بایدها و نبایدهای دندانپزشکی در سه ماهه اول بارداری

همه ما در مورد ریسک انجام خدمات دندانپزشکی در بارداری چیزهایی شنیده‌ایم؛ اما اینکه خدمات دندانپزشکی در سه ماه اول بارداری باشد یا در سایر ماه‌های بارداری، تمایزاتی با هم دارد. منظور از سه ماهه اول بارداری، هفته 1 تا 13 بارداری است. در سه ماهه اول بارداری، ماه اول بارداری، یعنی قبل از هفته 4 بارداری، هنوز بارداری رخ نداده است، اما به دلایلی بعد از مثبت شدن آزمایش بتا، جزء ماه‌های بارداری به حساب می‌آید؛ اکنون سوال اینجاست، کدام یک از هفته‌های بارداری در سه ماهه اول، برای انجام خدمات دندانپزشکی امن و ایمن است؟ برای دریافتن پاسخ این سوال همراه ما باشید.

با نصب اپلیکیشن گهواره شما می‌توانید به ابزارهای کاربردی مانند مراقبت بارداری دسترسی پیدا کرده و با دیگر مادران تبادل نظر داشته باشید.

خدمات دندانپزشکی در سه ماهه اول بارداری چه قوانینی دارد؟

توصیه کلی این است که در ماه‌های اول، دوم و سوم بارداری حتی‌الامکان از انجام هرگونه درمان و مصرف دارو مربوط به دندان خودداری شود؛ به این دلیل ‌که ارگان‌های اصلی جنین در این ایام در حال شکل‌گیری هستند. به علاوه باید تا هفته 13 بارداری از برخورد هرگونه اشعه رادیولوژی (X-Ray) به بدن خودداری شود؛ اما چنانچه پیش از اینکه از بارداری خود مطلع باشید، در معرض اشعه رادیولوژی قرار گرفته‌اید و از دندان‌های خود عکس انداخته‌اید، بهتر است نگران نباشید؛ زیرا پیش از اینکه از بارداری خود مطلع شوید، یعنی اینکه در چهار هفته ابتدایی بارداری بوده‌اید و در این برهه زمانی معمولا خطری متوجه جنین نمی‌شود. برخی از دندانپزشکان اینطور می‌گویند که اگر مادر بارداری در این زمان (ماه اول بارداری) در معرض اشعه ایکس قرار بگیرد، "ممکن است" قلب جنین تشکیل نشود؛ بدیهی است با تشکیل نشدن قلب جنین، بارداری خاتمه می‌یابد. در واقع اگر اتفاقی برای جنین بیفتد سقط می‌شود و اگر جنین باقی بماند، سالم خواهد بود. اساسا رادیولوژی بین هفته ۸ تا ۱۵ بارداری بسیار خطرناک است.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

عصب کشی دندان در سه ماه سوم بارداری

بنابراین می‌توان اینطور گفت که انجام خدمات دندانپزشکی در هفته چهارم بارداری یا مراجعه به دندانپزشکی در ماه اول بارداری و یا حتی عصب کشی دندان در هفته اول بارداری خطری را متوجه جنین نمی‌کند؛ پس از اطلاع از بارداری، اگر نیاز به انجام خدمات دندانپزشکی دارید، بهتر است این کار را به سه ماهه دوم موکول کنید.

با درد دندان در بارداری چه کار کنیم؟

اگر دندان شما دارای درد خفیف غیرممتد شبانه یا دارای حساسیت به سرما و گرما و فشار و ضربه است، بهتر است تا رسیدن به زمان مناسب برای انجام خدمات دندان پزشکی، با آن مدارا کنید و مراقبت‌های لازم را انجام دهید تا حتی‌الامکان درمان دیرتر انجام شود. منظور از مدارا کردن، اجتناب از استفاده از مایعات داغ یا بسیار سرد و وارد نکردن فشار زیاد و جویدن خوراکی‌های سفت با دندان و استفاده صحیح از نخ دندان است تا به این ترتیب از پیشرفت پوسیدگی و ایجاد تحریک در عصب دندان و بروز وضعیت اورژانسی غیرقابل تحمل جلوگیری شود. همچنین استفاده از دهان شویه کلرهگزیدین که یک ماده ضد میکروبی بسیار قوی است و پلاک‌های دندانی و باکتری‌های دهانی را کاهش می‌دهد، نیز توصیه می‌شود. این دهان شویه به دلیل اینکه توسط دهان جذب نمی‌شود و خوراکی هم نیست و صرفا دهان را شست و شو می‌‌دهد، خطری برای مادران باردار و جنین ندارد. البته حتما حواستان را جمع کنید که این دهانشویه را به هر شکل نبلعید.

اما اگر درد دندان بسیار شدید، ممتد و غیر قابل تحمل است یا لثه دارای عفونت شدید و آبسه باشد احتمالا مجبور به انجام درما‌‌ن‌های دندانپزشکی هستید. در این شرایط برای انجام خدمات دندانپزشکی در سه ماهه اول بارداری باید به نکات زیر توجه داشته باشید؛ هرگونه استفاده از دارو و اشعه (برای عکس رادیوگرافی) در دندانپزشکی در سه ماهه اول بارداری به دلیل حساسیت‌های آن باید حتما زیر نظر و به توصیه پزشک زنان و زایمان صورت گیرد و محکم‌کاری‌های لازم جدی‌ گرفته شود. بنابراین لازم است طرح درمانی دندانپزشکی قبل از انجام به تایید پزشک متخصص زنان و زایمان برسد تا آسیب‌های آن به حداقل برسد. درمان‌های دندانپزشکی که در این دوره انجام می‌شود در حداقل ممکن و به منظور رفع علائم اورژانسی مانند درد و عفونت است. در این دوره دندانپزشک معمولا برای کاستن درد و ایجاد مجرایی برای تخلیه عفونت دندان (درناژ عفونت) از درمانی با نام پالپوتومی استفاده می‌کند. در این درمان تنها عصب‌های موجود در تاج دندان تخلیه می‌شود و دندان تا دوره سه ماهه دوم به صورت پانسمان شده نگهداری می‌شود تا در آن زمان درمان ریشه صورت گیرد.

آیا تزریق داروهای بی‌حسی در دوران بارداری بلامانع است؟

باید بدانید که در حال حاضر مطالعات متناقضی در مورد اثرات نامطلوب احتمالی داروهای بی‌حسی روی جنین وجود دارد. لیدوکائین یکی از داروهای مورد استفاده در دندانپزشکی است؛ این دارو بعد از تماس با دندان مادر باردار از جفت عبور می‌کند. در صورت نیاز به درمان دندانپزشکی، مقادیر داروهای بی حسی باید حداقل باشد، اما اگر مادر درد زیادی حس کرد، باید مقدار بیشتری دارو استفاده شود. به هر حال این دندانپزشک است که با توجه به وضعیت خاص مادر باردار، وضعیت دندان‌های او و دردی که می‌کشد و سن بارداری بهترین تصمیم را برای بهبود وضعیت دندان‌های مادر اتخاذ می‌کند.

آیا مصرف آنتی‌بیوتیک به دلیل مشکلات دهان و دندان در بارداری توصیه می‌شود؟

اقدامات دندانپزشکی برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، اغلب نیازمند تجویز آنتی‌بیوتیک است. آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین، آموکسی‌سیلین و کلیندامایسین در دوران بارداری بی‌خطر یا کم خطر هستند؛ اما حتما باید پس از مشورت با پزشک زنان،  قبل و بعد از درمان‌های دندانپزشکی تجویز شوند.

کلام آخر

انجام خدمات دندانپزشکی در سه ماهه اول بارداری تنها در صورتی واجب است که ضرورتِ حاد وجود داشته باشد. در غیر این صورت باید به سه ماهه دوم بارداری موکول شود. بنابراین در مورد انجام روکش دندان در بارداری در سه ماهه اول، کشیدن دندان پوسیده، عصب كشی دندان، رفع دندان درد، جراحی دندان عقل، پركردن دندان یا حتی ایمپلنت ابتدا با پزشک متخصص زنان و زایمان و سپس با یک دندانپزشک مجرب و متعهد مشورت کنید و فقط اقداماتی را انجام دهید که ضرورت دارند و ریسک کمتری را متوجه جنین می‌کنند. اگر پیش از بارداری در حال انجام ارتودنسی دندان‌ها بوده‌اید، برای ادامه روند ارتودنسی خود حتما با پزشک زنان مشورت کنید. برای مصرف هر داروی از جمله داروهای بیحسی یا حتی یک ایبوپروفن ساده حتما دندانپزشک باید از بارداری شما مطلع باشد.