سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی جنین و خطرات آن

برای پزشکان مشاهده رحم، جفت و جنین در زمان بارداری به خاطر بررسی سلامت و مناسب بودن شرایط بارداری بسیار مهم است. تشخیص تعداد زیادی از مشکلات جفتی، جنینی جز با مشاهده محتویات داخل رحم امکان پذیر نیست. از طرف دیگر برای پدر و مادر ها هم تماشا کردن فرزندی که هنوز به دنیا نیامده هیجان انگیز و لذت بخش و اطلاع از سلامتی جنین برایشان بسیار بااهمیت است. این امکان در سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری  برای والدین فراهم شده تا با سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی در بارداری به این تصاویر از جنین دست پیدا کنند.

مزایای سونوگرافی در بارداری

برای مشاهده رحم، جنین و جفت از سونوگرافی استفاده می شود. سونوگرافی کم خطرترین روش دیدن بافت های داخلی بدن است و به همین خاطر تنها روش تصویربرداری است که اجازه انجام آن در طول بارداری را داریم. اما باید توجه داشت که از انجام سونوگرافی های پی در پی، غیر ضروری مخصوصا سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی و بدون نظر پزشک اجتناب کرد.

مزایا و معایب سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی

سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی برای ارزیابی وضعیت جنین قبل از تولد با تصاویر بسیار واضح، مزایای زیادی به مادران ارائه می‌دهند. این سونوگرافی‌ها نگاه واقعی به صورت، تنفس و حرکت اندام‌های نوزاد دارند که می‌تواند تصویر بسیار واضح‌تری از سلامت او برای زنان باردار ایجاد کند. مسائل مربوط به تکامل عصبی قبل از تولد در این سونوگرافی‌ها نسبت به اسکن دو بعدی بیشتر مشخص خواهد شد. این آزمایش که در دوره‌های مختلف بارداری انجام می‌شود، رفتار جنین و رشد مغزی او را نشان می‌دهد و امکان تعیین شرایط طبیعی و غیرطبیعی سیستم عصبی مرکزی و تشخیص مشکلات ساختاری یا عملکردی را ممکن می‌سازد. سونوگرافی چهار بعدی جنین امکان ارزیابی الگوهای رفتاری عادی و غیرطبیعی جنین و تشخیص اختلال مغزی او را نیز میسر می‌سازد. از همه مهمتر این دو سونوگرافی رشد سالم کودک شما را نشان داده و می‌توانند خیالتان را راحت کنند که همه چیز در دوران بارداری به طور عادی پیش می‌رود.

آیا سونوگرافی سه بعدی ضرر دارد؟ ایا سونوگرافی چهار بعدی برای جنین ضرر دارد؟ اما مانند هر روشی این سونوگرافی‌ها نیز معایبی دارند. با وجود آنکه سونوگرافی در دوران بارداری می‌تواند خطراتی داشته باشد، اما کارشناسان معتقدند که  خطرات سونوگرافیی سه و چهار بعدی بیشتر از سونوگرافی معمولی دو بعدی نیست. آنها از فرکانس یکسان طول موج برای انجام آزمایش‌ها استفاده می‌کنند. با این حال، پزشکان معمولاً در مطب، طول آزمایش را به سی دقیقه محدود می‌کنند، زیرا هرچه زمان این آزمایش بیشتر باشد، جنین بیشتر در معرض امواج قرار می‌گیرد. از آنجایی که عوارض جانبی قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این امواج مشخص نیست، آنها زمان صرف شده در آزمایش را محدود می‌کنند. FDA در استانداردهای اسکن اولتراسوند، شدت امواج را تعیین ‌کرده است. این ماشین‌ها طوری طراحی شده‌اند که در صورت خرابی، دستگاه خاموش یا پیام اخطار بدهد. بعلاوه امواج اولتراسوند گرما ایجاد می‌کنند و مطالعات FDA نشان می‌دهد که ممکن است بافت‌ها را کمی گرم کنند، که می‌تواند باعث ایجاد گازهای حبابی در بافت‌ها و مایعات شود‌، اما اثر بلند مدت آن مشخص نیست.

انواع سونوگرافی ها در بارداری

• سونوگرافی 2 بعدی
• سونوگرافی 3 بعدی 
• سونوگرافی 4 بعدی

در سونوگرافی دو بعدی، با استفاده از امواج صوتی به بررسی بافت‌های بدن پرداخته می شود. امواج صوتی کمترین عارضه را برای اندام های بدن دارند. این امواج که از طریق کاوشگر سونوگرافی وارد بدن می شوند با برخورد به بافت های داخلی تصویری سیاه و سفید را در صفحه نمایش به وجود می آورند. در سونوگرافی دو بعدی که در حین بارداری انجام می شود، معمولا مایع آمنیوتیک یا همان آب اطراف جنین به رنگ سیاه، بافت‌های نرم جنین مثل قلب به رنگ خاکستری و بافت های سفت مثل استخوان به رنگ سفید دیده می شوند. بیشتر سونوگرافی‌هایی که در طول دوران بارداری توصیه به انجام‌ آن‌ها می‌شود و با نام آن‌ها آشنایی دارید از این نوع هستند.سونوگرافی سه بعدی واژینال نیز قابل اجراست.

• سونوگرافی تایید بارداری
• سونوگرافی NT در غربالگری اول
• سونوگرافی آنومالی (آنومالی اسکن) یا ناهنجاری ها
• سونوگرافی بررسی سلامت بارداری

همگی از انواع سونوگرافی دو بعدی هستند.

سونوگرافی سه بعدی و سونوگرافی چهار بعدی چیست

سونوگرافی سه بعدی چیست؟ در سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی عموما از امواج فراصوت و نرم افزارهای مخصوص جهت دیدن بافهای بدن استفاده می گردد. تصویری که جنین در این نوع سونوگرافی مشاهده می‌کنید وضوح بالاتری دارد و واقعی‌تر است. در این نوع سونوگرافی تصاویری که از جنین به نمایش در می آید به نسبت سونوگرافی دو بعدی واضح‌تر و شفاف‌تر است. البته در سونوگرافی سه بعدی شکل ظاهری جنین به صورت واضحتری قابل مشاهده است و محدوده پوست جنین از محیط اطراف کاملا قابل تشخیص است. تفاوت عکس سه بعدی جنین و عکس سونوگرافی چهار بعدی جنین در چیست؟ در واقع سونو چهاربعدی بعدی همان سونوگرافی سه بعدی جنین است. اما فرق سونوگرافی سه بعدی از جنین و سونوگرافی 4 بعدی این است که در این سونوگرافی حرکات جنین هم به صورت واضحتری قابل دیدن است و عموما والدین به جهت داشتن فیلمی از حرکات جالب جنین خود این نوع سونوگرافی را انجام می دهند.

سونوگرافی آنومالی با سونوگرافی سه بعدی چه تفاوتی دارد؟

آیا سونوگرافی آنومالی سه بعدی میشود؟ سونوگرافی آنومالی یا همان ناهنجاری ها یکی از انواع سونوگرافی های دوبعدی است که به وسیله امواج صوتی به بررسی اعضا و اندام های جنین در حال رشد در هفته های 18 تا 22 بارداری می پردازد. در این سونوگرافی تمامی اعضا قابل دیدن جنین مثل مغز و سیستم عصبی، قلب، معده و غیره مورد بررسی قرار می گیرند و مشکلات و ناهنجاری های جنینی قابل مشاهده تشخیص داده می شوند.سونوگرافی سه بعدی و تشخیص جنسیت نیز ممکن است. همچنین با اطمینان خوبی سونوگرافی تعیین جنسیت جنین نیز محسوب می‌شود و برای سونوگرافی سه بعدی جنین پسر و دختر انجام میشود. تفاوت جنین پسر و جنین دختر در سونوگرافی سه بعدی مشخص است. به علاوه که انجام سونوگرافی ناهنجاری‌ها به تمامی مادران باردار توصیه می شود. اما سونوگرافی سه بعدی در هفته های 24-32 بارداری (سونوگرافی سه بعدی در هفته 30 بارداری) و به وسیله امواج فراصوت و نرم افزارهای تصویری مخصوص و بیشتر با هدف مشاهده جنین با وضوح بیشتر انجام می شود. این سونوگرافی تنها با تجویز پزشک و در موارد خاص انجام می گیرد.

 بهترین زمان انجام سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی 

سونوگرافی سه بعدی در چند هفتگی انجام میشود؟ اینکه هفته چندم بارداری برای انجام سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی مناسب است باید گفت والدین تا زمانی که جنین به صورت مناسبی رشد کند باید صبر کنند. عموما زمان انجام سونوگرافی چهار بعدی از هفته 24 تا 32 بارداری ممکن است. بعد از این هفته عموما به علت چرخش جنین و ورود سر به داخل جنین امکان دیدن صورت جنین وجود ندارد.

حتما بخوانید : نظر مادران در باره سونوگرافی سه بعدی

خطرات سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی

در سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی برخلاف سونوگرافی دو بعدی از امواج فراصوت استفاده می شود. تحقیقات نشان داده که این امواج برای جنین می تواند دارای خطراتی باشد.

1. استفاده از ابزارهای نامناسب توسط یک سونوگرافیست غیر ماهر احتمال بروز خطر را بالا می برد.
2. این نوع از امواج می تواند در طولانی مدت و یا زمانی که دستگاه به صورت مناسبی تنظیم نیست سبب گرم شدن مایع اطراف جنین و ایجاد حفرات هوا در بافت ها و مایعات بدن جنین بشود. به همین خاطر سونوگرافی های سه بعدی و چهار بعدی جایی در بررسی های روتین بارداری ندارند و برای اکثریت مادران غیرضروری هستند.
3. این نکته را در به خاطر بسپارید که بیشتر عوارضی که روش‌های تصویربرداری می‌تواند روی بافت‌ها ایجاد کنند قابل مشاهده توسط والدین نیستند.

چه زمانی پزشک توصیه به انجام سونوگرافی سه بعدی وچهار بعدی می کند؟

غالبا در موارد خاصی پزشک توصیه به انجام سونوگرافی سه بعدی در بارداری می کنند و انجام این سونوگرافی ها برای تمامی مادران باردار ضرورتی ندارد. این موارد شامل:

•  بررسی بهتر ناهنجاری های ظاهری جنین مثل ابتلا به شکاف لب و کام
•  تعیین جنسیت جنین در زمانی که داشتن یک جنس خاص باعث ابتلا به بیماری می شود( مثل جنس مذکر در مادری که ناقل بیماری هموفیلی است.

هزینه انجام سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی

با توجه به اینکه این نوع از سونوگرافی ها جز بررسی های معمول بارداری نیستند، بیشتر در مراکز خصوصی قابل انجام بوده و تعرفه خاصی در سال 98 برای آنها مشخص نشده است. به همین خاطر، قیمت سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی بالاست.

سونوگرافی سه بعدی و تعیین جنسیت جنین

با توجه به اینکه در سونوگرافی سه بعدی تصویری که از جنین مشاهده می شود دقیق تر و واضح تر است، امکان تشخیص جنسیت جنین به شرط مناسب بودن حالتی که جنین به خود گرفته (بسته نبودن ران ها) با قطعیت بیشتری قابل انجام است. 

احتمال خطا در تعیین جنسیت سونوگرافی سه بعدی

این نکته را باید در نظر داشت که همیشه احتمال خطا کردن در تعیین جنسیت جنین وجود دارد. این خطاها در موارد زیر بیشتر اتفاق می افتد:

• عدم مهارت سونوگرافیست  
• قرارگرفتن جنین در وضعیتی که پشتش به ما باشد و یا اندام تناسلی بین پاها مخفی شده باشد.

البته در سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی با توجه به کیفیت بهتر تصاویر جنین در مقایسه با سونوگرافی دو بعدی میزان خطا در تشخیص جنسیت کمتر از سونوگرافی دو بعدی است. 

در مجموع با اینکه سونوگرافی‌ها روش‌های کم خطری برای مشاهده وضعیت بارداری هستند انجام آنها به صورت غیر ضروری، از نوع سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی بدون مشورت با پزشک و صرفا به خاطر داشتن عکس یا فیلم واضحی از جنین یا داشتن آلبوم بارداری زیبا به هیچ عنوان توصیه نمی شود.