تغییر خلق و خو در اوایل بارداری ؛ علت اصلی + هشدارها

تغییر خلق و خوی زن باردار در اوایل بارداری آغاز می‌شود و تقریبا تا انتهای این دوره نیز همراهتان خواهد بود. به طور کلی، این تغییرات خلقی در اوایل بارداری که از عوارض روحی در این دوره بوده در اوایل آن و در سه ماهه سوم شایع‌تر هستند؛ اما در برخی از زنان ممکن است در کل دوران آن نیز اتفاق بیفتند یا هرگز اتفاق نیفتند. این تغییرات ممکن است گاهی به صورت گوشه‌گیری و بی حوصلگی در اوایل این دوره خود را نشان دهد؛ گاهی هم ممکن است به صورت عصبی شدن یا حتی جیغ کشیدن در این دوران باشد! همین نوسانات خلقی باعث شده است که مادران گاهی به دنبال روش‌های درمان کلافگی در این دوره باشند و گاهی به دنبال راه‌های آرامش اعصاب در آن! و گاهی اصلا ندانند که دقیقا دنبال چه چیزی هستند! در این مقاله به طور مفصل به این مقوله پرداخته‌ایم.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

علت تغییرات خلقی در اوایل بارداری چیست؟

تغییر خلق و خو در اوایل بارداری می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما مهمترین علت آن، تغییرات هورمونی دوران حاملگی است. با افزایش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن زنان باردار، بدن آن‌ها برای دوران حاملگی و حفاظت از جنین آماده می‌شود. اما این تغییرات می‌تواند بدن زنان را در معرض تعدادی از عوارض بارداری مثل همین نوسانات خلقی قرار دهد. درواقع تغییرات هورمونی دوران بارداری می‌تواند بر میزان انتقال دهنده‌های عصبی نیز تأثیر بگذارد. انتقال دهنده های عصبی مواد شیمیایی مغز هستند که خلق و خو را تنظیم می‌کنند.  

البته تنها هورمون‌ها نیستند که باعث تغییر خلق و خو در اوایل بارداری می‌شوند. سایر شرایط نظیر استرس‌های جسمی‌، خستگی و تغییر در متابولیسم بدن نیز می‌تواند در ایجاد این شرایط نقش داشته باشد. بعلاوه برخی از تغییرات بدن و عوارض بارداری نیز، باعث می‌شوند که زنان از نظر روحی در وضعیت مناسبی نباشند و دچار افسردگی بارداری نیز شوند. مثلا بیش از ۷۰ درصد از زنان در دوران بارداری دچار بیماری صبحگاهی یا همان تهوع بارداری می‌شوند. احساس تهوع و استفراغی که در تمام طول روز همراه شما باشد، می‌تواند از نظر روحی نیز شما را به هم بریزد. گاهی این شرایط باعث کلافگی و عصبانیت در بارداری می‌شود. یکی دیگر از علائم زنان باردار که می‌تواند باعث تغییر خلق و خو در اوایل بارداری شود، خستگی است. هیچکس زمانی که خسته باشد از نظر روحی در وضعیت خوبی نخواهد بود و زنان باردار نیز از این نظر استثنا نیستند. معمولا اکثر زنان باردار تجربه خستگی و بی حوصلگی در اوایل بارداری را دارند.   

البته باید گفت عکس‌العمل بدن زنان به هورمون‌ها متفاوت است؛ بنابراین این تغییر خلق و خو در همه بانوان رخ نمی‌دهد و زمان شروع و طول مدت این تغییرات هم در افراد مختلف متفاوت است. اغلب مادران در دوران بارداری ممکن است تغییرات رفتاری همچون افسردگی، هیجان، اضطراب، زودرنجی، عصبانیت و پرخاشگری یا ترکیبی از علایم را نشان دهند.

تغییرات خلق و خو در بارداری

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

انواع نوسانات روحی مادران باردار چگونه است؟

شایع‌ترین واکنشهای احساسی و تغییرات خلقی در اوایل بارداری که توسط مادران باردار گزارش شده است، عبارتند از:

• بی انگیزگی و بی حوصلگی در اوایل بارداری
• تحریک پذیری و عصبی شدن در اوایل بارداری
• شادی‌، خوشبختی و هیجان
• حس عدم اطمینان یا ترس از سقط جنین، از ناقص بودن بچه، از اینکه نتواند از او به خوبی مراقبت کند، مراحل زایمان و ...
• وابستگی بیشتر به شریک زندگی یا اعضای خانواده 
• حس غرور نسبت به خلق کردن یک معجزه
• عشق فراوان نسبت به کودک و دلبسته شدن به او حتی قبل از تولد
• حساس شدن نسبت به تغییرات بدن در بارداری (حالا ممکن است شما عاشق ظاهر بدنتان در دوران بارداری باشید یا ممکن است از آن متنفر باشید)
• احساس درماندگی و از دست دادن کنترل اوضاع
• غم و اندوه نسبت به تغییر شیوه زندگی که تا مدتها ادامه خواهد داشت.
• نگرانی و اضطراب نسبت به امور مالی‌، وضعیت زندگی‌، مراقبت از کودک‌، از دست دادن استقلال‌، تغییر در رابطه با شریک زندگی‌، اینکه مادر خوبی می‌شوید یا نه و غیره.
• بی صبری (احساس می‌کنید که انگار همیشه باردار بوده‌اید!)
• حساسیت بیش از حد نسبت به نظرات یا توصیه‌های دیگران
• گریه مکرر 
• رویاپردازی افراطی درباره کودک

برخی از مادران با نوسانات خلقی مواجه می‌شوند؛ به این معنا که ممکن است در یک لحظه عصبانیت در بارداری را تجربه کنند، در لحظه ای دیگر حس عشق و آرامش داشته باشند. یا گاهی حس بی‌حوصلگی و خستگی کنند، گاهی حس نشاط و انرژی! 

* برای ثبت نام در دوره مدیتیشن بارداری زیرنظر مربی حرفه‌ای کلیک نمایید:👈 دوره آموزشی مدیتیشن بارداری 

علت کلافگی و عصبانیت در بارداری چیست؟

عصبانیت و داد زدن در بارداری یکی از شایعترین تغییرات خلقی در اوایل بارداری است که در این قسمت به صورت مجزا به آن می‌پردازیم. بسیاری از زنان به دلیل تغییرات هورمون ها در بارداری که در بدنشان اتفاق می‌افتد، به شدت تحریک‌پذیر می‌شوند. غر زدن و جیغ کشیدن در دوران بارداری یکی از متداولترین راههایی است که برخی از زنان باردار برای تخلیه روحی و آرامش اعصاب در بارداری به آن متوسل می‌شوند! برخی از زنان نیز ممکن است با رفتارهای اعتراض آمیز یا حتی گریه کردن، عصبانیت خود را نشان دهند.  

درواقع در دوران بارداری نیز هورمونها همان کاری را در بدنتان انجام می‌دهند که در دوران قاعدگی انجام می‌دهند، اما در ابعاد بزرگتر! بنابراین همانطور که در دوران قاعدگی نیز، بیشتر عصبی می‌شوید و طاقتتان کمتر است، عصبانیت در سه ماه اول بارداری نیز بسیار شایع است.  

دلیل دیگر عصبی شدن در اوایل بارداری این است که در این دوران احساس خوبی نسبت به خودتان ندارید. زمانی که تغییرات بدن شما در بارداری آغاز می‌شوند، شما با انواعی از عوارض بارداری مواجه خواهید شد؛ از حالت تهوع و خستگی گرفته تا گرفتگی عضلات و تورم اندامها. همه اینها ممکن است باعث شود که گاهی عصبانی شوید و احساس کنید اوضاع از کنترل شما خارج شده است.  

برخی از زنان ممکن است در دوران بارداری دائماً به این فکر کنند که شرایط آنها برای آمدن فرزندشان مساعد نیست و تصمیمشان برای بارداری درست نبوده است. شاید وضع مالی آنها خوب نباشد، یا شاید مشکلاتی با شریک زندگی خود داشته باشند و یا شغل همسرشان در معرض خطر باشد. بعضی از زنان نیز به دلیل اینکه همسرشان یا خودشان بچه نمی‌خواستند، دائما تحت فشار هستند. اینها هم می‌توانند باعث کلافگی و عصبانیت در بارداری شوند. 

عوارض عصبی شدن در دوران بارداری چیست؟

تحقیقات مختلف نشان داده است که عصبانیت در بارداری ممکن است بر روی جنین تاثیر منفی داشته باشد. مثلا در یک مطالعه مشخص شد که یکی از عوارض عصبی شدن در بارداری این است که سرعت رشد جنین در رحم مادر کاهش پیدا می‌کند. بنابراین آرامش اعصاب در بارداری بسیار مهم است؛ زیرا اگر نتوانید عصبانیت در بارداری را کنترل کنید، علاوه بر اینکه پیوند عاطفی بین شما و جنین صدمه می‌بیند، ممکن است بر سلامت جسمی ‌کودک نیز تأثیر منفی بگذارید.

*چه کارهایی در ماه اول بارداری نباید انجام داد

برای آرامش اعصاب در بارداری چه کنیم؟

تغییر خلق و خو در اوایل بارداری و بعد از آن، بخش اجتناب ناپذیری از دوران حاملگی شماست. اما به معنای آن نیست که نتوانید هیچ کاری برای مدیریت آن انجام دهید. شما می‌توانید برای درمان کلافگی در دوران بارداری و مدیریت استرس در بارداری و اضطراب این دوران، اقدامات زیر را انجام دهید:

• به اندازه کافی بخوابید.
• ساعاتی از روز را به تفریح و سرگرمی اختصاص دهید.
• فعالیت بدنی منظم داشته باشید.
• تغذیه سالم و سرشار از مواد مغذی داشته باشید.
• با شریک زندگی خود وقت بگذرانید.
• در طول روز گاهی چرت بزنید.
• در فضای آزاد پیاده روی کنید.
• با دوست خود فیلم ببینید.
• به خودتان سخت نگیرید.
• به کلاس یوگا یا مدیتیشن بروید.
• ماساژ دریافت کنید.
• با مادران دیگر ارتباط برقرار کنید.
• گاهی یکی از تنقلات مورد علاقه‌تان را میل کنید.
• از زیاده‌روی در انجام کارهای خانه یا محل کارتان، خودداری کنید.
• در فواصل منظم غذا بخورید تا قند خونتان نیفتد.
• برای عوارض بارداری از قبل آماده باشید تا به خوبی آن‌ها را مدیریت کنید.

اطلاعات خود را بالا ببرید. ترس از روز زایمان امری عادی است. هرچه بیشتر بدانید و احساس حمایت بیشتری کنید‌، اضطراب کمتری خواهید داشت. بنابراین بهتر است در کلاسهای آموزشی ویژه زنان باردار شرکت کنید. یا در مورد بارداری کتاب بخوانید. همچنین می‌توانید از افراد متخصص یا کسانی که قبلا مادر شده اند، درباره موضوعاتی که نمی‌دانید، سوالاتی بپرسید.

قبل از مصرف هرگونه دارویی برای درمان افسردگی یا نوسانات خلقی‌، حتی داروهای گیاهی و طبیعی، حتما با پزشکتان مشورت کنید.

در صورت نیاز از یک مشاور کمک بگیرید.

تغییر خلق و خو در اوایل بارداری تا کی ادامه دارد؟

تغییر خلق و خو در بارداری بیشتر در هفته‌های 6 تا 10 بارداری اتفاق می‌افتد. سپس دوباره در سه ماهه سوم بارداری و همزمان با آماده شدن بدنتان برای زایمان و تولد فرزندتان به سراغتان می‌آید. سه ماهه دوم بارداری به ماه عسل بارداری معروف است؛ زیرا بیشتر زنان در این ماهها به دنبال کاهش برخی از عوارض بارداری نظیر بیماری صبحگاهی، احساس انرژی بیشتری می‌کنند. 

با این حال ممکن است بعضی از زنان در سه ماهه دوم بارداری و حتی کل دوران بارداری نیز دچار استرس، اضطراب و نوسانات خلقی شوند. مثلا زنانی که سابقه سقط جنین یا نازایی داشته باشند، ممکن است در تمام طول بارداری نگران این باشند که آیا بارداری آنها موفق خواهد بود یا خیر. گذشته از همه این‌ها، تصوری که شما از والدین شدن دارید، اینکه فرزندتان سالم به دنیا می‌آید یا نه و اینکه آیا می‌توانید آینده فرزندتان را به خوبی تضمین کنید یا خیر نیز، می‌تواند استرس و اضطراب زیادی را در دوران بارداری به شما تحمیل کند.

به نقل از WHO

در سطح جهان، حدود ۱۰٪ از زنان باردار و ۱۳٪ از زنانی که به تازگی زایمان کرده‌اند، نوعی اختلال روانی، که عمدتاً افسردگی است، را تجربه می‌کنند. این آمار در کشورهای در حال توسعه حتی بالاتر است: ۱۵.۶٪ در طول بارداری و ۱۹.۸٪ پس از زایمان.

Worldwide about 10% of pregnant women and 13% of women who have just given birth experience a mental disorder, primarily depression. In developing countries this is even higher, i.e. 15.6% during pregnancy and 19.8% after child birth.

چه زمانی برای نوسانات روحی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر نوسانات روحی و تغییر خلق و خو در اوایل بارداری و همچنین در طول حاملگی اتفاق افتاد و بیش از دو هفته به طول انجامید و هیچ گونه بهبودی در شرایطتان ایجاد نشده؛ حتی گاهی علائم‌ به مرور زمان بدتر و شدیدتر شد، بهتر است از یک روانشناس کمک بگیرید. اضطراب و افسردگی در بارداری بسیار شایع است و ممکن است مشاور بتواند به شما کمک کند؛ به خصوص اگر علائم زیر را دارید:

• اضطراب مکرر و افزایش تحریک پذیری
• انواع اختلالات خواب شدید
• تغییر در عادات غذا خوردن
• عدم توانایی تمرکز روی هر چیزی برای مدت طولانی
• از دست دادن حافظه کوتاه مدت

سوالات متداول درباره تغییر خلق و خو در بارداری

عصبی شدن در بارداری چه تاثیری بر جنین دارد؟

عصبی شدن (استرس شدید و طولانی مدت) می‌تواند به طور غیرمستقیم بر جنین تأثیر بگذارد. قرار گرفتن مداوم در معرض هورمون‌های استرس مانند کورتیزول در بدن مادر، ممکن است بر رشد جنین و گاهی بر وزن هنگام تولد تأثیر بگذارد. همچنین برخی مطالعات، استرس شدید مادر را با افزایش خطر زایمان زودرس یا مشکلات رفتاری و عصبی در آینده کودک مرتبط دانسته‌اند.

عصبی شدن نشانه بارداری است؟

بله، تغییرات خلقی و عصبی شدن می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه بارداری باشد. این تغییرات بیشتر ناشی از نوسانات شدید هورمونی (به ویژه افزایش پروژسترون و استروژن) است که در اوایل بارداری رخ می‌دهد.

چطور می‌توان تغییر خلق و خوی شدید در بارداری را مدیریت کرد؟

با حفظ خواب کافی، تغذیه مناسب، ورزش سبک منظم، استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش و دریافت حمایت عاطفی می‌توان آن را مدیریت کرد.

منبع:

https://americanpregnancy.org/pregnancy-health/mood-swings-during-pregnancy/

https://www.verywellfamily.com/mood-swings-during-pregnancy-4159590