نکات مهم در مورد مصرف قرص استیل سالیسیلیک اسید در بارداری یا همان آسپرین

مصرف قرص استیل سالیسیلیک اسید در بارداری کاملا بی خطر نیست؛ اسید آستیل سالیسیلیک (ASA) همان آسپرین است که به عنوان یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی کاربرد دارد و اغلب برای درمان دردهای خفیف، تب و التهاب تجویز می‌شود. البته در برخی موارد به عنوان رقیق‌کننده خون و درمان حملات قلبی، سکته و درد قفسه سینه نیز استفاده می‌شود.

قرص استیل سالیسیلیک اسید 80 برای چیست؟

استیل سالیسیلیک اسید (قرص آسپرین) یکی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) است. این قرص برای کاهش تب و تسکین دردهای خفیف تا متوسط ناشی از ناراحتی‌هایی مثل دردهای عضلانی، دندان درد، سرماخوردگی و سر درد استفاده می‌شود. در برخی موارد از این دارو برای کاهش درد و تورم ناشی از آرتریت (التهاب مفصل) نیز استفاده می‌شود.

مصرف دوز پائین قرص آسپرین، از لخته شدن خون جلوگیری کرده و بدین ترتیب ریسک سکته مغزی و حمله قلبی را کاهش می‌دهد.

همچنین احتمال دارد پزشک پس از جراحی شریان‌های مسدود شده (مثلا جراحی بای پس، اندآرترکتومی کاروتید، استنت کرونر) دوزهای پایین آسپرین را به عنوان رقیق کننده خون تجویز کند.

البته تجویز آسپرین در بارداری می‌تواند ناشی از دلایل دیگری باشد که در ادامه شرح خواهیم داد.

آیا مصرف آسپرین در دوران بارداری بی خطر است؟

خیر و نه کاملا؛ آسپرین برای بانوان باردار بی خطر محسوب نمی‌شود مگر آنکه با اجازه پزشک مصرف شود. با اینکه شواهد نشان نمی‌دهد آسپرین ضعیف (۷۵ تا ۳۰۰ میلی‌گرم / آسپرین بچه) مشکلی برای مادر یا جنین ایجاد کند، اما بهتر است تنها زمانی مصرف شود که استفاده از آن را پزشک تجویز کرده باشد.

معمولا چه زمانی خوردن آسپرین در بارداری تجویز می‌شود؟

همانطور که گفتیم آسپرین (قرص انتریک کوتد (آ.اس.آ)) تنها زمانی از جانب پزشک تجویز می‌شود که شرایط خاصی وجود داشته باشد و مصرف کردن آن به مصرف نکردن آن ارجحیت داشته باشد. در ادامه تعدادی از این شرایط خاص را برای شما شرح می‌دهیم، اما توجه داشته باشید که تشخیص شرایط خاص برای خوردن قرص استیل سالیسیلیک اسید در بارداری فقط و فقط با پزشک است.

فشار خون بارداری

هنگامی که خانم باردار دچار فشار خون بالا در بارداری است، پزشک قرص آسپرین را برای جلوگیری از زایمان پرخطر تجویز می‌کند.

سندروم هیوز

پزشک برای خانم‌هایی که از سندروم هیوز رنج می برند، قرص آسپرین تجویز می کند. در این حالت از سقط جنین و زایمان زودرس جلوگیری می‌شود. این سندرم نوعی اختلال ایمنی است که در آن آنتی‌بادی‌های غیرعادی با لخته شدن غیرطبیعی خون در سیاهرگ‌ها و عروق مرتبط هستند. این سندروم بیشتر روی پاها تاثیر می‌گذارد، اما ممکن است لخته در کلیه‌ها، ریه‌ها و سایر اندام‌ها نیز ایجاد گردد.

در این شرایط تمایل زیادی برای لخته شدن خون وجود دارد. این مسئله باعث مسدود شدن جریان خون و نرسیدن مواد مغذی به جنین و جلوگیری از رشد جنین و در نتیجه از دست دادن مکرر جنین و زایمان‌های نارس می‌شود.

سندرم هیوز به سندرم آنتی فسفولیپید (APS)، سندرم آنتی فسفولیپید آنتی بادی (Antiphospholipid Antibody Syndrome)  یا خون چسبنده نیز معروف است.

پره اکلامپسی

پره اکلامپسی مشکل دیگری است که پزشک برای رفع آن قرص آسپرین تجویز می کند. پره اکلامپسی بارداری که قبلا توکسمی نامیده می‌شد، وضعیتی در زنان باردار است که با فشار خون بالا، پروتئینوری و تورم پاها و دست‌ها همراه است. شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. معمولا در اواخر بارداری اتفاق می‌افتد.

 پره اکلامپسی چندین ارگان بدن را درگیر می کند و در پنج تا هفت درصد از بارداری ها رخ می دهند. این بیماری می‌تواند باعث عوارض جنینی و مادری شود. این عارضه بعد از هفته بیست بارداری معمولا بروز می‌کند و با افزایش فشار خون مادر یا همراه با پروتئینوری (دفع پروتئین در ادرار) مشخص می‌شود. پره اکلامپسی منجر به عملکرد نادرست جفت می‌شود، بنابراین اکسیژن و خون به درستی به جنین نمی‌رسد و حتی می‌تواند سبب مرگ جنین در هنگام زایمان شود.

عدم درمان پره اکلامپسی خطر تشنج و عوارض مغزی را به دنبال دارد که نهایتا منجر به ختم حاملگی با سقط یا سزارین می‌شود. این مشکل در خانم‌هایی که اضافه وزن دارند، سابقه فشار خون بالا دارند یا از دیابت رنج می برند، بیشتر دیده می‌شود.

خوردن آسپرین به مقدار کم و تحت نظارت پزشک (در حد  60 تا 80 میلی‌گرم)، می‌تواند باعث کاهش احتمال پره اکلامپسی شود.

اگر این بیماری در ابتدای بارداری تشخیص داده شود، آسپرین بعد از هفته دوازدهم بارداری تجویز می‌شود.

قرص استیل سالیسیلیک اسید قبل از بارداری

چنانچه باردار هستید یا به زودی قصد باردار شدن دارید، قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید. مصرف آسپرین در دوره بارداری ممکن است منجر به خونریزی مادر یا نوزاد در زمان زایمان شود.

در مورد مصرف قرص استیل سالیسیلیک اسید قبل از بارداری باید به این موضوع اشاره کنیم که محققان از دانشگاه یوتا و موسسه ملی بهداشت کودکان و توسعه انسانی (NICHD ) دریافته‌اند که فقط ۸۱ میلی‌گرم از آسپرین روزانه ممکن است احتمال باروری را  با کاهش التهاب سیستماتیک بدن زنان و بهبود محیطی  که در آن جنین رشد می‌کند، افزايش دهد. همچنین بر اساس تحقیقات، مصرف آسپرین تا یک سوم شانس تولد نوزاد پسر را نسبت تولد نوزاد دختر در مادران باردار افزایش می‌دهد. با این وجود مصرف این دارو به هر دلیلی و با هر هدفی فقط و فقط باید تحت نظر پزشک باشد.

عوارض استیل سالیسیلیک اسید

عوارض خفیف و بیشتر شایع

•  سوء هاضمه خفیف
• خونریزی آسان‌تر  از حد طبیعی

عوارض شدید و کمتر شایع

• سطح پوست قرمز می‌شود، تاول می‌زند و به راحتی کنده می‌شود
• زرد شدن پوست یا سفیدی چشم
• تورم دست یا پا
• سرفه همراه با خون
•  وجود خون در ادرار، مدفوع یا استفراغ
• درد در مفاصل دست و پا

بهترین زمان مصرف قرص آ اس آ در بارداری

مصرف روزانه آسپرین با دوز پایین در سه ماهه اول بارداری خطر سقط جنین ندارد. آسپرین با دوز بالا در بارداری می‌تواند خطر نقص عضو در جنین را بالا ببرد.

دوز استاندارد آسپرین (تا ۴ گرم) در سه ماه سوم بارداری خطر دارد. مصرف آسپرین پس از هفته سی بارداری می‌تواند منجر به بسته شدن زودهنگام داکتوس آرتریوزوس یا مجرای شریانی باز (رگ خونی که نقش مهمی در بدن جنین بازی می‌کند) و تاخیر در زایمان و تولد شود. این موضوع می‌تواند باعث بالا رفتن احتمال ناهنجاری‌های قلبی و ریوی نوزاد شود. همچنین می‌تواند موجب خونریزی طولانی مدت در مادر و نیز نوزاد شود.

با نظر پزشک و طبق تجویز او، معمولا مصرف آسپرین با دوز کم از هفته ۱۲ تا ۱۶ بارداری شروع شود. اگرچه دستورالعمل های ACOG و USPSTF توصیه می کنند که شروع مصرف دارو باید از هفته ۱۲ تا ۲۸ بارداری باشد، اما شواهد اخیر نشان می دهد که شروع مصرف در ابتدای سه ماهه دوم ممکن است مفیدتر باشد.

مروری بر ۴۵ مطالعه انجام شده بر روی بیش از ۲۰۰۰۰ زن باردار  که روزانه دوز پایین آسپرین مصرف می‌کردند، نشان می‌دهد که مصرف این دارو قبل از هفته ۱۶ حاملگی در پیشگیری از پره اکلامپسی، پره اکلامپسی شدید و محدودیت رشد جنین بسیار موثر است.

اما شروع مصرف آسپرین پس از هفته ۱۶ حاملگی ممکن است در کاهش خطر پره اکلامپسی، پره اکلامپسی شدید و محدودیت رشد جنین چندان موثر نباشد. بنابراین زنان در معرض خطر باید در اوایل بارداری شناسایی شوند و مصرف آسپرین را قبل از هفته شانزدهم بارداری آغاز کنند.

علت تجویز آسپرین در بارداری

• فشار خون بالای مربوط به بارداری، به منظور جلوگیری از مشکلات دوران بارداری
• سندرم آنتی فسفو لیپید (APLS) که یک اختلال سیستم ایمنی است و موجب ایجاد لخته خون می‌شود.
• پره اکلامپسی
• دیابت یا اختلالات کلیوی
• طریقه مصرف آسپرین در بارداری

در مورد اینکه مصرف آسپرین در کدام هفته از بارداری آغاز شود، پزشک بر اساس وضعیت هر بیمار تشخیص می‌دهد، اما گفته می‌شود در صورت تجویز آسپرین توسط پزشک بهترین زمان مصرف آن در شبانه‌روز، پیش از خواب است؛ تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف آسپرین قبل از خواب نسبت به استفاده از آن در صبح، بعدازظهر و عصر موثرتر است. بنابراین زنان باردار باید آسپرین را هر شب قبل از خواب استفاده کنند.

کلام آخر

هرگز به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک اقدام به استفاده از قرص استیل سالیسیلیک اسید در بارداری نکنید. توجه داشته باشید که دوران بارداری، دوران سخت و پیچیده‌ای است که به جز خودتان، پای سلامتی موجود زنده دیگری نیز در میان است. بنابراین تحت نظر پزشک باشید و بدون مشورت با او هیچ اقدامی نکنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد داروهای مشابه میتوانید به مقاله عوارض قطع قرص مارولین مراجعه کنید.