مدفوع خلطی نوزاد نشانه چیست | علت و درمان بلغم در مدفوع
مدفوع خلطی شیرخوار و ژلهای شدن مدفوع نوزاد، معمولاً موجب نگرانی والدین می‌شود. اگرچه مدفوع خلطی نوزاد در بسیاری از موارد دلیل نگران‌کننده‌ای ندارد اما در بعضی از موارد، نیاز به پیگیری بیشتری دارد. عفونت گوارشی، آلرژی، دندان درآوردن و... تنها برخی از دلایل مدفوع خلطی نوزاد هستند. در ادامه این مطلب، در مورد علت خلط در مدفوع کودکان و درمان خلط در مدفوع کودکان بیشتر توضیح خواهیم داد.
پادکست خلاصه مقاله مدفوع خلطی نوزاد:
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.
مدفوع طبیعی نوزاد و شیرخوار چگونه است؟
به دلیل مایع بودن تغذیه شیرخواران در ماه‌های اولیه، انواع شکل مدفوع نوزادان با مدفوع کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان تفاوت دارد. رنگ مدفوع نوزاد متفاوت است و قوام کم‌تری هم دارد. برای همین، گاهی برای والدین تشخیص این‌که آیا مدفوع فرزندشان طبیعی است یا غیرطبیعی؛ سخت است. در ادامه، برای رفع نگرانی شما، درباره مدفوع طبیعی نوزاد و شیرخوار و مدفوع خلطی نوزاد توضیح مختصری داده‌ایم.
* مقاله راهنمای تصویری مدفوع نوزاد را مطالعه کنید
مدفوع نوزاد متولد شده در اولین نوبت‌های دفع، تیره، سیاه یا سبز پررنگ (سبز لجنی) خواهد بود. به‌طور کلی، توجه به رنگ مدفوع اهمیت زیادی دارد زیرا اطلاعات زیادی در مورد سلامت نوزاد به شما می‌دهد. مدفوع سفید کودک، مدفوع سبزنوزاد، زرد قرمز و ... هرکدام نشانه‌ی شرایط خاصی هستند. این مدفوع چسبناک است و پاک کردن آن از پشت نوزاد کمی دشوار است. دفع این مدفوع در 24 تا 48 ساعت اول پس از تولد، طبیعی است. شیردادن و تغذیه نوزاد، به دفع این مدفوع از بدن کمک می‌کند، اما بعد از این مدت، باید در صورت مشاهده بررسی کنید که مدفوع کشدار نوزاد نشانه چیست.
در روزهای سوم تا ششم، آرام آرام رنگ مدفوع نوزاد تغییر کرده و روشن‌تر می‌شود. در این روز‌ها، مدفوع به رنگ‌های سبز یا سبز متمایل به زرد دیده می‌شود.
از روز ششم به بعد، دیگر مدفوع تیره در نوزاد دیده نمی‌شود. پس رنگ زرد مدفوع نوزاد یا مدفوع آبکی نوزاد (مدفوع زرد و شل نوزاد)، طبیعی است. البته ممکن است سایه‌هایی از رنگ‌های سبز یا رگه های قهوه ای در مدفوع نوزاد نیز داشته باشد. مدفوع نوزاد بی‌شکل، بی‌بو یا با بوی خفیف است. اگر نوزاد با شیرخشک تغذیه می‌شود، مدفوعش قوام و بوی بیشتری خواهد داشت. در مدفوع، ممکن است دانه دانه‌های پنیری شکل که حاصل از تغذیه با شیر است، دیده شود.
* مقاله قطره پدی لاکت را مطالعه کنید.
دانه‌های سفید در مدفوع نوزاد نشانه چیست؟
این یکی از سوالات رایج والدین درباره مدفوع فرزندشان در دوران شیرخواری و در مراقبت اولیه از نوزاد است. دلیل مدفوع خلطی و مدفوع چسبناک در نوزاد، وجود مایع لزج سفید رنگی در مدفوع، موسوم به موکوس است. روده انسان به‌طور طبیعی، ترشحات موکوسی دارد تا به هضم غذا و عبور بهتر مدفوع در روده کمک کند. گاهی ممکن است که این موکوس یا خلط همراه مدفوع خارج شود. وجود مقدار کمی موکوس در مدفوع نوزاد (مدفوع لزج نوزاد) یا شیرخوار مسئله نگران‌کننده‌ای نیست. این مخاط و موکوس می‌تواند به صورت رشته رشته یا رگه‌های باریک و دانه های سفید در مدفوع نوزاد ظاهر شود. گاهی موکوس به مدفوع، حالت ژلهای می‌دهد. شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، ممکن است بیشتر این علامت را در مدفوع خود نشان بدهند. زیرا مدفوع آن‌ها با سرعت بیشتری از روده عبود می‌کند؛ در نتیجه دیدن مدفوع زرد و خلطی نوزاد طبیعی‌تر است. اگرچه مدفوع خلطی در نوزادان و شیرخواران پدیده‌ای شایع و معمولاً بدون علت نگران‌کننده است، اما در برخی موارد می‌تواند ناشی از عوامل آسیب‌زا مانند عفونت، آلرژی به شیر و... باشد. با این حال، در کودکان دو ساله و بالاتر، علت وجود خلط در مدفوع می‌تواند متفاوت باشد که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
دلایل مدفوع خلطی در نوزاد چیست؟
مدفوع خلطی شیرخوار، می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. معمولاً موکوس مدفوع طی یک فرایند طبیعی ایجاد می‌شود اما گاهی می‌تواند نشانه یک آسیب و عفونت باشد. تعدادی از دلایل غیرطبیعی مدفوع خلطی نوزاد شامل موارد زیر هستند:
1. عفونت گوارشی و مدفوع خلطی نوزاد
عفونت، رایج‌ترین علت دیدن خلط در مدفوع کودکان است. عفونت روده با باکتری، ویروس یا انگل‌ها می‌تواند باعث تحریک و التهاب جدار روده شود. در نتیجه تولید خلط (موکوس) در روده افزایش می‌یابد. مدفوع موکوسی یا مدفوع بلغمی و خلطی نوزاد، می‌تواند به دلیل تولید موکوس اضافی در این کودکان باشد. اگر نوزاد مدفوع خلطی دارد و سابقه مسافرت اخیر یا نشانه‌های عفونت مثل تب، بی‌اشتهایی، بی‌قراری، رگه‌های خونی در مدفوع و تحریک‌پذیری را دارد، به پزشک مراجعه کنید.
یکی دیگر از علائم ابتلا به عفونت در نوزاد و شیرخوار، مدفوع خلطی سبز نوزاد – کاملاً سبز- است (مدفوع سبز خلطی نوزاد). یکی از راه‌های موثر در جلوگیری از عفونت‌های گوارشی در شیرخواران، این است که والدین از دادن شیر مانده به کودک و همچنین قرار دادن وسایل آلوده در معرض شیرخوار خودداری کنند. عکس عفونت در مدفوع نوزاد را در زیر مشاهده می‌کنید:
راهنمایی تصویری مدفوع نوزاد: عکس بالا نمونه‌ای از عکس مدفوع خلطی نوزاد با رگه‌های خون است که یکی از دلایل آن عفونت است. همچنین امکان وجود مدفوع خلطی نوزاد در سرماخوردگی نیز وجود دارد.
* مقاله رگه های سیاه در مدفوع نوزاد را مطالعه کنید.
2. آلرژی به پروتئین مواد غذایی و مدفوع خلطی نوزاد
تغییر ناگهانی در رژیم غذایی مادر شیرده یا تعویض نوع تغذیه یا شیرخشک شیرخوار می‌تواند موجب آشکار شدن آلرژی شیرخوار نسبت به پروتئین مواد غذایی شود. شایع‌ترین ماده غذایی که موجب این حالت می‌شود، شیر گاو است. حساسیت شیرخواران به پروتئین شیر گاو، موجب التهاب دستگاه گوارش می‌شود. التهاب موجب افزایش ترشح موکوس در روده می‌شود، که در نتیجه مقدار بیشتری از این موکوس در مدفوع نوزاد و شیرخوار مشاهده می‌گردد.
این علائم معمولاً در دو ماه اول زندگی شیرخوار ظاهر می‌شود. برای مثال حساسیت به آهن، سویا و سایر ترکیبات به کار رفته در شیرخشک، ممکن است موجب دفع مدفوع خلطی نوزاد یا وجود خون در مدفوع و اسهال شود. حتی در بسیاری از موارد، استفاده مادر از محصولات لبنی گاو باعث تحریک و ایجاد حساسیت به پروتئین گاوی می‌شود. نشانه‌های این حساسیت شامل بی‌قراری و آرام نگرفتن نوزاد، مدفوع ژلهای (عکس مدفوع ژله ای را جست.جو کنید)، مدفوع خلطی و خونی نوزاد، اسهال و استفراغ است. البته در بسیاری از نوزادان، ممکن است بدون هیچ علامت بارزی رخ دهد. یادتان باشد وجود موکوس و خون در یک نوزاد، می‌تواند به علت حساسیت نوزاد به شیر گاو باشد.
تغییر در الگوی شیردهی و زمان آن نیز می‌تواند علت مدفوع خلطی در نوزاد باشد. به‌عنوان مثال، توصیه می‌شود که شیردهی با یک پستان به مدت طولانی‌تر ادامه یابد تا از تعویض مکرر پستان‌ها و شیردهی‌های کوتاه‌مدت جلوگیری شود، زیرا دوره‌های کوتاه شیردهی ممکن است منجر به مدفوع کف‌آلود و سبزرنگ در شیرخوار شود.
3. دندان درآوردن و مدفوع خلطی نوزاد
بی‌قراری و بدخلقی، تنها نشانه دندان درآوردن در نوزاد نیست. یکی از نشانه‌های رویش دندان، وجود موکوس در مدفوع و مدفوع خلطی نوزاد است. وقتی شیرخوار شروع به دندان درآوردن می‌کند، ترشحات بزاق در او بیش از پیش می‌شود. این ترشحات بزاق می‌تواند روده را تحریک کند و باعث مدفوع خلطی در نوزاد و شیرخوار شود. پس اگر فرزند شما در سن رویش دندان (حدود شش ماهگی) است، نشانه‌هایی از قبیل اسهال و مدفوع آبکی و خلطی نوزاد، تب با درجه پایین، مالش و چنگ‌زدن گونه‌ها و گوش‌ها، بی‌قراری و میل به جویدن و گاز گرفتن را می‌توان به نشانه‌های ناشی از دندان درآوردن نسبت داد. از آن‌جا که بعضی از این علائم می‌توانند دلایل جدی‌تری نیز داشته باشند، در صورت نگرانی، به پزشک مراجعه کنید..
* مقاله مدفوع نکردن نوزاد را مطالعه کنید.
4. سیستیک فیبروزیس و مدفوع خلطی نوزاد
مدفوع خلطی در نوزادان و کودکان مبتلا به سیستیک فیبروزیس یا سی اف (CF) ممکن است با افزایش میزان موکوس و به‌عنوان یکی از عوارض این بیماری تجربه شود. سیستیک فیبروزیس، یک بیماری ناشی از اختلال ژنتیکی است. طی این بیماری، ژنی که ورود و خروج سدیم کلرید (نمک) را در بدن کنترل می‌کند، دچار نقص می‌شود. این موضوع باعث عوارضی همچون غلیظ شدن ترشحات مخاط بدن می‌شود. موکوس مدفوع نوزاد در این بیماری، بدبو است و ظاهری ناخوشایند و چرب دارد. از نشانه‌های ابتلای کودک به این بیماری، عدم وزن‌گیری درست به دلیل جذب ناکافی مواد مغذی، سرفه و خس خس سینه است. در صورت مشاهده چنین علائمی در کودک خود، حتماً به پزشک مراجعه کنید. عکس بلغم در مدفوع نوزاد در تصویر زیر آماده است.
5. اینتوساسپشن یا درهم‌روی روده (Intussusception)
اینتوساسپشن یک اختلال جدی و نسبتاً شایع و عامل وجود خلط در مدفوع کودک سه ساله و کوچکتر است و به ندرت می‌تواند علت خلط در مدفوع کودک چهار ساله به بالا باشد. در این بیماری، بخشی از روده به داخل قسمت عقب‌تر روده فرو می‌رود. اینتوساسپشن یک اورژانس پزشکی به حساب می‌آید، زیرا درصورت عدم درمان و برقراری مجدد خون‌رسانی، مرگ بافت روده اتفاق می‌افتد. همچنین راه مدفوع مسدود شده و احتمال پارگی روده و عفونت به وجود می‌آید. اگر مدفوع نوزاد خلطی باشد و حالتی شبیه ژله قرمز تیره داشته باشد، نشانه این اختلال است. یادتان باشد وجود خون و موکوس در مدفوع یک نوزاد بی‌قرار می‌تواند به علت اینتوساسپشن باشد. علائم دیگر اینتوساسپشن عبارتند از:
درد شکمی که با گریه شدید کودک مشخص می‌شود. این درد به صورت متناوب می‌آید و می‌رود.
- استفراغ، استفراغ خلطی و استفراغ نوزاد از بینی
- وجود خون در مدفوع
- برآمده شدن شکم
- بی‌حالی و خواب‌آلودگی شدید
- آپاندیسیت
- در کودکان کوچکتر از 5 سال علائم آپاندیسیت بیشتر شامل اسهال با حجم کم و وجود موکوس در مدفوع است.
* مقاله قویترین داروی گیاهی برای اسهال را مطالعه کنید.
چه زمانی برای مدفوع خلطی نوزاد به پزشک مراجعه کنیم؟
در بالا دیدیم علت مدفوع خلطی نوزاد چیست. سوال مهم این است که اسهال خلطی در کودکان چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک دارد. مدفوع خلطی نوزاد و شیرخوار و ظاهر ژلهای مدفوع، معمولاً تا زمانی که فرزندتان طبیعی رفتار می‌کند، نگران‌کننده نیست. در صورت همراهی شرایط زیر با مدفوع مخاطی نوزاد، به پزشک مراجعه کنید:
- تب
- مقدار زیاد موکوس در مدفوع
- بی‌قراری نوزاد طوری که آرام نشود.
- اسهال آبکی و مدفوع آبکی
- خون در مدفوع
- نوزادی که نارس متولد شده است.
- بی‌اشتهایی
- رگه‌های خون در مدفوع
- سیستم ایمنی ضعیف (به دلیل دارو یا بیماری)
- وجود علائم کم‌آبی: گریه‌های بدون اشک و کم‌تر خیس‌شدن پوشک و یبوست و لب‌های خشک
- مدفوع زیاد کودکان، خیلی چرب و با بوی بد همراه باشد (استئاتوره). از دلایل استئاتوره می‌توان به تغذیه نامتناسب با سن، اختلالات متابولیک و بیماری سو جذب اشاره کرد.
اگر در مدفوع فرزند خود موکوس دیدید، دفعات بعدی دفع را نیز چک کنید. اگر این مدفوع خلطی نوزاد یا شیرخوار ادامه یافت و شما را نگران کرد، با پزشک یا متخصص اطفال تماس بگیرید.
درمان مدفوع خلطی نوزاد و شیرخوار
درمان خلط در مدفوع کودکان یا نوزاد شیرخوار، بسته به این‌که علت بلغم در مدفوع نوزاد چیست، متفاوت است. برای مثال، پزشک معمولاً برای شیرخواری که به علتِ عفونت شکمی، مدفوع خلطی را تجربه می‌کند، درمان حمایتی تجویز می‌کند که می‌تواند شامل مایعات (برای جلوگیری و درمان کم‌آبی) و داروهای تب‌بر برای کاهش تب کودک باشد. نوع عفونت با آزمایش مدفوع و کشت آن مشخص می‌شود. سپس در صورت نیاز، از آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود.
اگر حساسیت به پروتئین شیر، دلیل وجود موکوس در مدفوع شیرخوار است، پزشک برای درمان اسهال به مادر شیرده رژیم پرهیزی را پیشنهاد می‌کند. برای مثال، اغلب پرهیز مادر از خوردن شیر گاو، باعث بهبود حساسیت و درمان مدفوع خلطی نوزاد شده است. در مواردی نیز پزشک پیشنهاد می‌دهد از شیرخشکی که فاقد ترکیبات شیر گاو است، استفاده شود.
*مقاله اسهال نوزاد چگونه است را مطالعه کنید.
در مواردی که اینتوساسپشن، دلیل مدفوع خلطی کودک است؛ پزشک برای درمان لغزشی که در روده‌ها پیش آمده، جراحی تجویز می‌کند. اگر همراه با این اختلال، عفونت نیز رخ داده باشد؛ درمان‌های دارویی نیز تجویز خواهد شد. باریم اِنِما نیز که بیشتر به عنوان یک روش تشخیصی شناخته می‌شود، در برخی موارد نقش درمانی در اینتوساسپشن کودکان داشته است. در این روش، حجمی از مواد حاجب داخل روده تنقیه می‌شود تا فضای داخل روده را پر کند. سپس تصویربرداری به کمک اشعه ایکس انجام می‌شود. اگر اینتوساسپشن خفیف باشد، روده به کمک انما به جای خودش باز می‌گردد. بنابراین این که چرا مدفوع نوزاد خلطی است، یک عامل مهم و تاثیرگذار بر نوع درمان انتخابی است.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.