اکوکاردیوگرافی قلب جنین | هزینه اکو قلب جنین چقدر است؟

اکوکاردیوگرافی قلب جنین به منظور تایید و یا رد ناهنجاری‌ها و بیماری‌های قلبی جنین انجام می‌شود. مشکلات قلبی جنین شایع‌ترین گروه ناهنجاری‌های مادرزادی هستند و به طور کلی از هر هزار تولد 7 تا 8 مورد دچار این دست ناهنجاری‌ها می‌شوند. به همین علت تشخیص ناهنجاری‌های قلبی پیش از تولد ارزش و اهمیت بسیاری دارد. قلب جنین کوچک و متحرک است و نحوه قرارگیری جنین در رحم همیشه اجازه‌ی گرفتن تصاویر استاندارد را به پزشک نمی‌دهد. در همین رابطه اکوکاردیوگرافی که برای قلب جنین در بارداری از جانب پزشک درخواست می‌شود جز تست‌های سه ماهه دوم بارداری بوده و به عنوان یک روش استاندارد در آزمایش‌های دوران بارداری برای تعیین برخی از ناهنجاری‌های قلبی است.

اکو قلب جنین چیست؟

 اکوکاردیوگرافی قلب جنین یا همان اکو قلب جنین، روشی برای بررسی ساختار و عملکرد قلب و اجزای آن است. در این روش با مشاهده زوایا و نماهای مختلف قلب و اجزای مختلف آن به پایش وجود نقص در نحوه عمکرد و خونرسانی قلب و یا وجود مشکل در ساختار اجزای قلب می پردازد.

اکو قلب جنین چه تفاوتی با نوار قلب (NST)  جنین دارد؟

در نوارقلب جنین یا همان NST تست، پزشک تنها قادر به بررسی تعداد ضربان‌های قلب و نظم ضربان‌ها است. اما در اکوکاردیوگرافی قلب جنین، علاوه بر بررسی تعداد و نظم ضربان‌ها، ساختار و عملکرد قلب، دریچه‌ها، عروق و پمپاژ خون هم مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. به علاوه اینکه تست اکو قلب جنین در سه ماهه دوم بارداری انجام می‌شود اما زمان مناسب برای گرفتن NST سه ماهه سوم بارداری است.

آیا همه مادران باردار باید تست اکو قلب جنین را در طول بارداری انجام دهند؟

خیر. این تست تنها در مواردی که خطر بروز ناهنجاری های قلبی در جنین وجود داشته باشد، برای مادر درخواست می‌شود و به عنوان تستی روتین و معمول برای تمامی بارداری‌ها در نظر گرفته نشده است.

در چه مواردی پزشک برای جنین اکوکاردیوگرافی را درخواست می‌کند؟

• ابتلا مادر به بیماری‌هایی مثل: دیابت، مشکلات مادرزادی، فنیل کتونوری و لوپوس
• مصرف برخی داروها مثل لیتیوم
• سابقه مشکلات مادرزادی قلب در خواهر برادر جنین
• سابقه مشکلات مادرزادی قلب در بستگان درجه اول
• افزایش ضخامت  NT 
• عفونت‌های جنینی مثل ابتلا به سرخجه در سه ماهه اول بارداری
• بارداری‌های با کمک درمان های نازایی مثل لقاح خارج رحمی (IVF)
• تاخیر رشد جنینی
• اختلالات ژنتیکی جنین که با مشکلات قلبی همراه است
• جنین‌های دو قلو تک کوریونی
• بیماری‌های جنینی مثل هیدروپس، بی‌نظمی‌های تپش قلب، موارد مشکوک در سونوگرافی آنومالی و وجود سایر ناهنجاری‌ها در جنین

 اکو قلب جنین چگونه انجام می‌شود؟

اکوکاردیوگرافی قلب جنین مشابه یک سونوگرافی شکمی انجام می‌گیرد. پیش از انجام آن نیاز به پر بودن مثانه نیست. در این روش پروب(مبدل) دستگاه به همراه مقداری ژل به روی شکم مادر قرار داده می‌شود. سپس از همان طریق، امواج صوتی به داخل رحم فرستاده می شود و بازتاب آن توسط دستگاه اکوکاردیوگرافی مورد آنالیز قرار می‌گیرد و تصویری از قلب و حفره‌ها، دریچه‌ها، عروق و جریان خون پمپاژ شده از قلب را به روی نمایشگر نشان می‌دهد. این تست بین یک تا دو ساعت با توجه به نحوه قرارگیری جنین به طول می‌انجامد و لازمه انجام آن صبر و حوصله مادر و متخصص مربوطه است.

حتما بخوانید : نظر مادران درباره سونوگرافی قلب جنین

در اکو قلب جنین چه مواردی مورد بررسی قرار می گیرد؟

• بررسی محل قلب از نظر داخل یا خارج قفسه سینه بودن
• بررسی زاویه قرارگیری قلب
• تعداد حفرات قلب
• تعداد دریچه‌های قلب و وضعیت عملکرد آن‌ها 
• نحوه قرارگیری عروق قلبی
• وجود یا عدم وجود برگشت یا پس‌زدگی غیرطبیعی خون در سطح دریچه‌ها و عروق
• عملکرد عضلانی و پمپاژ قلب
• تعداد و نظم ضربان‌های قلب

آیا تمام مشکلات قلب جنین به کمک اکوکاردیوگرافی قلب جنین شناسایی می‌شوند؟

با انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین توسط متخصص ماهر و با تجربه در مرکز معتبر حدود 90 – 85 درصد ناهنجاری‌های قلبی، بخصوص مشکلات سخت و پیچیده قابل شناسایی هستند.اما باید توجه داشت که تعدادی از ناهنجاری‌های قلبی در زمان نوزادی بروز می‌کنند و به این دلیل تمامی مشکلات در زمان اکو قلب قابل تشخیص نیستند.

شایع‌ترین نقص مشاهده شده در قلب جنین چیست؟

نقص دیواره بین بطنی یا سوراخ بودن بین دو بطن، شایع‌ترین ناهنجاری مادرزادی قلبی است. با این وجود بیش از یک سوم موارد این نقص تا انتهای بارداری بسته می‌شوند و بسته شدن یک سوم دیگر نیز در سال اول زندگی کودک رخ می‌دهد.

احتمال ابتلا به ناهنجاری‌های قلبی در چه کسانی بیشتر است؟

ناهنجاری‌های قلبی جنین عموما منشا ژنتیک دارند پس سابقه ناهنجاری‌های مادرزادی قلبی در بستگان درجه یک، جنین را بیشتر در معرض ابتلا به این نوع ناهنجاری‌ها قرار می‌دهد:

• وجود ناهنجاری‌های ژنتیکی در جنین مثل سندرم داون (در این مقاله در مورد عدد نرمال سونوگرافی nt بیشتر بخوانید)
• بروز عفونت‌هایی مثل سرخجه در سه ماهه اول بارداری
• ابتلا مادر به بیماری‌هایی چون دیابت  
• تماس با مواد سمی و برخی داروها

زمان انجام تست اکو قلب جنین 

بهترین زمان انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین در سه ماهه دوم بارداری و در هفته‌های 18 تا 22 است. در این زمان آناتومی قلب جنین به خوبی قابل تشخیص می‌باشد. البته به شرط مناسب بودن دستگاه از 14 هفتگی هم امکان انجام اکو وجود دارد اما ممکن است با توجه به کوچک بودن جنین، نیاز به تکرار اکو در ادامه بارداری وجود داشته باشد. همچنین باید توجه داشت که به علت محدود بودن زمان سقط در داخل کشور، این تست عموما تا قبل از هفته 19 بارداری انجام می‌شود. 

 هزینه انجام تست اکو قلب جنین

هزینه انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین در مراکز دولتی و خصوصی متفاوت و در حدود 200 تا 350 هزار تومان می باشد. اگر بارداری تک قلویی نباشد و بیش از یک جنین وجود داشته باشد، هزینه انجام تست بیشتر می‌شود.

مراکز انجام تست اکو قلب جنین

 با توجه به تخصصی بودن اکوکاردیوگرافی قلب جنین در برخی بیمارستان های دولتی مختص کودکان مثل بیمارستان مفید تهران تحت نظر فوق تخصصین قلب کودک و جنین انجام می‌شود. همچنین این تست در برخی مراکز خصوصی توسط فوق تخصص قلب کودک و جنین و یا متخصصین طب مادر و جنین (پریناتولوژیست) انجام می‌پذیرد. 

عوارض اکوکاردیوگرافی

با توجه به اینکه برای انجام اکو قلب جنین از امواج صوتی( که کم خطرترین نوع امواج برای جنین هستند) استفاده می‌شود. این تست در دسته تست‌های کم خطر، غیرتهاجمی و بدون عارضه برای مادر و جنین قرار دارد.

تفسیر اکو قلب جنین چگونه انجام ‌شود؟

تفسیر اکوکاردیوگرافی قلب جنین غالبا توسط متخصص مادر و جنین(پریناتولوژیست) انجام می‌شود. تصمیم گیری در مورد ادامه روند بارداری با توجه به آنچه در اکو دیده می‌شود، انجام می‌گیرد. برای مثال ممکن است فرد نیاز به تکرار اکوکاردیوگرافی در هفته‌های بعدی داشته باشد. در صورت نبود هیچ مشکل دیگری در جنین (یعنی غربالگری و آنومالی اسکن طبیعی) وجود یافته‌های کم اهمیت مثل دیدن کانون اکوژن، نگران کننده نیست. اما همه یافته‌ها این طور نیستند. اکوکاردیوگرافی قلب جنین ممکن است نیاز به بررسی های بیشتر مثل پایش ژنتیکی وجود داشته باشد. در مجموع پزشک متخصص با توجه به نتیجه تست‌های غربالگری جنین، سونوگرافی آنومالی، اکو قلب جنین و سوابق خانوادگی فرد، بهترین تصمیم را در مشورت با والدین جنین اتخاذ می‌کند.