ادرار نکردن نوزاد | علل ادرار نکردن نوزاد در روزهای اول
اگرچه توجه به میزان دفع ادرار و دلایل کاهش ادرار در نوزاد بسیار مهم است چون در نهایت می‌تواند باعث آسیب برگشت‌ناپذیر کلیوی شود اما در بسیاری از موارد، ادرار کم نوزاد ناشی از مصرف ناکافی شیر است. قبل از پرداختن به علل ادرار نکردن نوزاد تازه متولد شده، باید الگوی طبیعی ادرار نوزاد را بشناسیم. اگر کودک شما نیز به تازگی ادرار نمی‌کند، در ادامه همراه ما باشید.
پادکست خلاصه مقاله ادرار نکردن نوزاد:
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.
الگوی طبیعی ادرار نوزاد در روزهای اول تولد
قبل از پرداختن به موضوع علت ادرار نکردن نوزاد، لازم است بدانید فرزندتان چه در زمان تعیین‌شده به دنیا آمده و چه نارس باشد، باید در 24 ساعت اول زندگی خود ادرار کند؛ زیرا دفع ادرار کافی و منظم از نشانه‌های سلامت کودکان است. همچنین میزان ادرار را شیر خورده شده توسط نوزاد تعیین می‌کند. در نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند، تخمین میزان ادرار راحت‌تر از نوزادانی است که شیر مادر می‌خورند، چون میزان دریافتی شیر قابل اندازه‌گیری است.
در روزهای اول، ممکن است تعداد دفعات خیس کردن پوشک چند بار باشد ولی در روزهای بعد با افزایش میزان شیر مادر، دفعات ادرار نوزاد هم افزایش می‌یابد؛ تا جایی که به شش تا هشت بار هم می‌رسد. این ادرار باید بدون بو، رقیق و زرد باشد. پس به‌طور خلاصه، می‌توان گفت در ادرار کردن نوزاد یک روزه، یک تا دو پوشک، روز دوم، دو تا سه پوشک و برای روز سوم به بعد پنج تا شش پوشک خیس می‌شود.
* مقاله کار نکردن شکم نوزاد تا چند روز طبیعی است را مطالعه کنید.
در این میان، حواستان باشد که از چه پوشکی استفاده می‌کنید. اگر پوشک با قابلیت جذب بالا باشد، ممکن است تخمین میزان ادرار دفعی مشکل باشد. برای رفع این مشکل، می‌توانید با دست گرفتن پوشک، سنگینی آن را بررسی کنید و تا حدودی بفهمید نوزادتان چقدر ادرار کرده است.
ادرار نکردن نوزاد تا چند ساعت طبیعی است
کودک شما ممکن است هر یک تا سه ساعت یک‌بار یا به ندرت چهار تا شش بار در روز ادرار کند. در صورت داشتن تب، بیماری یا هوای گرم، ممکن است خروجی معمول ادرار به نصف این زمان کاهش یابد و همچنان طبیعی باشد.
ادرار نکردن نوزاد تا چند روز طبیعی است؟ اگر نوزاد تازه متولد شده در 24 ساعت اول زندگی ادرار نکند، پزشک سعی می‌کند علت آن را بیابد. تاخیر در شروع ادرار، در پسران شایع‌تر است.
علل ادرار نکردن نوزاد در روزهای اول
معمولا علاوه بر تکرر ادرار و ادرار زیاد نوزاد یکی دیگر از نگرانی‌های والدین، ادرار نکردن نوزاد است که در ادامه به علل آن پرداخته شده است.
- مهم‌ترین و شایع‌ترین علت ادرار نکردن نوزاد در روزهای اول، کم‌آبی است. کم‌آبی، 90 درصد موارد از علل ادرار نکردن نوزاد را شامل می‌شود. علاوه بر کاهش دفع ادرار، از دیگر نشانه‌های کم‌آبی می‌توان به خشکی چشم‌ها و گود شدن ملاج جمجمه اشاره کرد. حواستان باشد نوزادتان به‌مقدار کافی شیر دریافت کند. کم‌آبی نوزاد به این معنا نیست که به او آب بدهید، زیرا نوزاد به چیزی جز شیر مادر احتیاج ندارد. تنها باید مقدار شیر و دفعات آن افزایش یابد. گاهی علت کاهش شیر خوردن نوزاد، روش نادرست شیردهی، وجود اختلالاتی در سینه مادر یا اختلال ساختار مادرزادی دهان و بینی کودک است. اسهال و ادرار نکردن نوزاد نیز ممکن است. یعنی در شرایطی که مدفوع نوزاد حالت کاملاً اسهالی دارد اما خروج ادرار انجام نمی‌شود. ادرار نکردن نوزاد در زمان اسهال، ممکن است به دلیل کم آبی باشد.
- طبق گزارش مجله اورولوژی آمریکا، کمبود اکسیژن نوزاد در هنگام پروسه زایمان، می‌تواند از علل کم ادراری نوزادان یا ادرار نکردن نوزاد بعد از زایمان باشد. این حالت می‌تواند موجب از کار افتادن کلیه گردد.
- انسداد محل اتصال حالب به لگنچه کلیه یا بیماریUPJO باعث ادرار نکردن نوزاد پسر (گاهی دخترها) و هیدرونفروز می‌شود. در هیدرونفروز، مقداری از ادرار به جای دفع به سمت کلیه می‌رود. این اختلال در سونوگرافی بارداری قابل تشخیص است. تب و ادرار نکردن نوزاد نیز می‌تواند نشانه انسداد مجاری ادراری، عفونت کلیه‌ها یا مجاری ادراری باشد.
- در بیماری انسداد خروجی مثانه، محل خروج ادرار از مثانه به پیشابراه، مخصوصاً در پسرها بسته است. اگرچه این مسئله عموماً دلیل ادرار نکردن نوزاد دختر نیست اما ممکن است. این حالت در دوران حاملگی و با سونوگرافی قابل تشخیص است.
- سندروم پرون بلی یک ناهنجاری نادر مادرزادی است. این بیماری، مجموعه‌ای از علائم است که سیستم ادراری و تناسلی نوزادان، مخصوصاً پسرها را درگیر می‌کند.
- رفلاکس ادراری یا رفلاکس وزیکوورترال (VUR) یکی دیگر از دلایل عدم دفع ادرار در نوزادان دو ماهه و بزرگتر است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که ادرار از مثانه به سمت حالب‌ها و گاهی حتی کلیه‌ها بازمی‌گردد. VUR بیشتر در نوزادان و کودکان خردسال مشاهده می‌شود و در اغلب موارد، عوارض طولانی مدت به همراه ندارد.
- مدفوع و ادرار نکردن نوزاد، می‌تواند به دلیل نوع تغذیه باشد. اگر کودک شما فقط با شیر مادر یا با سینه تغذیه می‌شود، ممکن است هر روز مدفوع نکند زیرا بدن آن‌ها می‌تواند تقریباً از تمام اجزای شیر مادر برای تغذیه استفاده کند و مقدار بسیار کمی باقی می‌ماند که باید حذف شود. ادرار و مدفوع نکردن نوزاد تازه متولد شده تا حدی بسیار طبیعی است. نوزاد بعد از 3 تا 6 هفته اول یا بیشتر، می‌تواند حتی یک هفته کامل را بدون مدفوع بگذراند.
- عفونت‌های ادراری، یکی دیگر از دلایل رایج ادرار نکردن، به‌ویژه علت ادرار نکردن در نوزاد نارس هستند که نسبت به نوزادان ترم، بیشتر به انواع عفونت مبتلا می‌شوند.
- ادرار نکردن نوزاد بعد از واکسن نیز طبیعی است. بعد از واکسن، میل کودک به شیر خوردن کاهش پیدا می‌کند و این یکی از دلایل اصلی کاهش ادرار بعد از واکسن است.
* مقاله راهنمای تصویری مدفوع نوزاد را مطالعه کنید.
ادرار نکردن نوزاد بعد از ختنه
ادرار نکردن بچه بعد از ختنه، تا چند ساعت طبیعی است. به‌طوری که 75 درصد از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند و 100 درصد از نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، ظرف 8 ساعت پس از عمل، ادرار خواهند کرد. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، ممکن است کمی دیرتر ادرار کنند. اغلب نوزادان، بدون مشکل پس از ختنه بهبود می‌یابند. فقط حدود 1٪ دچار مشکلات ادرار نکردن می‌شوند. در صورتی که کودک شما تا 12 ساعت پس از ختنه ادرار نکرد، برای درمان آن با پزشک خود تماس بگیرید. اگر فرایند به درستی انجام شود، دلیلی برای ختنه و ادرار نکردن وجود نخواهد داشت.
ادرار نکردن نوزاد هنگام خواب
نوزاد شما تمام روز و شب ادرار می‌کند زیرا مثانه‌ی بسیار کوچک دارد، حتی تجمع کوچک ادرار می‌تواند باعث شود بدن او آن را به عنوان یک عمل بازتابی دفع کند. با این حال، همان‌طور که کودک رشد می‌کند، ظرفیت مثانه او افزایش می‌یابد و بدن او شروع به تولید هورمونی می‌کند که از ادرار کردن او در شب جلوگیری می‌کند. بنابراین با افزایش سن، ادرار نکردن نوزاد شب تا صبح طبیعی است. معمولاً نوزادان یک تا سه ساعت را بدون دفع یک قطره ادرار می‌گذرانند. هنگامی که کودک شما کمی بزرگتر می‌شود، مثانه او رشد می‌کند و ظرفیت کنترل مثانه نیز افزایش می‌یابد. بنابراین، نوزادان بزرگتر می‌توانند چهار تا شش ساعت بدون ادرار کردن ادامه دهند. با افزایش سن، ظرفیت مثانه برای ادرار نکردن نوزاد در هنگام خواب آشکار می‌شود. بنابراین احتمال ادرار نکردن نوزاد بزرگتر به مدت 6 ساعت، بیشتر خواهد بود. نوزادان بزرگتر می‌توانند 4 تا 6 ساعت بدون دفع ادرار ادامه دهند. آن‌ها همچنین در خوابیدن در طول شب کارآمدتر می‌شوند و به همین دلیل است که کودکتان در طول شب ادرار نمی‌کند.
چه زمانی برای ادرار نکردن نوزاد در طول شب کمک بگیرید؟ اگرچه بسیار معمول است که نوزادان هنگام بزرگتر شدن، شب‌ها کمتر ادرار می‌کنند اما در مورد ادرار کودک نیز باید مراقب نشانه‌های هشدار باشید:
- ادرار تیره رنگ
- ادرار آغشته به خون
- درد هنگام ادرار کردن
- در صورت مشاهده علائم زیر ممکن است به کم آبی در نوزادان مشکوک شوید:
- خشکی غشاهای مخاطی در لب، زبان و دهان
- پوست خشک است و با نیشگون گرفتن خیلی آهسته برمی‌گردد
- حلقه‌های سیاه زیر چشم
- تنفس سریع و نبض
هنگامی که متوجه شدید کودک شما همراه با هر یک از این علائم، ادرار کمتری دارد، به شیر دادن به کودک خود ادامه دهید و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
نشانه‌های ترسناک اما طبیعی ادرار نوزادان در روزهای اول تولد
- در نوزادان دختر ممکن است با اولین دفعات ادرار خونریزی ببنید، اگر نوزادتان سالم است و خوب شیر می‌خورد، نگران نباشید. این اتفاق به دلیل بالا بودن سطح هورمون‌های جنسی منتقل‌شده از مادر و پایین افتادن ناگهانی آن‌ها است.
- در روزهای سوم تا پنجم، ممکن است احساس کنید رنگ ادرار کمی تغییر کرده، صورتی یا نارنجی شده است. این حالت پینک دیاپر نام دارد و به دلیل دفع کریستا‌ل‌های اورات است. باتوجه به این‌که سوال بسیاری از مادران این است که از کجا بفهمیم که مقدار شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی است، این علامت به مادر نشان می‌دهد که میزان شیر دریافتی نوزاد کافی نیست. پس دفعات تغذیه باید افزایش یابد.
مهم‌ترین نکته در مورد ادرار نکردن نوزاد، به یاد داشتن این نکته است که همیشه میزان دریافتی شیر نوزادتان را کنترل کنید. حواستان باشد که نوزاد نباید در محیط خیلی گرم باشد زیرا آب بدنش را از دست می‌دهد. اگر فکر می‌کنید به‌اندازه کافی شیر نمی‌خورد، دفع مدفوع و ادرار کافی ندارد و خوب وزن نمی‌گیرد؛ حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.
درمان ادرار نکردن نوزاد
بسته به این‌که ادرار نکردن نوزاد نشانه چیست، روش درمانی می‌تواند متفاوت باشد. اگر کودک به دلیل مسدود شدن مجرای ادرار قادر به دفع نیست، پزشک انسداد را برطرف می‌کند تا نوزاد بتواند به‌طور معمول ادرار کند. این در مورد انسداد در دستگاه ادراری و انسدادهایی که هنگام پیچ خوردگی یا توقف کاتتر اتفاق می‌افتد، صادق است. اگر عفونت ادراری وجود داشته باشد، آنتی بیوتیک یا ضد قارچ مناسب داده خواهد شد. اگر درمان ادرار نکردن نوزاد پسر یا دختر به دلیل کم‌آبی ناشی از استفراغ یا اسهال کم است، پزشک نوشیدن مایعات یا دریافت مایعات به صورت داخل وریدی IV، (از طریق ورید) را به‌عنوان راه‌حل ادرار نکردن نوزاد تجویز می‌کند. افراد مبتلا به نارسایی کلیه، ممکن است به درمان جایگزینی کلیه مانند دیالیز نیاز داشته باشند.
*مقاله از کجا بفهمیم نوزاد عفونت ادرار دارد را مطالعه کنید.
چه کار کنیم نوزاد ادرار کند؟ درمان خانگی ادرار نکردن نوزاد را نیز امتحان کنید:
- هرزگاهی کودک را به شکم خم کنید
- دست او را در آب گرم قرار دهید
- مصرف نوشیدنی‌ها را در طول روز افزایش دهید
- پاهای کودک را ماساژ دهید
درمان ادرار نکردن نوزاد در طب سنتی
درمان‌‌های طب سنتی برای ادرار نکردن کودکان یک سال به بالایی است که می‌توانند بسیاری از مواد غذایی جامد و ادویه‌ها را مصرف کنند. این روش‌های درمانی عبارتند از:
- آب تربچه
- آب آناناس
- دمنوش خارخسک
- انگور
- دارچین
- گزنه
- چای قاصدک
- نعنا
نکته‌ی بسیار مهم این است که شاید کودک شما بسیار کوچک باشد و نتواند این مواد را مصرف کند؛ پس حتماً قبل از استفاده از این روش‌ها، با پزشک در مورد عوارض جانبی احتمالی صحبت کنید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.