ایمنی نوزاد در NICU را چگونه می‌توان افزایش داد؟

شهریور ۱۳۹۹ | زمان مطالعه : ۹ دقیقه
ایمنی نوزاد در NICU

ایمنی نوزاد در NICU به موارد متعددی ازجمله نحوه عملکرد والدین و کادر درمانی وابسته است. مواردی مانند مشکل تنفسی نوزاد در بدو تولد، آب در ریه نوزاد تازه متولد شده، عفونت ریه نوزاد تازه متولد شده، انواع مشکلات قلبی، مغزی، ساختاری یا متابولیکی، به‌وفور در بخش NICU دیده می‌شوند. حال اگر ایمنی نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان حفظ نشود این قبیل مشکلات شدت یافته و ممکن است موجب عوارض جبران‌ناپذیری برای نوزاد شوند. به‌همین جهت در این مقاله ما به مواردی می‌پردازیم که ایمنی نوزاد در NICU را افزایش می‌دهند.

علت بستری شدن نوزاد در NICU

ایمنی نوزاد در NICU معمولا بیشتر از بخش‌های دیگر تامین می‌شود اما از آن‌جهت که نوزادان بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نسبت به نوزادان سالم ضعیف‌تر هستند، مراقبت از آن‌ها با حساسیت‌های بیشتری همراه است. در ابتدا به این موضوع می‌پردازیم که علت بستری شدن نوزادان در NICU و عارضه‌های نوزادان بستری در بخش NICU چیست؟

نوزاد نارس

اگر نوزادی نارس متولد شود و وزنی کمتر از یک و نیم کیلوگرم داشته باشد و نتواند به‌راحتی با محیط اطراف سازگار شود، تا رسیدن به وزن و شرایط استاندارد و تکامل اندام‌های داخلی، باید در بخش ویژه تحت‌نظر باشد.

علائم درست تشکیل نشدن ریه 

نوزادانی که زودتر از موعد مقرر متولد شده‌اند معمولا توان تنفسی کمتری نسبت به سایر نوزادان دارند. به-همین دلیل جهت دریافت اکسیژن کمکی و دارودرمانی در بخش NICU بستری می‌شوند. به‌طور مثال سندروم زجر تنفسی یا دیسترس تنفسی در نوزادان کمتر از 34 هفته دیده می‌شود. همچنین عفونت تنفسی می‌تواند علت مشکل تنفسی در نوزاد تازه متولد شده باشد که باید بررسی و درمان گردد. آپنه یا قطع موقتی تنفس یکی دیگر از مشکلات تنفسی نوزادان است که معمولا با برخی مشکلات قلبی همراه است. مشکل تنفسی در نوزاد بسیار مهم است و در‌صورت عدم درمان نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد موجب خطرات جدی برای او خواهد شد.

مشکلات قلبی

انواع مشکل قلبی مادرزادی ممکن است در نوزادان تازه متولد‌شده دیده شود که مسئله‌ای جدی بوده و نوزاد مورد‌نظر حتما باید تحت بررسی و درمان قرار گیرد. از مشکلات قلبی شایع نوزادان می‌توان به ناهنجاری‌های دریچه‌ای قلب، نقص دیوارۀ قلب یا عروق، کاهش ضربان قلب و جابجایی عروق اشاره کرد. این موارد معمولا نیاز به درمان دارویی یا جراحی دارند. 

افت قند

در نوزادان مادران دیابتی، قبل از تولد، نوزاد قند زیادی از مادر دریافت کرده و رشد بیشتری نسبت به سایر نوزادان دارد. اما پس از تولد میزان این قند کاهش یافته و ممکن است نوزاد دچار هایپوگلایسمی یا افت قند شود. هایپوگلایسمی باید در بخش ویژه درمان گردد.

رشد ناکافی جنین داخل رحم

برخی نوزادان در رحم مادر به اندازۀ کافی رشد نمی‌کنند و با وجود رسیده بودن هنگام تولد، با وزن پایینی متولد می‌شوند. این نوزادان باید تا رسیدن به وزن ایده‌آل تحت‌نظر باشند. 

عدم کنترل دمای بدن

برخی نوزادان به‌خصوص نوزادان نارس قادر به کنترل دمای بدن خود نبوده و باید در انکوباتورهای با دمای مناسب قرار بگیرند تا دمای بدن آن‌ها بیش‌ازحد پایین نیاید.

عدم توانایی در شیر خوردن

نوزادی که نارس یا ضعیف متولد می‌شود توان کافی جهت مکیدن سینۀ مادر و شیر خوردن را ندارد. به-همین دلیل تا رسیدن به این مرحله باید تغذیه از راه وریدی یا لولۀ معده‌ای داشته باشد و مادر شیر خود را دوشیده و به پرسنل NICU بدهد تا از راه لولۀ معده‌ای نوزاد را تغذیه کنند.

مشکلات ساختاری

برخی نوزادان با مشکلاتی در ساختار بدن متولد می‌شوند. از این مشکلات می‌توان به گاستروشزی یا نقص دیوارۀ شکم، خونریزی داخل مغزی و رتینوپاتی یا مشکلات شبکیه اشاره کرد. این نوزادان باید تحت جراحی و درمان قرار بگیرند و تا بهبود کامل در بخش ویژه بستری باشند.

عفونت

نوزادان در بدو تولد ایمنی ضعیفی دارند و در معرض انواع عفونت‌ها مانند عفونت خونی، عفونت روده‌ای یا عفونت تنفسی قرار دارند. برخی از این عفونت‌ها شدید بوده و ممکن است نیاز به بستری در بخش مراقبت-های ویژه داشته باشند. 

کم‌خونی

نوزادان نارس به علت کمبود آهن یا خون‌گیری‌های متعدد برای انجام آزمایش، ممکن است در معرض کم-خونی باشند. کم‌خونی، خود می‌تواند علت افت اکسیژن نوزاد باشد. به همین دلیل نوزادان دارای کم‌خونی باید در بخش NICU تحت نظر بوده و درصورت نیاز خون یا سایر فراورده‌های خونی را دریافت کنند.

علت بستری شدن در NICU

کمک به افزایش ایمنی نوزاد در NICU

ایمنی نوزاد در NICU موضوع بسیار مهمی است زیرا ممکن است هرگونه خطر خارجی روی مشکل زمینه‌ای سوار شده و عوارض زیادی برای نوزاد شما داشته باشد. شما والدین گرامی می‌توانید جهت به حداقل رساندن این خطرات و افزایش ایمنی نوزاد در NICU به نکات زیر عمل کنید و دوران بستری نوزادتان در بخش ویژه را راحت‌تر سپری کنید.

رعایت بهداشت

یکی از مهم‌ترین نکات هنگام ورود به بخش NICU رعایت بهداشت قبل از تماس با نوزاد است. این کار خطر انتقال انواع عفونت به نوزاد را به حداقل می‌رساند. شستن کامل دست‌ها با صابون به مدت سه دقیقه و ضدعفونی کردن آن‌ها قبل از تماس با نوزاد ضروری است. همچنین ولدین نباید وسایلی مانند موبایل یا وسایل اضافی که ممکن است آلوده باشند را با خود به بخش NICU بیاورند.

پوشیدن لباس مخصوص NICU

جهت حفظ ایمنی نوزاد در NICU هنگام ورود به این بخش باید گان، روکفشی و دستکش یک‌بار مصرف بپوشید تا آلودگی از لباس‌های شما به نوزادان بستری در این بخش منتقل نشود.

همکاری با کادر درمان

همکاری با پرسنل بخش و پزشک جهت بهبود سریع‌تر نوزاد شما یک موضوع مهم در راستای حفظ ایمنی نوزاد در NICU است. در این دوران به دستورات و توصیه‌های پزشک و پرستار کودک خود گوش کنید و اجازۀ اقدامات تشخیصی و درمانی مانند گرفتن نمونه خون یا نمونه مایع مغزی‌نخاعی جهت آزمایش یا جراحی‌های ترمیمی و درمانی را به تیم درمانی بدهید. همچنین ممکن است جهت درمان عفونت ریه در نوزادان، پزشک از انواع آنتی‌بیوتیک و داروهای موردنیاز استفاده کند. بهتر است بدانید که عوارض مصرف نکردن این داروها بسیار بیشتر از عوارض دارویی محدود آن‌هاست.

تامین شیر موردنیاز کودک

کودکان بستری در بخش NICU ممکن است نتوانند از سینۀ مادر خود شیر بخورند. به همین دلیل بهتر است برای شیردهی به نوزاد زودرس، روزی چند بار شیر خود را به‌طور کامل بدوشید و در یخچال ذخیره کنید تا در صورت نیاز و پس از موافقت کادر درمان، از این شیر جهت تغذیۀ نوزاد خود استفاده کنید. تغذیه با شیر مادر موجب افزایش ایمنی نوزاد در NICU می‌شود. همچنین در برخی موارد، استفاده از انواع شیرخشک نیز کمک‌کننده و گاها ضروری است.

بستری شدن نوزاد در NICU

ارتباط مناسب با پزشک و پرستار

ممکن است مدت بستری نوزاد شما در بخش مراقبت‌های ویژه طولانی شود و به همین جهت شما نیاز دارید پزشک و سایر افراد کادر درمانی نوزاد خود را بشناسید، سوالات و نگرانی‌های خود را با آن‌ها در میان بگذارید و از آن‌ها راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید تا بتوانید ایمنی نوزاد در NICU را بیشتر کنید.

پیوند عاطفی با نوزاد

پیوند عاطفی با نوزاد از همان لحظات اول زندگی نوزاد و تماس والدین با او  دارای اهمیت اساسی بوده و به رشد و تکامل حسی و عصبی کودک کمک شایانی می‌کند. البته تماس پوست با پوست با نوزادان نارس ممکن است برای نوزادان بستری در NICU امکان‌پذیر نباشد. به‌طور مثال ممکن است شما برای مدتی نتوانید نوزاد خود را در آغوش بگیرید. اما بهتر است بدانید هر نوع رابطۀ عاطفی با نوزاد حتی اگر محدود باشد، کمک زیادی به او کرده و موجب آرامش نوزاد می‌شود. پس در صورت اجازۀ پزشک، با نوزاد خود تماس پوست-باپوست برقرار کنید، او را نوازش کرده و با او صحبت کنید تا حضور شما را احساس کند. البته قبل از برقراری تماس، نکات بهداشتی جهت حفظ ایمنی نوزاد در NICU باید رعایت گردد.

خودمراقبتی و کمک گرفتن از اطرافیان و مشاور

ایمنی نوزاد در NICU و حفظ سلامت او همواره در گرو سلامت جسمی و روانی شما والدین عزیز است. به-همین دلیل در این دوران حتما از اطرافیان مانند همسر، والدین و نزدیکان کمک بگیرید، سعی کنید به استراحت و تغذیۀ خود اهمیت دهید و درصورت نیاز در رابطه با نگرانی‌های خود با مشاور و روان‌شناس صحبت کنید. حفظ روحیه و حال خوب شما موجب بهبود سریع‌تر نوزادتان می‌گردد.

پس از بهبود فرزند شما در نتیجه پاسخ آزمایشات نوزادان بستری در NICU و کنترل شرایط جسمانی او، می‌توانید او را ترخیص کرده و به منزل ببرید اما رعایت نکات ذکرشده جهت حفظ ایمنی نوزاد در NICU، پس از ترخیص نیز حائز اهمیت است. به همین دلیل تمامی آموزش‌ها و نکات لازم در زمینۀ مراقبت‌ها، واکسیناسیون و مراجعات دوره‌ای به پزشک را از بیمارستان دریافت کنید.