جدول میزان مایع آمنیوتیک دربارداری و عدد نرمال آن در هرهفته
مقدار کافی مایع آمنیوتیک در کیسه آب جنین، برای رشد ضروری است. پزشک با استفاده از سونوگرافی، می‌تواند میزان مایع آمنیوتیک را در بارداری بسنجد. بنابر جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری، از آغاز بارداری تا هفته سی و چهارم، این مایع افزایش یافته و بعد از آن رو به کاهش می‌رود. اگر مقدارمایع، کمتر یا بیشتر از حد نرمال باشد، پزشک از طریق درمان‌های مختلف سعی می‌کند مقدار مایع را به حد طبیعی برساند. در ادامه، در مورد میزان کافی مایع آمنیوتیک در ماه‌های مختلف بارداری، بیشتر توضیح خواهیم داد.
با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.
- جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری
- میزان مایع مایع آمنیوتیک در هفته‌های 32 تا 34
- جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری، از هفتۀ 34 تا 40
- مقیاس AFI در سونوگرافی
- نمودار جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری
- الیگوهیدرآمنیوس: کمتر بودن مایع آمنیوتیک از حد نرمال
- نحوه افزایش میزان مایع آمنیوتیک در بارداری
- پلی‌هیدرآمنیوس: بیشتر بودن مایع آمنیوتیک از حد نرمال
- نحوه کاهش میزان مایع آمنیوتیک در بارداری
جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری
مایع آمنیوتیک مایع شفاف و زردرنگی است (amniotic sac) که کیسه آب را پر کرده است. در اوایل بارداری، بیشتر از آب تشکیل شده است ولی به‌تدریج غنی‌تر می‌گردد و مواد مغذی، هورمون و آنتی‌بادی هم به آن اضافه می‌شود. مایع آمنیوتیک، در کیسه آب، در دوران بارداری، از رشد جنین در رحم مادر مراقبت می‌کند. بنابراین ضروری است که مقدار این مایع در دوران بارداری طبیعی باشد. مایع آمنیوتیک، در کیسه آب، مانع از فشرده شدن بند ناف می‌شود تا غذا و اکسیژن به جنین برسد و همچنین به تنظیم دمای اطراف او کمک می‌کند. به همین سبب، سطح مایع آمنیوتیک در طول مراحل بارداری متفاوت است و عدد نرمال مایع آمنیوتیک در زمان‌های مختلف فرق می‌کند. بااین‌حال، خیلی کم یا خیلی زیاد شدن این مایع برای مادر و جنین خطراتی در پی دارد. به‌طورکلی، میزان مایع آمنیوتیک را در بارداری می‌توان چنین خلاصه کرد:
| هفته 32 تا 34 | 800 میلی لیتر یا بیشتر |
| بعد از هفته 34 | کاهش مایع تا 400 میلی لیتر |
میزان مایع مایع آمنیوتیک در هفته‌های 32 تا 34
مایع آمنیوتیک در هفته‌های 32 تا 34 بارداری، به بیشترین میزان می‌رسد و پس از آن به دلیل افزایش ظرفیت کلیه‌های جنین، به‌تدریج مقدار مایع آمنیوتیک کاهش پیدا می‌کند.
جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری، از هفتۀ 34 تا 40
همۀ مقادیر به سانتی‌متر است:
| سن بارداری | میانگین | انحراف از معیار | صدک 5 | صدک 10 | صدک 50 | صدک 90 | صدک 95هفت |
| هفته 34 | 14.59 | 1.79 | 11.7 | 12 | 14.6 | 17 | 17.3 |
| هفته 35 | 14.25 | 1.57 | 11.1 | 11/8 | 14.2 | 16.2 | 16.4 |
| هفته 36 | 13.14 | 1.56 | 10.6 | 11 | 13.2 | 15.3 | 15.7 |
| هفته 37 | 12.48 | 1.52 | 10.1 | 10.2 | 12.6 | 14.7 | 15.1 |
| هفته 38 | 12.20 | 1.7 | 9.8 | 10 | 12.1 | 14.4 | 14.7 |
| هفته 39 | 11.37 | 1.71 | 8.8 | 9.1 | 11.4 | 14 | 14.4 |
| هفته 40 | 10.99 | 1.50 | 8.7 | 8.8 | 10.8 | 13.5 | 13.7 |
مقیاس AFI در سونوگرافی
پزشکان برای بررسی سطح مایع آمنیوتیک، از شاخصی به نام AFI استفاده می‌کنند. اندازه‌گیری‌های AFI برحسب سانتی‌متر است. این شاخص یکی از اجزای اصلی و تعیین‌کننده پروفایل بیوفیزیکی جنین (BPP) است و با بررسی آن، تا حد زیادی می‌توان نتیجه بارداری را پیش‌بینی کرد. AFI 8 تا 25 سانتی‌متر، معمولاً طبیعی و مناسب به حساب می‌آید. مقدار AFI 5 تا 8 نرمالِ پایین و کمتر از 5 سانتی‌متر، بسیار پایین است و الیگوهیدرآمنیوس (oligohydramnios) نامیده می‌شود و موجب محدودیت رشد جنین داخل رحم و ناهنجاری‌های کلیوی جنین می‌شود. زیاد بودن SFI در جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری که به آن پلی‌هیدرآمنیوس (Polyhydramnios) می‌گویند هم نشانه وجود مشکلاتی در بارداری است، ازجمله ناهنجاری‌های گوارشی جنین، دیابت بارداری مادر و...
در این شرایط، پزشک بادقت سطح مایع آمنیوتیک را زیر نظر می‌گیرد و برای این کار، از آزمایش‌های مکرر مانند بررسی پروفایل بیوفیزیکی و آزمایش‌های داپلر، استفاده می‌کند تا سریع‌تر متوجه نوسانات و تغییرات شود.
* مقاله تفسیر سونوگرافی بیوفیزیکال جنین را مطالعه کنید.
نمودار جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری
الیگوهیدرآمنیوس: کمتر بودن مایع آمنیوتیک از حد نرمال
ممکن است در طول بارداری، مخصوصاً سه ماه آخر بارداری، میزان مایع آمنیوتیک کمتر از حد طبیعی باشد. نشانه‌های کمبود مایع آمنیوتیک عبارت است از:
- نشت مایع از واژن
- اضافه نشدن وزن مادر به‌شکل اصولی
- کُند شدن رشد جنین
- سطح پایین مایع آمنیوتیک در سونوگرافی
- کوچک بودن رحم نسبت به زمان بارداری
عوارضی که این کمبود ممکن است به دنبال داشته باشد عبارت است از:
- رشد کُند جنین
- عوارض زایمان
- نیاز فوری به زایمان سزارین
نحوه افزایش میزان مایع آمنیوتیک در بارداری
در صورت کمبود مایع آمنیوتیک، می‌شود با به کار بستن روش‌هایی سطح مایع را افزایش داد:
- افزایش مصرف آب: اگر مقدار مایع آمنیوتیک کمی از آنچه در جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری آمده، کمتر باشد؛ ممکن است بتوان با نوشیدن آب بیشتر، آن را جبران کرد.
- مصرف مکمل‌های دارویی: بعضی آزمایش‌ها نشان داده است که خوردن مکمل ال ـ آرژنین (L-arginine) برای درمان الیگوهیدرآمنیوس مفید است اما نباید فراموش کرد که هیچ دارویی، مخصوصاً در دوره بارداری، نباید بدون توصیه پزشک مصرف شود.
- استراحت: ممکن است پزشک، استراحت مطلق، ماندن در رختخواب و کم کردن فعالیت بدنی را برای کنترل مایع آمنیوتیک تجویز کند.
- آمنیوانفوزیون: در این روش، پزشک محلول نمکی را از طریق دهانه رحم وارد کیسه آمنیوتیک می‌کند.
- زایمان زودهنگام: اگر در هفته‌های آخر بارداری، مقدار مایع آمنیوتیک نسبت به آنچه در جدول میزان مایع آمنیوتیک در بارداری آمده خیلی کم باشد، ممکن است پزشک، برای جلوگیری از آسیب‌های زمان زایمان، زایمان زودتر از موعد را پیشنهاد کند.
* مقاله راه‌هایی برای زایمان زودتر و عوارض آن را مطالعه کنید.
پلی‌هیدرآمنیوس: بیشتر بودن مایع آمنیوتیک از حد نرمال
پلی‌هیدرآمنیوس زمانی اتفاق می‌افتد که مقدار مایع آمنیوتیک بیش از حد باشد، زیرا بدن این مایع را زیاد تولید می‌کند یا به‌خوبی از بدن دفع نمی‌شود. در زنان بارداری که مبتلا به دیابت هستند، احتمال پلی‌هیدرآمنیوس بیشتر است. گاهی زیاد بودن مایع آمنیوتیک، بیانگر وجود اختلالاتی در جنین است، از قبیلِ:
- نارسایی قلب
- مشکلات سیستم عصبی مرکزی یا کروموزومی که بر بلع اثر می‌گذارد
- مشکلات گوارشی که مانع انسداد مایع می‌شود
- ناتوانی‌های مادرزادی
- زمانی که دوقلوهای همسان جفت مشترک داشته باشند.
- علائم زیاد بودن مایع آمنیوتیک عبارت است از:
- رشد غیرعادی رحم یا بزرگی رحم نسبت به زمان بارداری
- ناراحتی معدۀ مادر
- انقباضات رحمی
زایمان زودرس و ناتوانی‌های مادرزادی نیز ازجمله عوارض پلی‌هیدرآمنیوس است.
نحوه کاهش میزان مایع آمنیوتیک در بارداری
در این شرایط، پزشک به‌طور دقیق نوسانات مایع آمنیوتیک را زیر نظر می‌گیرد و اگر لازم باشد با قرار دادن سوزنی در کیسه آمنیوتیک، مقداری از مایع را خارج می‌کند. همچنین دارویی تجویز می‌شود که مقدار ادرار جنین را کاهش دهد تا ادرار کمتر به مایع آمنیوتیک اضافه شود. اگر شرایط خطرناک باشد، پزشک زایمان زودرس را توصیه می‌کند.
منابع:
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.