دردهای لگنی قبل و یا در طول عادات ماهانه
- درد به هنگام داشتن رابطه جنسی
- درد ناحیه کمر یا ران
- حساس شدن سینه
نشانه‌های پارگی کیست
پاره شدن کیست تخمدان در بارداری با علائم زیر همراه است:
- درد شدید لگنی
- تب
- ضعف یا سرگیجه
- تنفس سریع
لاپاراسکوپی کیست تخمدان چگونه انجام می‌شود؟
لاپاراسکوپی یک جراحی کم تهاجم است. در این روش جراحی ناحیه مورد نظر تنها حدود یک تا پنج سانتی‌متر برش داده می‌شود و از این طریق لاپاراسکوپ وارد بدن می‌شود. پس از ورود لاپاراسکوپ گاز دی اکسید کربن که گازی قابل جذب است، فضای داخل رحم را پر می‌کند تا امکان دید پزشک بیشتر شود. ابتدا از طریق لاپاراسکوپ به تشخیص و بررسی فضای داخلی رحم پرداخته می‌شود و پس از شناسایی و تعیین محل کیست تخمدان برای برداشتن کیست تخمدان از طریق لاپاراسکوپ اقدام می‌شود. جراحی لاپاراسکوپی تحت بیهوشی کامل انجام می‌شود و بیمار پس از انجام لاپاراسکوپی می‌تواند ترخیص شود و نیاز به بستری در بیمارستان ندارد.
چه زمانی کیست تخمدان نیاز به عمل دارد؟
در شرایط زیر باید کیست تخمدان را به روش جراحی درمان کرد و از بین برد؛
- اگر کیست به خودی خود از بین نرود یا بزرگتر شود؛
- اگر کیست علائم و درد پایدار ایجاد کند یا پیچ خورده یا پاره شود؛
- کیست‌هایی که در نتایج سونوگرافی زنان به نظر می‌رسد نتیجه بیماری اندومتریوز هستند و برای دلایل باروری باید جراحی شوند؛
* کیا با داشتن اندومتریوز باردار شدن؟
- اگر کیست و توده در هر دو تخمدان رشد کرده باشد؛
- اگر کیست بیش از اندازه بزرگ باشد یا با مرور زمان کوچک نشود و به رشد خود ادامه دهد؛
- اگر کیست تخمدان مشکوک به سرطان باشد؛
- اگر کیست تخمدان در وقوع قاعدگی اختلال و اشکال ایجاد کند؛
- اگر خانم یائسه‌ای کیست تخمدان دارد بهتر است که جراحی کند؛
- اگر خانمی کیست تخمدان دارد و از قرص‌های پیشگیری از بارداری استفاده می‌کند نیز جراحی توصیه می‌شود؛
بارداری بعد از عمل لاپاراسکوپی
بسیاری از خانم‌ها در مورد لاپاراسکوپی و بارداری، عوارض لاپاراسکوپی در بارداری، بارداری بعد از لاپاراسکوپی اندومتریوز، ای وی اف بعد از لاپاراسکوپی، زایمان طبیعی بعد از عمل لاپاراسکوپی و عمل لاپاراسکوپی لوله رحم نگرانی‌هایی دارند. باید بگوییم که اساسا انجام لاپاراسکوپی یکی از انواع روش‌هایی است که در مسیر ناباروری مورد استفاده قرار می‌گیرد تا باروری اتفاق بیفتد. گفته می‌شود که بهترین و مناسب‌ترین زمان برای اقدام به بارداری بعد از انجام عمل لاپاراسکوپی، حداقل دو ماه است. البته بدیهی است که شرایط اختصاصی هر زوج تعیین می‌کند که بعد از انجام این عمل، مسیر باروری خود را چه‌طور و چگونه و با چه سرعتی پیش ببرند. البته به یاد داشته باشید که اقدام به بارداری بعد از عمل باز کیست تخمدان شرایط جداگانه‌ای دارد که آنها را باید پزشک تعیین کند. به هر حال باز شدن شکم تا مدت زمان بیشتری اقدام به بارداری را به تعویق می‌اندازد، زیرا در هر صورت باید جای عمل به اندازه کافی بهبود پیدا کند و بدن برای تحمل بارداری آماده باشد.
بعد از عمل کیست تخمدان چه بخوریم؟
تغذیه درست و مناسب بعد از عمل کیست تخمدان در پایداری حال خوب بیمار اهمیت زیادی دارد. توصیه‌های زیر را بعد از عمل کیست تخمدان جدی بگیرید.
- خوردن مایعات فراوان بعد از لاپاراسکوپی بسیار مهم است؛ مثلا آب سیب، لیموناد زنجبیلی و... .
- بهتر است غذا خوردن را با یک رژیم غذایی مایع شروع کنید. مثلا آبگوشت، سوپ، پوره‌ها و ...
- از خوردن دانه‌ها و آجیل خودداری کنید.
- اگر مشکل عدم تحمل لاکتوز دارید، گزینه های بدون لاکتوز را انتخاب کنید.
- مصرف فیبر را فراموش نکنید، زیرا فیبر یک ضرورت است. مصرف فیبر برای روند بهبودی ضروری است. غذای پر فیبر نه تنها به بهبودی کمک می کنند، بلکه به پیشگیری از عوارضی مانند یبوست نیز کمک می کنند.
- با توجه به اینکه یبوست بعد از جراحی شایع و بسیار آزاردهنده است و باعث افزایش درد و حتی احتمال بستری شدن مجدد در بیمارستان می شود، لذا با مصرف فیبر از این عارضه جلوگیری کنید.
از جمله مواد غذایی با فیبر بالا از قرار زیر هستند:
- نان سبوس دار و نان حاوی غلات کامل و رنگ تیره
- میوه های تازه
- غلاتی نظیر گندم، بلغور جو دوسر.
- سبزیجات
- آب پرتقال و آب مرکبات و آب گوجه فرنگی نخورید.
- از روز دوم بعد از عمل لاپاراسکوپی رحم می‌توانید به رژیم غذایی خود بازگردید.
- از مصرف سبزیجات نفاخ مانند کلم بروکلی، گل‌کلم یا کلم بروکسل دوری کنید.
- مصرف آهن در روز می‌تواند به احیای خون از دست رفته حین عمل لاپاراسکوپی رحم کمک کند.
کلام آخر
برای انجام لاپاراسکوپی کیست تخمدان در بارداری حتما پزشکی را انتخاب کنید که در این زمینه به اندازه کافی تجربه و مهارت دارد. فراموش نکنید که دوران بارداری، دوران پر فراز و نشیب و بسیار حساس است و حتما باید بیشتر از هر زمان دیگری مورد توجه قرار بگیرد.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.