تغذیه همزمان نوزاد با شیر مادر و شیر خشک | خوب یا بد؟
دادن شیر خشک همراه شیر مادر یک نوع از تغذیه نوزاد است که گاهی توسط والدین یا پزشک انتخاب می‌شود. مثلاً اگر شیر مادر کم باشد یا اگر مادر بیمار شده باشد، استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر می تواند گزینه‌ای کاملاً مناسب و بی‌خطر باشد. در این مقاله قصد داریم به‌طور کامل به موضوع تغذیه نوزاد با شیر خشک و شیر مادر به‌طور همزمان، بپردازیم و درباره مزایا و عوارض مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک آن صحبت کنیم.
با نصب اپلیکیشن گهواره به ابزارهای بسیار کاربردی فرزند پروری از جمله تغذیه نوزادی و مراقبت‌های مربوط به او دسترسی پیدا کرده و با دیگر مادران تبادل نظر می‌کنید. همچنین ابزارهای دیگر، مقالات و ویدئوهای آموزشی زیادی وجود دارد که می‌توانید از آنها بهره‌مند شوید.
استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر در چه مواردی انجام می‌شود؟
مزایای تغذیه با شیر مادر به حدی زیاد است که آکادمی اطفال آمریکا (AAP) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) اکیداً توصیه می‌کنند که برای چهار تا شش ماه اول، منحصراً از شیر مادر استفاده کنید و بعدازآن در کنار معرفی غذای جامد به نوزاد، همچنان شیردهی را تا یک سال یا حتی بیشتر ادامه دهید و به‌تدریج کم کنید. بااین‌وجود برخی از افراد به دلایلی تصمیم به دادن شیر خشک همراه شیر مادر می‌گیرند؛ مهم‌ترین این دلایل عبارت‌اند از:
فرزند شما دارای مشکلات پزشکی است
اگر کودک شما زودرس یا با شرایط پزشکی خاص به دنیا آمده باشد، ممکن است به چیزی بیش از شیر مادر نیاز داشته باشد. استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر می تواند به وزن گیری بهتر این نوزادان کمک کند.
اگر شیر مادر کم باشد
کاهش شیر می تواند برای هر زنی اتفاق بیفتد. به‌طورکلی خود فرایند شیردهی به نوزاد می تواند باعث افزایش تولید شیر در پستان مادر شود؛ اما در برخی از افراد به دلایلی نظیر داشتن سابقه جراحی بر روی پستان یا شرایط پزشکی خاص، ممکن است در روند تولید شیر مادر اختلال ایجاد شده باشد. اگر شما یا پزشکتان احساس کردید که نمی‌توانید شیر کافی برای تأمین نیاز کودکتان تولید کنید، دادن شیر خشک همراه شیر مادر گزینه خوبی است.
می‌خواهید فعالیت‌های اجتماعی‌تان را از سر بگیرید
گاهی اوقات شما تصمیم می‌گیرید که به سر کار خود برگردید یا دیگر فعالیت‌هایتان را از سر بگیرید. در این شرایط ممکن است دوشیدن شیر در محل کار بسیار دشوار یا استرس‌زا باشد، یا ممکن است به‌محض بازگشت به فعالیت‌هایتان، با کاهش شیر مواجه شوید. اگر نمی‌توانید مقدار کافی از شیر خود را برای این مواقع در فریزر ذخیره کنید، استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر می تواند نیاز کودکتان را برطرف کند و شرایط شما را تسهیل کند.
شریک زندگی شما می‌خواهد در تغذیه نوزاد مشارکت کند
شریک زندگی شما ممکن است بخواهد در برنامه تغذیه نوزاد مشارکت کند. شما نیز ممکن است بخواهید از این مسئولیت‌پذیری استقبال کنید تا فرصت بیشتری برای خودتان داشته باشید. برای این مواقع هم می‌توانید از شیر خودتان که دوشیده و ذخیره کرده‌اید، استفاده کنید و هم می‌توانید از شیر خشک استفاده کنید.
شما چند قلو دارید
به‌طورکلی شیر دادن به نوزاد دوقلو یا سه‌قلو و یا به‌طورکلی چند قلوها با شیر مادر می تواند یک چالش بزرگ باشد. اگرچه این کار شدنی است اما می تواند شرایط را برای شما سخت کند. علاوه بر اینکه باید مقدار زیادی شیر تولید و نگهداری کنید، دائماً هم باید در حال تغذیه نوزادانتان باشید. شما در این شرایط ممکن است روزی چند بار به استراحت (ازنظر جسمی و روحی) احتیاج داشته باشید و استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر می تواند در مدیریت این شرایط به شما کمک کند.
ممکن است فقط یک انتخاب شخصی باشد
برخی از والدین بدون هیچ دلیل خاصی، تصمیم می‌گیرند که فقط برخی اوقات تغذیه با شیر مادر را انجام دهند و بقیه مواقع، از شیر خشک استفاده می‌کنند.
گاهی اوقات پزشک این کار را توصیه می‌کند
اگرچه اکثر پزشکان در اکثر مواقع، توصیه به شیردهی نوزاد دارند، اما در مواقع خاصی ممکن است استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر را توصیه کنند:
- اگر مادر دچار عفونت خاصی شده است و یا از داروهای خاصی استفاده می‌کند (تا پایان درمان توصیه می‌شود که شیردهی متوقف شود و یا روال آن تغییراتی پیدا کند).
- اگر نوزاد شما در چند روز اول زندگی بیش از 10٪ از وزن بدن خود را از دست بدهد.
- اگر فرزند شما بعد از چند روز اول به‌آرامی وزن گیری می‌کند.
- اگر نوزاد شما در یک دوره 24 ساعته کمتر از شش پوشک را خیس می‌کند.
- اگر نوزاد شما بسیار بی‌قرار است و بعد از تغذیه راضی به نظر نمی‌رسد.
نکاتی برای شروع تغذیه همزمان نوزاد با شیر مادر و شیر خشک
دادن شیر خشک همراه شیر مادر چه به انتخاب خود والدین باشد و چه به صلاحدید پزشک، کاری کاملاً ممکن و بی‌خطر است. درهرحال تغذیه همزمان با شیر مادر و شیر خشک به‌مراتب بهتر از محرومیت کامل نوزاد از شیر مادر است. بااین‌وجود لازم است به نکاتی توجه کنید:
تغذیه همزمان نوزاد با شیر مادر و شیر خشک را تا جای ممکن به تعویق بیندازید
بهتر است این کار را حداقل تا 4 تا 8 هفتگی کودک به تعویق بیندازید. شروع زودتر، می تواند ذخایر شیر شما را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، اگر تصمیم به ادامه شیردهی از سینه مادر دارید، لازم است به نوزادتان فرصت تثبیت سینه مادر را بدهید تا با گرفتن شیشه شیر و تغذیه از آن، از گرفتن سینه مادر اجتناب نکند. در این مدت علاوه بر اینکه کودک از مزایای تغذیه با شیر مادر بهره‌مند می‌شود، شما نیز می‌توانید ذخایر مناسبی از شیر خود تهیه و فریز کنید.
* طرز تهیه شیر خشک در منزل | آموزش مرحله به مرحله
در مورد نوع شیر خشک مناسب برای نوزادتان با پزشک مشورت کنید
برای انتخاب بهترین شیر خشک کمکی برای نوزاد با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید. اکثر پزشکان یک شیرخشک غنی‌شده با آهن را در طول سال اول زندگی نوزاد توصیه می‌کنند. اگر کودک شما پس از شروع مصرف شیر خشک، دچار بثورات پوستی، استفراغ، اسهال، گریه بیش‌ازحد، نفخ یا گاز معده شد، ممکن است نشانه آلرژی باشد. استفاده از آن شیر خشک را متوقف کرده و به پزشک کودکتان اطلاع دهید تا نوع دیگری از شیر خشک را به شما پیشنهاد دهد.
دادن شیر خشک همراه شیر مادر را به‌صورت تدریجی شروع کنید
قبل از بازگشت به محل کار یا وقتی می‌خواهید شیر مادر را به هر دلیل دیگری کاهش دهید، سعی کنید به‌تدریج دفعات شیردهی را کاهش دهید. این کار باعث می‌شود دچار ورم پستان نشوید و سینه‌های شما نشتی نداشته باشد. سعی کنید هفته‌ای یک وعده از شیردهی نوزاد را در ساعت خاصی حذف کنید و شیر خشک را جایگزین آن کنید. ساعاتی را انتخاب کنید که به آنها نیاز دارید، مثلاً ساعتی که قرار است در آن ساعت، سر کار باشید. بهتر است در مورد روش صحیح شیر خشک دادن به نوزاد در این مقاله بیشتر بخوانید.
بدن شما به‌طور روزانه شیر مادر را بر اساس مفهوم عرضه و تقاضا تولید می‌کند. حدود سه روز تا هفت روز طول خواهد کشید تا سینه‌های شما به وضعیت جدید عادت کند و دیگر در آن زمان از روز، شیر کمتری تولید خواهد کرد. ولی شما همچنان در بقیه ساعات روز، مقدار کافی از شیر را تولید می‌کنید. تغذیه با شیر مادر هنگام بازگشت از کار، راهی دوست‌داشتنی است برای اینکه شما و نوزادتان را بعد از جدا شدن چندساعته از یکدیگر، مجدداً به هم وصل کند.
*در مورد فواید شیر مادر برای نوزاد در این مقاله بیشتر بخوانید
آیا می‌شود شیر مادر را با شیر خشک مخلوط کرد؟
اگرچه شما می‌توانید در همان شیشه شیری که شیرخشک درست می‌کنید، شیر خودتان را هم بریزید، اما مخلوط شیر مادر با شیر خشک کار درستی نیست؛ شما به دلایل ایمنی مجاز نیستید که شیر مادر را با پودر شیر خشک مخلوط کنید و به کودک بدهید. شما باید برای آماده کردن شیر خشک، درست بر طبق دستورالعمل روی بطری آن عمل کنید.
حتی شیر خشک آماده‌شده را هم با شیر مادر مخلوط نکنید، زیرا اگر کودک شیشه شیر را تمام نکند، منجر به هدر رفتن شیر شما می‌شود. در صورت امکان، ابتدا شیر خود را به او بدهید، سپس تغذیه با شیر خشک را انجام دهید.
به کودکتان برای سازگار شدن با شرایط جدید زمان بدهید
هرگاه استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر را آغاز کردید، مواردی وجود دارد که لازم است به آنها توجه کنید.
ممکن است کودک شما از گرفتن بطری امتناع کند، به‌خصوص اگر خودتان این کار را انجام دهید. بهتر است از شریک زندگی یا شخص دیگری بخواهید که این کار را انجام دهد.
نکته دیگر این است که کودک خود را در موقعیتی متفاوت از زمان شیردهی معمول قرار دهید. کودک خود را در حالتی قرار دهید که از شما دور شود و به سینه‌های شما نزدیک نباشد. این ممکن است باعث شود کودک شما به شیوه جدید تغذیه عادت کند.
برخی از نوزادان ممکن است به دلیل اینکه از طعم یک شیر خشک خوششان نمی‌آید و یا در استفاده از یک شیشه شیر خاص مشکل دارند، از خوردن شیر خشک امتناع می‌کنند. پس بهتر است راه‌های دیگری را هم امتحان کنید و زود ناامید نشوید.
ازآنجاکه کودک شما شیر مادر را راحت‌تر از شیر خشک هضم می‌کند، زودتر برای وعده بعدی درخواست می‌کند. ممکن است آنها بعد از تغذیه با شیرخشک به‌سرعت قبل گرسنه نشوند و این موضوع جای نگرانی ندارد.
گاهی اوقات قضیه برعکس می‌شود؛ نوزاد به خوردن شیر خشک عادت می‌کند و از گرفتن سینه مادر امتناع می‌کند. مکیدن پستان مادر نسبت به شیشه شیر کار سخت‌تری است؛ به همین علت است که اکثر نوزادان بعد از مدتی، خوردن شیر خشک را ترجیح می‌دهند.
اضافه کردن شیر خشک به رژیم غذایی کودک ممکن است باعث تغییر رنگ و قوام مدفوع کودک شود، به‌عنوان‌مثال ممکن است رنگ آن تیره‌تر شود و بوی قوی‌تری نسبت به گذشته داشته باشد. همچنین ممکن است کودکتان بعد از دادن شیر خشک، دفعات کمتری دفع مدفوع داشته باشد که این‌ها کاملاً طبیعی هستند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.