واکسن پنج گانه (واکسن پنتاوالان) چیست؟عوارض،محل و نحوه تزریق
امروزه واکسن جدید پنج گانه یا واکسن پنتاوالان به برنامه ایمن سازی کودکان اضافه شده است. این واکسن کودک را در مقابل 5 بیماری تهدید کننده زندگی یعنی کزاز، دیفتری، هپاتیت B، هموفیلوس آنفولانزا نوع B ایمن میکند. این واکسن در سه نوبت و در سنین 2، 4 و 6 ماهگی دریافت میشود. در ادامه این مطلب از گهواره شما را بیشتر با این واکسن آشنا می‌کنیم.
پادکست خلاصه مقاله واکسن پنجگانه:
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.
واکسن پنج گانه
واکسن پنج گانه یا واکسن پنتاوالان چیست؟ ایمن سازی کودکان یکی از شناخته شده‌ترین و موثرترین روش‌ها برای پیشگیری از بیماری‌های کودکان است که در طی 30 سال گذشته با انجام طرح ایمن سازی، دستاوردهای مهمی در جهت پیشگیری و کنترل بیماری‌های قابل پیشگیری و بالا رفتن سطح سلامتی کودکان بوجود آمده است.
نوزادان در طی ماه‌های مختلف علیه بیماری‌های سیاه سرفه، کزاز، هپاتیت B، دیفتری، سرخک، سرخجه، فلج اطفال، اوریون و سل واکسینه می‌شوند. سال‌ها است که بیماری‌های دیفتری، سیاه سرفه و اوریون کنترل شده است و بیماری سرخجه مادرزادی در مرحله حذف هستند و میزان نوزادان مبتلا به هپاتیت B در حال کاهش است. این دستاوردها نتیجه ایمن سازی کودکان با استفاده از واکسینه شده است.
* مقاله واکسن فلج اطفال در چه سنی تزریق میشود را مطالعه کنید.
واکسن پنج گانه شامل چیست؟ واکسن پنج گانه یا پنتاوالان واکسن جدیدی است که کودکان را در برابر 5 بیماری محافظت میکند. این واکسن شامل بیماری‌های سیاه سرفه، کزاز، دیفتری، هپاتیت B و هموفیلوس آنفولانزا نوع B میشود. تفاوت واکسن سه گانه و پنج گانه در تعداد بیماریهایی است که در برابرش مصونیت ایجاد میکنند. واکسن سه گانه تنها در برابر کزاز، سیاه سرفه و دیفتری مصونیت ایجاد میکند. به این ترتیب با تزریق این واکسن، دیگر نیازی به تزریق جداگانه واکسن سه گانه و هپاتیت نبوده و از طرفی بیماری‌های هموفیلوس آنفولانزا نوع Bرا تحت پوشش قرار می‌دهد. هموفیلوس آنفولانزا نوع B یک باکتری است که موجب عفونت‌های شدید شامل: عفونت ریه، عفونت خون، التهاب تارهای صوتی و انسداد مجاری هوایی، عفونت چرکی مفصل و مننژیت باکتریایی یا التهاب پرده محافظت‌کننده مغز و نخاع به ویژه در کودکان زیر 5 سال میشود و یکی از علل اصلی ناتوانی و مرگ و میر در این گروه سنی است.
*مقاله واکسن مننژیت برای نوزادان را مطالعه کنید
واکسن پنتاوالان ساخت کجاست؟
طبق جدول واکسیناسیون کودکان 1402، باید به نوزادان تا کودکان 6 ساله ایرانی واکسن تزریق شود که مجموعه‌هایی مانند انستیتو پاستور ایران اقدام به تولید برخی از این واکسن‌ها میکند. علاوه بر آن شرکت بیوسان فارمد یکی از شرکت‌های تولید کننده این واکسن در ایران است.
نحوه تزریق واکسن پنجگانه
واکسن پنتاوالان جایگزین واکسن‌های ثلاث و هپاتیت B است که در سه نوبت و در سنین 2، 4 و 6 ماهگی در برنامه واکسیناسیون کودک قرار دارد. طبق برنامه واکسیناسیون، واکسن‌های زیر به ترتیب انجام میشود:
در ادامه در هجده ماهگی ، نوبت یادآور برای واکسن سه گانه و شش سالگی واکسن سه گانه یا دوگانه ی کودکان TD و بعد از آن هر ده سال واکسن دوگانه ی بزرگسالان.
*مقاله سرخک در کودکان را مطالعه کنید.
محل تزریق واکسن پنتاوالان
هر دز واکسن نیم میلی‌لیتر است که در قسمت قدامی خارجی نیمه ران سمت چپ ( در حد فاصل یک سوم فوقانی و یک سوم میان ران) با سرنگ AD (Auto Disable) و بصورت عمیق و داخل عضلانی تزریق میشود. لازم است قبل از تزریق ویال واکسن کاملا تکان داده شود. بطور کلی تمام کودکان باید این واکسن را به عنوان بخشی از برنامه جاری ایمن سازی تزریق کنند.
عوارض واکسن پنتاوالان
عوارض واکسن پنتاوالان مانند واکسن سه گانه خفیف بوده و ممکن است تنها قرمزی، تورم، تب و درد در محل تزریق رخ دهد. این علائم معمولا در همان روز دریافت واکسن بروز می‌دهند و بعد از یک تا سه روز از بین می‌روند. عوارض شدید بعد از واکسینه شدن با این واکسن بسیار نادر است و عمدتا مربوط به جزء سیاه سرفه این واکسن است. برای تسکین علائم واکسن پنج گانه مانند واکسن سه گانه اقدام میشود. توصیه میشود تا محل تزریق تا بعد از دو دقیقه فشار مداوم داده شود و در صورت لزوم ماساژ داده شود. عوارض واکسن پنج گانه دوماهگی ممکن است از دو نوبت بعدی بیشتر باشد.
* مقاله واکسن های ممنوع در بارداری را مطالعه کنید.
واکسن پنج گانه برای چه کسانی ممنوع است
همانطور که گفته شد، عوارض و واکنش شدید و وخیم بعد از دریافت این واکسن بسیار نادر است، اما اگر کودک در نوبت‌های قبلی دچار واکنش آنافیلاکتیک شد، نباید دز بعدی را دریافت کند. واکنش آنافیلاکسی یا بیش دفاعی یک واکنش آلرژیک بسیار جدی و تهدیدکننده است که بطور ناگهانی و با علائم ضایعات جلدی، خارش، تورم گلو و افت فشار آغاز شده و می‌تواند منجربه مرگ شود.
واکسن DTP مخفف چیست؟
واکسن DTP یا واکسن دیفتری کزاز سیاه سرفه واکسنی است که از کودکان زیر 7 سال در برابر سه بیماری باکتریایی کشنده‌ی دیفتری، کزاز و سیاه سرفه محافظت میکند.
بیماری دیفتری یک بیماری مربوط به گلو است که منجربه بروز مشکلاتی در تنفس شده و در نهایت موجب فلج، نارسایی قلبی و مرگ میشود. این بیماری از طریق سرفه و عطسه منتقل میشود. بیماری سیاه سرفه بسیار شدید و مسری بوده و موجب سرفه و اسپاسم‌های شدید میشود. به گونه‌ای که خوردن، آشامیدن و حتی تنفس برای نوزادان سخت خواهد شد. بیماری کزاز نیز در اثر یک باکتری موجود در خاک ایجاد میشود. زمانی که این باکتری وارد بدن شود، سمی را تولید میکند که سیستم عصبی بدن را مورد هدف قرار داده و در صورت عدم درمان موجب اسپاسم عضلانی و مرگ میشود.
این بیماری‌ها قبل از کشف واکسن DTP بسیار شایع بوده و موجب مرگ بسیاری از نوزادان شده است. این واکسن با پیشگیری از انتشار این بیماری‌ها، جامعه را از شیوع آنها محافظت میکند.
واکسن دوگانه بزرگسالان چیست؟
واکسیناسیون اقدام بسیار بزرگ و با ارزشی است که با هزینه کم و به منظور جلوگیری و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های عفونی و یا تخفیف شکل طبیعی بیماری در فرد انجام میشود. امروزه تقریبا برای 20 نوع بیماری انسانی واکسن تولید شده است، که برخی از آنها در شرایط همگانی و برخی از آنها در شرایطی خاص تزریق میشود.
واکسن دوگانه یا توام یک واکسن برای بزرگسالان است که شامل دو بیماری دیفتری و کزاز میشود. از عوارض این واکسن می‌توان به قرمزی، حساسین موضعی، سر درد، بثورات پوستی و تب اشاره کرد که در مدت زمان کوتاهی برطرف می‌شوند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.