خوردن جگر برای زردی نوزاد مفید است یا مضر؟

احتمالا در مورد تاثیر خوردن جگر برای زردی نوزاد چیزهایی شنیده‌اید؛ اما آیا واقعا جگر می‌تواند منجر به تشدید زردی نوزاد شود یا برعکس برای درمان زردی نوزاد تاثیر مثبت داشته باشد، سوال پر حاشیه‌ای است. خصوصا اینکه دقیقا مشخص نشده است منظور جگر گاوی است یا جگر گوسفندی. واقعیت این است که تغذیه مادر همیشه در وضعیت گوارش نوزادی که منحصرا از شیر مادر تغذیه می‌کند، تاثیر دارد. این اثرگذاری خصوصا در روزهای اول که روزهای حساس برای ابتلای نوزاد به زردی است، بسیار بیشتر است. به طور کلی باید بدانید که چه غذایی ممکن است باعث شود تا زردی نوزاد شدت پیدا کند. جگر تنها یکی از آنهاست.

خوردن جگر بعد از سزارین خوب است یا بد؟

بعد از زایمان، چه زایمان سزارین و چه زایمان طبیعی، تقویت قوای بدنی مادر اهمیت بسیار زیادی دارد. جگر یکی از مواردی است که بیشتر مادران بعد از زایمان آن را مصرف می‌کنند. معمولا هم جگر گوسفندی است که مصرف می‌شود. به طور کلی رعایت حد اعتدال در مصرف هر ماده مفیدی باعث می‌شود تا بتوانید حداکثر استفاده از آن ماده را نصیب خود کنید. بد نیست بدانید که اساساً طبع جگر گوسفندی، گرم است و طبع جگر گوساله، سرد است. همان طور که می‌دانیم موادی که طبع سرد دارند، برای بدن انسان ضرر دارد و موادی که طبع گرم دارند، مفید‌تر هستند؛ اما به هر حال اینکه به اندازه بخورید، اهمیت بسیار زیادی دارد.

چه غذاهایی برای زردی نوزاد مضر است؟

اگرچه زردی گرفتن یا نگرفتن نوزاد و یا حتی شدت زردی نوزاد فقط و فقط وابسته و مرتبط با تغذیه مادر شیرده نیست، اما به هر حال غذایی که مادر می‌خورد، می‌تواند در وسعت زردی نوزاد تاثیر بگذارد؛ زیرا اساسا شیر مادر متشکل از غذایی است که او می‌خورد؛ لذا هر ترکیب غذایی که در سبد غذایی مادر شیرده وجود داشته باشد، مستقیما در شیر او نیز وجود دارد.

به طور کلی باید بدانید که غذاهای دیر هضم همچون کله‌پاچه، گوشت گاو و غذاهای غلیظ و چرب  ادویه‌جاتی مانند فلفل، دارچین، زنجبیل، عسل، غذاهای فست فود و آماده، پیاز و سیر به شکل خام و اساسا غذاهای با طبع بیش از حد گرم در شیر مادر تاثیر می‌گذارند و می‌توانند در زردی نوزاد نیز موثر باشند. اگرچه جگر گوسفندی، طبع گرمی دارد و اساسا هر خوراکی با طبع گرم برای بدن مفیدتر است، اما این موضوع هرگز به این معنا نیست که شما می‌توانید در خوردن جگر یا هر ماده دیگری که طبع گرم دارد، افراط کنید.

با توجه به اینکه بسیاری بعد از زایمان از کاچی استفاده می‌کنند و کاچی نیز به دلیل ترکیبات خاصی که دارد، طبع فوق‌العاده گرمی دارد، لذا مصرف بیش از اندازه آن می‌تواند زردی نوزاد را تشدید کند یا حتی منجر به بروز اگزما در صورت نوزاد شود. لذا اگرچه کاچی به شدت شیر مادر را زیاد می‌کند، اما باید به اندازه و میزان کم (یک پیاله در روز) مصرف شود تا به جای فایده، ضرررسان نباشد.اگر میخواهید بدانید زردی نوزاد چه قدر طول می‌کشد آن را مطالعه نمایید.

مراقبت از نوزادی که زردی دارد، چگونه باید باشد؟

اساسا مراقبت از نوزاد، خصوصا در 28 روز اول تولد، کار سخت و پر حاشیه‌ای است. نوزادی که متولد می‌شود، حساسیت بالایی در برابر گرما و سرما دارد، حتما باید درجه حرارت بدن او و دمای محیط در متعادل‌ترین حالت ممکن (بین 25 تا 27 درجه سانتیگراد) باشد، تا احساس راحتی کند.

درباره اینکه آیا شیر گاو برای زردی نوزاد خوب است؟ یا آیا زعفران برای زردی نوزاد ضرر دارد؟ آیا دلستر برای زردی نوزاد مفید است و یا اینکه چه قدر شیرینی برای زردی نوزاد تاثیرگذار است، پاسخ‌های متفاوتی وجود دارد. واقعیت این است که مادر شیرده بهتر است از غذاهایی استفاده کند که فیبر بیشتری دارند، ویتامین d3  دارند و به طور کلی ترکیباتی که آب بدن مادر را تامین کنند مانند آب میوه‌های تازه، سبزیجات آبدار و حتی آب ساده.

برای مراقبت از نوزادی که دچار زردی شده است، مهمترین کاری که می‌توانید انجام دهید، شیردهی مکرر است. شیردهی مکرر باعث می‌شود تا دفع نوزاد بیشتر شود؛ دفع بیشتر چه از طریق ادرار و چه از طریق مدفوع، به خارج شدن بیلی روبین از بدن نوزاد و بهبود عملکرد کبد نوزاد و نهایتا درمان زردی نوزادان منجر می‌شود.

با توجه به اینکه برای نوزاد تازه متولد شده هیچ غذایی جز شیر مادر یا شیر خشک مناسب نیست، لذا از خوراندن ترکیباتی نظیر آب لیمو شیرین برای زردی نوزاد ، شیر‌خشت، ترنجبین و ... به نوزاد جدا خودداری کنید.

به یاد داشته باشید که سیستم گوارش نوزاد تازه متولد شده در حساس‌ترین حالت ممکن قرار دارد و این سیستم فقط و فقط قادر به هضم و دفع شیر مادر یا نهایتا شیر خشک است. دادن هر ماده غذایی به جز شیر مادر یا شیر خشک، وضعیت معده و گوارش نوزاد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و برای او خطرناک است.

*زردی نوزاد تا چند درجه خطرناک است

بنابراین اگرچه ممکن است از مادران و مادربزرگان خود توصیه‌های قدیمی مبنی بر خوراندن برخی ترکیبات به نوزاد برای کاهش و رفع زردی او بشنوید، اما بهتر است به هیچ یک از این توصیه‌ها عمل نکنید و صرفا گوش دهید و منحصرا کاری را انجام دهید که پزشک به شما دستور داده است.

اگر زردی نوزاد شما با توجه به سنی که دارد، بیشتر از حد معمول است و بیشتر از حد طبیعی طولانی شده است، احتمالا مجبور هستید از مداخلات پزشکی مانند استفاده از دستگاه یا در موارد شدیدتر تعویض خون کمک بگیرید.

در هر صورت مهم است که به طور مداوم وضعیت زردی نوزاد خود را در روزهای اول بعد از تولد به کمک آزمایشگاه چک کنید. اگر روند زردی با افزایش سن نوزاد، سیر نزولی نداشته باشد، حتما باید اقدامات پزشکی لازم را انجام دهید.

عوارض خوردن جگر در دوران شیردهی چیست؟

به طور کلی افراط در خوردن هر ماده غذایی می‌تواند با عوارض منفی و بد همراه باشد. دوران شیردهی، دوران حساسی است که به شدت تغذیه مادر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این تاثیرگذاری خصوصا در روزها و ماه‌های اول بعد از تولد، شدت و اهمیت بیشتری دارد.

به طور کلی هر ماده غذایی که مادر می‌خورد، در شیر او ترشح می‌شود و طبع و خواص شیر او را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای مثال خوردن سیر یا پیاز در دوران شیردهی، باعث می‌شود عطر و طعم شیر مادر تغییر محسوسی پیدا کند تا جایی که باعث می‌شود برخی از نوزادان از خوردن شیر امتناع کنند.

خوردن جگر در دوران شیردهی، با عارضه منفی منحصر به فردی همراه نیست؛ مگر اینکه در این زمینه افراط شود و گوارش مادر شیرده را تحت تاثیر قرار دهد. معمولا و غالبا منظور از جگر، جگر گوسفندی است.

جگر گوسفندی مقدار قابل توجهی فولات، آهن، ویتامین B، ویتامین A و مس دارد. خوردن یک وعده جگر می‌تواند تامین کننده مقدار توصیه شده روزانه از همه این ویتامین‌ها و مواد معدنی برای بدن مادر شیرده باشد و خطر کمبود مواد مغذی را کاهش می‌دهد.

بد نیست بدانید که طبع جگر گوسفندی گرم و تر است و مصرف متعادل آن سبب تقویت قوای جسمی می‌شود. جگر یکی از بهترین منابع حیوانی ویتامین A و غنی از سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی است.

با توجه به اینکه زایمان باعث می‌شود خون زیادی از مادر باردار دفع شود، خوردن جگر می‌تواند به پیشگیری و جلوگیری از کم خونی و کمبود آهن کمک کند.

کمبود آهن ارتباط مستقیمی با خستگی، ضعف عضلانی و عدم تمرکز دارد؛ حالاتی که بیشتر مادران تازه فارغ شده از آن گله و شکایت دارند و در مورد آن حرف می‌زنند.  

فرق جگر گوسفندی با  جگر گوساله

اکنون که پای صحبت از خوردن جگر برای زردی نوزاد و تاثیر مصرف جگر برای مادر شیرده به میان آمده است، سوال پر تکراری که پرسیده می‌شود این است که جگر گوسفندی مصرف شود یا جگر گاوی (گوساله)؟

اگرچه جگر برای کمبود آهن و کم خونی مناسب است، اما باید بدانید که بین جگر گوسفندی و جگر گوساله فرق زیادی وجود دارد؛ هر دوی اینها سرشار از مواد مفید هستند، ولی طبیعت آنها با هم فرق دارد. طبع جگر گوسفندی، گرم است و طبع جگر گوساله، سرد.

جگر گوساله کالری بالا و هضم سختی دارد، در حالی که جگر گوسفند راحت‌تر هضم می‌شود. این سخت هضم شدن مربوط به چربی بالایی است که جگر گوساله دارد.

جگر گوسفند نزدیک‌ترین طبع و مزاج به انسان را دارد. البته ارزش غذایی جگر گاو و گوسفند با هم برابر است و نمی‌توان گفت پروتئین و ویتامین‌های کدام بیشتر است. جگر گوسفند بافت نرمی نسبت به جگر گاو دارد. جگر گوساله کلسترول پایین‌تری نسبت به جگر گوسفند دارد و نهایتا طبع جگر گاو سرد و طبع جگر گوسفندی گرم است.

معمولا اینطور توصیه می‌شود که برای متعادل کردن طبع غذاها، حتما از ترکیباتی استفاده شود کع هم طبع گرم دارند و هم طبع سرد. مثلا تهیه یک خوراک جگر که ترکیبی از جگر گوسفندی و جگر گوساله و حتی قلوه گوسفندی باشد، می‌تواند برای مادری که تازه زایمان کرده است، مفید باشد، البته به شرطی که حتما در خوردن غذا اعتدال را رعایت کند.

نهایتا باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که منظور از جگر سیاه همان کبد است و جگر سفید همان شش(ریه) است. البته بدیهی است که جگر سیاه ارزش غذایی بیشتر و بالاتری دارد. جگر سیاه به اندازه گوشت پروتئین دارد، ولی چربی آن از گوشت بیشتر است. آهن آن زیاد است و حاوی روی زیادی است.

همچنین یادآوری می‌کنیم که در عادی‌ترین شرایط از خوردن جگر مرغ خودداری کنید.

کلام آخر

خوردن جگر برای زردی نوزاد تنها زمانی می‌تواند اثر سوء داشته باشد که در مصرف آن زیاده‌روی شود. توصیه می‌کنیم برای درمان زردی نوزاد خود از تکنیک‌های موثر و توصیه‌های دقیق پزشکی استفاده کنید.

اگرچه دوران بارداری، دوران حساسی است و تغذیه مادر باردار باید مقوی و خوب باشد، اما عملا آنچه در زردی نوزاد می‌تواند تاثیر مستقیم داشته باشد، یکی شیردهی کامل و مداوم است و دیگری به موقع به دنیا آمدن نوزاد است.

فارغ از علت زردی نوزاد به طور کلی مصرف جگر، مصرف هندوانه، مصرف میوه و اساسا مصرف هر ماده غذایی در دوران شیردهی برای درمان زردی نوزاد تنها از طریق شیر مادر می‌تواند در نوزاد تاثیر بگذارد.

به یاد داشته باشید که حساسیت به خرج دادن در خوردن، زمانی که نوزادی را شیر می‌دهید، در احساس راحتی او تاثیر مستقیم دارد. بنابراین درست و به اندازه و خوب و مقوی بخورید و به طور مداوم به کودک خود شیر بدهید.