تستوسترون در بارداری و سطح نرمال آن
تستوسترون یک آندروژن است و به هورمون مردانه معروف است اما مقادیر کمتر آن در بدن زنان توسط تخمدانها تولید میشود. تستوسترون اغلب با تحریک جنسی همراه است و در تولید اسپرم نقش اساسی دارد؛ همچنین بر توده استخوان و ماهیچهها، نحوه ذخیره چربی در بدن و حتی تولید گلبولهای قرمز تأثیر میگذارد. سطح تستوسترون یک مرد نیز میتواند بر روحیه او تأثیر بگذارد. فعالیت آندروژنی در دوران بارداری افزایش مییابد و میزان تستوسترون در بارداری افزایش پیدا میکند. در مردان تستوسترون عمدتاً در بیضهها تولید میشود. در بدن زنان، تستوسترون در تخمدانها، غدد آدرنال، سلولهای چربی و سلولهای پوستی تولید میشود.
سطح نامنظم تستوسترون و عملکرد تستوسترون
استروژن و تستوسترون نقش تعیین کننده ای در تعیین خصوصیات جنسی، رفتارها وعملکردها دارند. در دوران بلوغ تستوسترون باعث آزادسازی استروژن میشود، که باعث تقویت موهای بدن و سینه و باعث قاعدگی میشود. تستوسترون همچنین در رشد عضلات و فعالیت جنسی نقش دارد.
در صورت مشکوک بودن به سندرم تخمدان پلیکیستیک، ممکن است زنان از نظر تستوسترون تست شوند. سطح تستوسترون نامنظم میتواند در مردان و زنان باعث ناباروری شود. در صورتی که سطح تستوسترون نامنظم باشد ممکن است مردان در دستیابی و حفظ نعوظ یا باروری مشکل داشته باشند؛ همچنین زنان ممکن است دچار نازایی، از بین رفتن قاعدگی یا دارای خصوصیات مردانه مانند رشد موهای صورت شوند. سطح تستوسترون در بارداری افزایش مییابد اما پس از تولد به حالت عادی باز میگردد.
* هورمونهای بارداری چه نام دارند و هرکدام چه نقشی دارند؟
سطح استاندارد تستوسترون برای زنان
سطح تستوسترون و سایر آندروژنها با آزمایش خون قابل اندازهگیری است. در خانمها، میزان تستوسترون طبیعی از 15 تا 70 نانوگرم در هر دسی لیتر (ng / dL) خون است.
سطح تستوسترون کمتر از 15 نانوگرم در دسی لیتر ممکن است موارد زیر را باعث شود:
- تغییرات پستان در بارداری
- مشکلات باروری
- فعالیت جنسی کم
- دوره قاعدگی نامنظم
- پوکی استخوان
- خشکی واژن
سطح تستوسترون بالاتر از 70 نانوگرم در دسی لیتر ممکن است موارد زیر را باعث شود:
- آکنه
- مشکلات قند خون
- رشد بیش از حد مو، معمولاً روی صورت
- ناباروری
- عدم قاعدگی
- چاقی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
مقدار طبیعی تستوسترون در بارداری
میزان تستوسترون برای زنان مختلف متفاوت است، معمولاً تستوسترون در بارداری در مقادیر کم تولید میشود. مصرف آندروژنهایی مثل تستوسترون به ویژه در سهماهه اول بارداری میتواند باعث مردانگی شدن دستگاه تناسلی خارجی جنین ماده شود بنابراین افزایش سطح این هورمون از علائم بارداری پسر است. در دوران بارداری نباید از تستوسترون استفاده شود.
- شرايط هيپراندروژنيك (افزایش آندروژنها) در زنان با افزايش ميزان سقط جنين همراه است.
- افزایش تستوسترون باعث کاهش وزن جفت و وزن هنگام تولد نوزاد میشود.
- غلظت تستوسترون با جنس جنین ارتباط دارد و در مادرانی که جنسیت جنین پسر باشد میزان تستوسترون نسبت به جنین دختر بیشتر است.
- سطح تستوسترون در طول بارداری افزایش مییابد، اما پس از تولد به حالت عادی بازمیگردد.
مقدار تستوسترون توتال سرم در بارداری
- در زنان غیرباردار: 6 تا 86 نانوگرم در دسی لیتر یا 0.21 تا 2.98 میلی مول در لیتر
- سه ماهه اول بارداری: 26 تا 211 میلی گرم در دسی لیتر یا 0.9 تا 7.32 میلی مول در لیتر
- سه ماهه دوم بارداری: 34 تا 243 میلی گرم در دسی لیتر یا 1.2 تا 8.4 میلی مول در لیتر
- سه ماهه سوم بارداری: 63 تا 309 میلی گرم در دسی لیتر یا 2.2 تا 10.7 میلی مول در لیتر
افزایش سطح تستوسترون در مادران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
مقادیر تستوسترون در زنان باردار مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک در سه ماهه سوم در کل بالاتر از زنان فاقد PCOS است. به گفته محققان سطح تستوسترون کامل (توتال) و آزاد با وضعیت PCOS و شاخص توده بدنی ارتباط مثبت و مستقیم دارد، با سن و تعداد زایمان رابطه معکوس دارد.
آیا تستوسترون افزایش یافته مادر باعث تغییر در سازگاری عروق رحمی در دوران بارداری میشود یا خیر؟
افزایش سطح تستوسترون در بارداری، باعث فشار خون بالا در بارداری و کاهش جریان خون رحم در بارداری میشود.
تحقیقات نشان میدهد که افزایش تستوسترون مادر باعث اختلال در عملکرد عروق رحم میشود، که ممکن است منجر به افزایش مقاومت عروقی و کاهش جریان خون رحم شود. سطح تستوسترون افزایش یافته مادر همراه با پیامدهای بارداری نامطلوب برای مادر، بیماریهای جنین و نوزاد متولد شده است.
تاثیر سندرم تخمدان پلی کیستیک مادر روی جنین
بیش از ده درصد زنان در سنین باروری تحت تأثیر سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند، pcos باعث بالارفتن مقادیر آندروژنها و اختلالات تخمک گذاری میشود. این سندرم با خطر زیاد دیابت نوع 2 و چاقی همراه است و این علائم را تشدید میکند.
محققان مؤسسه کارولینسکا مطالعاتی روی انسان و موش انجام دادهاند؛ برای بررسی چگونگی ومیزان انتقال سندرم تخمدان پلی کیستیک به نسلهای بعدی. محققان دریافتند دختران، زن مبتلا به PCOS پنج برابر بیشتر احتمال ابتلا به سندرم را در بزرگسالی دارند. آنها دارای سطح بالاتری از آندروژنها و چرخههای نامنظم قاعدگی و همچنین چاقی، BMI بالاتر و فشار خون بالاتر هستند.
ترکیبی از سطح بالای آندروژن در دوران بارداری و رژیم غذایی چاقی که توسط بعضی از مادرها مصرف میشود، تأثیر مخربی بر رشد جنین نسل دوم دارد و منجر به محدودیت رشد داخل رحمی و سقط جنین تا حدی میشود. نتایج نشان می دهد که نقش اصلی در انتقال نسلی علائم PCOS آندروژنها است.
تاثیر افزایش تستوسترون در ایجاد صفات مردانه
تستوسترون و آندروژنهای دیگر نیز نقشهای مهم در سلامت استخوان، پستان، باروری، فعالیت جنسی، سلامت قاعدگی و واژن در بدن زنان دارند. بدن زنان به راحتی تستوسترون و سایر آندروژنهای تولید شده را به هورمونهای جنسی زنانه تبدیل میکند. هورمونهای جنسی به پیشرفت خصوصیات جنسی ثانویه کمک میکند. این موارد شامل رشد موهای صورت، صداهای بمتر و رشد پستان است.
بیشتر زنان ویژگیهای مردانه را ایجاد نمیکنند زیرا تستوسترون و سایر آندروژنها در بدنشان به استروژن تبدیل میشوند. کاهش تستوسترون ممکن است به کاهش هرگونه صفات مردانه ناشی از سطح بالای تستوسترون شما کمک کند. افزایش تستوسترون میتواند یکی از دلایل افزایش رویش موهای صورت و موهای زائد بدن خانمها و به اصطلاح هیرسوتیسم باشد.
بسیاری از زنان به دلیل داشتن میل جنسی پایین، گمان میکنند که تستوسترون یا سطح آندروژن کمی دارند. با این حال، تستوسترون پایین تنها یکی از دلایل احتمالی میل کم جنسی است.
خانمهایی که میزان بالایی از تستوسترون در بارداری دارند با ترکیب برخی غذاها و گیاهان خاص در رژیم غذایی، میتوانند سطح تستوسترون را بطور طبیعی کاهش دهند. قبل از افزودن مکملهای گیاهی به رژیم غذایی خود با پزشک خود مشورت کنید.