معاینات پزشکی 3 ماه اول بارداری

معاینات پزشکی بارداری (3 ماه اول بارداری) معاینات لازم و واجبی هستند که هر خانم بارداری باید آن‌ها را انجام دهد تا از سلامت خود و جنین‌اش مطمئن شود. به محض اینکه متوجه بارداری خود شوید، ابتدا باید یک آزمایش خون به نام آزمایش بتا یا آزمایش hCG بدهید. عدد بتا و تعداد روزهایی که عادت ماهانه خود را عقب انداخته‌اید، به پزشک کمک می‌کند تا نمای کلی از بارداری شما به دست آورید. این دو فاکتور حتی می‌توانند نشان‌دهنده بارداری دوقلو و یا بارداری خارج از رحمی باشند. 

با نصب اپلیکیشن گهواره شما می‌توانید به ابزارهای کاربردی مانند مراقبت بارداری دسترسی پیدا کرده و با دیگر مادران تبادل نظر داشته باشید.

ترتیب معاینات پزشکی بارداری (3 ماه اول بارداری)

• آزمایش بتای خون از هفته چهارم بارداری به بعد
• سونوگرافی واژینال تعیین وضعیت بارداری و مشاهده ساک بارداری و رد فرضیه بارداری خارج از رحمی یا حاملگی مولار
• سونوگرافی شکمی تشخیص قلب جنین از هفته ششم بارداری به بعد
• انجام آزمایش‌های بایولوژیکی یا بیوشیمی (FBS.BUN.Creatinine.eGFR.Uric Acid )، آزمایشات ایمنی شناسی (HBs Ag)، آزمایشات هورمونی (T4 و TSH)، آزمایشات مربوط به کشت ادرار و آنالیز ادرار، آزمایشات خون‌شناسی (WBC. RBC. Hemoglobin.Hematocrit. MCV*. MCH.MCHC. RDW-SD. RDW-CV. PDW. MPV. Platelet. Neutrophils. Lymphocytes. Monocytes. Eosinophils. Basophils. Blood group. Rh)

* در مورد عدد mcv در آزمایش خون در این مقاله بیشتر بخوانید.

• سونوگرافی غربالگری اول
• آزمایش خون غربالگری اول 

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

تجویز غربالگری اول در سه ماه اول بارداری

همانطور که شرح دادیم، انجام غربالگری در سه ماه اول بارداری یکی از کارهای لازم و واجبی است که یک مادر باردار باید انجام دهد. غربالگری اول بارداری شامل یک سونوگرافی تخصصی و یک آزمایش خون خاص است که باید در هفته یازدهم بارداری انجام شود. سن جنین و اندازه‌هایی که سونوگرافی و آزمایش خون نشان می‌دهند، در تعیین سلامت جنین نقش عمده و اساسی دارند. 

 تست غربالگرى سه ماهه اول باردارى (First Trimester Screening = FTS) ريسك سندرم داون، تريزومى 18 و تريزومى 13 را بررسی می‌کند. در غربالگری سه‌ ماهه اول خانم باردار از ابتدای هفته 11 (11W+0D) تا انتهای هفته 13 (13W+6D) برای انجام تست به آزمایشگاه ارجاع داده می‌شود. بهترین زمان انجام این تست در فاصله 12W+0D تا 13W+3D است.

غربالگری اول بارداری همزمان مارکرهای بیوشیمیایی(PAPP-A و Free βhCG) و سونوگرافی (NT) را بررسی می‌کند. 

 غربالگری اول بارداری چه فاکتورهایی را اندازه‌گیری می کند؟

با توجه به اینکه یکی از مهمترین معاینات پزشکی 3 ماه اول بارداری، غربالگری سه ماه اول بارداری است، بسیاری از مادران در مورد فاکتورهایی که در این مرحله بررسی می‌شوند، سوال می‌پرسند. لذا بد نیست در مورد جزئیات غربالگری اول بارداری کمی اطلاعات به دست آورید. 

در سونوگرافی NT که همان سونوگرافی غربالگری اول بارداری است، ضخامت پوست ناحیه پشت گردن جنین اندازه‌گیری می‌شود. ضخامت غیرطبیعی پوست این ناحیه می‌تواند از نشانه‌های اولیه انواع خاصی از نقص‌های مادرزادی مثل سندرم داون باشد. هر چه پوست گردن ضخیم‌تر باشد، به همان میزان احتمال نقص تولد یا اختلال کروموزومی بیشتر می‌شود. البته مواردی نیز بوده است که با ضخامت غیر معمول گردن، کودک کاملا سالم به دنیا آمده است.

همزمان با سونوی NT آزمایش خون مخصوصی نیز انجام می‌شود که اطلاعات هر دو تکمیل کننده یکدیگر خواهند بود. نتیجه آزمایش غربالگری، با توجه به سن مادر، سن جنین و عوامل دیگر بررسی می‌شود. 

آزمایش غربالگری سه ماهه اول، معمولا فرد را در یکی از گروه‌های پرخطر، خطر متوسط یا کم‌خطر دسته‌بندی می‌کند. چنانچه نتیجه آزمایش پرخطر باشد، آزمایشات دیگری مانند نمونه‌برداری از پرزهای جفتی، CVS، یا آمنیوسنتز برای تشخیص قطعی مشکل توصیه می‌شود. 

* آزمایش cvs در بارداری چیست و چه زنانی آن را انجام می دهند؟

چنانچه نتیجه آزمایشات غربالگری اول خطر متوسط باشد، پزشک تا غربالگری دوم صبر می‌کند و نتیجه غربالگری سه ماهه اول و دوم را ملاک ادامه یا ختم بارداری قرار می دهد. با توجه به اینکه اجازه سقط قانونی تا قبل از هفته 19 و 20 صادر می‌شود، وضعیت سلامت جنین نیز قبل از این هفته‌ها کاملا مشخص می‌شود تا در صورت نیاز و خواست مادر سقط انجام شود. 

هزینه آزمایش غربالگری اول بارداری

در بین معاینات پزشکی 3 ماه اول بارداری هزینه آزمایش غربالگری اول بارداری جزء هزینه‌های سنگینی است که باید انجام بدهید. البته قطعا بستگی دارد که سونوی غربالگری و آزمایش غربالگری اول را در کدام مرکز یا بیمارستان انجام دهید. اما در حالت کلی و در گرانترین حالت ممکن این مرحله از آزمایشات بارداری چیزی در حدود 800 هزار تومان (برای سال99) تمام می‌شود. البته مجددا یادآوری می‌کنیم که محل انجام این آزمایشات به شدت در تعیین هزینه موثر هستند. بنابراین بدیهی است که در مراکز معمولی و یا دولتی هزینه آزمایش غربالگری اول بارداری به شدت می‌تواند کاهش پیدا کند. 

تصمیم اینکه برای انجام این آزمایشات به کجا مراجعه کنید، بستگی به نظر پزشک و البته بودجه شما خواهد داشت.

آیا برای انجام غربالگری اول بارداری باید ناشتا باشیم؟

این سوال، یک سوال پر تکرار است. باید یادآوری کنیم که انجام هیچ یک از آزمایشات غربالگری بارداری نیازی به ناشتا بودن ندارد. بنابراین به عنوان یک مادر باردار به خوبی صبحانه بخورید و آب بنوشید. همراه خود یک آب میوه شیرین داشته باشید. به طور کلی نباید گرسنه باشید. نحوه قرار گیری جنین شما به شدت در مراحل انجام سونوگرافی غربالگری اول تاثیر دارد. اینکه جنین بیدار باشد و در وضعیت مناسبی برای ارزیابی قرار داشته باشد و به هر حال آماده بررسی باشد، بسیار مهم است. غذا خوردن و خوردن نوشیدنی به شدت روی عکس‌العمل جنین تاثیر می‌گذارد. 

چکاپ بارداری

به جز معاینات پزشکی 3 ماه اول بارداری، چکاپ بارداری نیز مهم است. منظور از چکاپ بارداری این است که پزشک بارداری شما تاریخچه‌ کاملی از وضعیت سلامت جسمانی‌تان در اختیار داشته باشد. بنابراین اگر پیش از بارداری برای تکمیل پرونده پزشکی خود اقدام نکرده باشید و اقدامات پزشکی پیش از بارداری را انجام نداده باشید، در اولین جلسه بعد از اطلاع از بارداری خود باید به سوالاتی در زمینه های زیر نیز پاسخ بدهید تا وضعیت سلامت جسمانی شما کاملا برای پزشک شفاف شود. 

• طول دوره‌های قاعدگی
• سن
• چندمین بارداری
• نحوه زایمان در صورت داشتن بارداری قبلی
• تجربه سقط، تولد نوزاد با نقص‌های ژنتیک یا زایمان زودرس در خود یا اطرافیان نزدیک
• عفونت‌ها یا بیماری‌های آمیزشی احتمالی 
• دیابت
• فشار خون 
• سابقه جراحی
• حساسیت‌های دارویی 
• مصرف دخانیات، الکل و مواد مخدر
• سوابق پزشکی خانوادگی از جمله مشکلات ارثی
• بررسی وضعیت تیروئید، ریه، پستان، سلامت دهان و دندان
• معاینه واژن و معاینه لگن در بارداری 
• قد و وزن
• بررسی نمای توده بدنی یا همان bmi 
• وضعیت ایمنی در خانه و محل کار

مراقبت‌های معنوی سه ماه اول بارداری کدامند؟

در کنار اینکه از نظر علمی باید به وضعیت جنین خود توجه کنید و مراقب او باشید و معاینات پزشکی 3 ماه اول بارداری را جدی بگیرید، به عنوان یک مادر باردار وظایفی هم از لحاظ معنوی و دینی دارید. البته اینکه این توصیه‌های دینی و معنوی را به طور کامل انجام دهید، مهم نیست. مهم این است که نسبت به این موضوع هوشیار باشید و به این موضوع هم توجه کنید. 

• خواندن سوره یس و صافات در ماه اول بارداری
• خواندن سوره ملک در ماه دوم بارداری و صلوات فرستادن 
• خواندن سوره آل عمران در ماه سوم بارداری و صلوات فرستادن 
• با وضو بودن
• خواندن تسبیحات اربعه
• خواندن دعای توسل، زیارت آل یاسین، دعای کمیل، دعای ندبه، دعای سمات 
• خواندن حدیث کسا
• خواندن سوره قدر
• استغفار کردن و... 

کلام آخر

معاینات پزشکی بارداری 3 ماه اول بارداری ابتدای راه تمام کارهای پزشکی است که باید در طول بارداری خود انجام دهید. در این مسیر در کنار اینکه حوصله می‌کنید، صبور باشید و آرامش خود را حفظ کنید. حتما به هفته‌های بارداری خود توجه کنید و در زمان مناسب برای انجام سونو و آزمایش اقدام کنید تا هم نتیجه لازم را به دست آورید و هم مجبور به انجام مجدد آزمایش و سونو نباشید. به پزشک خود اعتماد کنید و با امید به خدا در این مسیر حرکت کنید.