خطرات سونوگرافی داپلر در بارداری و ضرر آن برای جنین
سونوگرافی داپلر یکی از انواع سونوگرافیهایی است که در دوران بارداری انجام میشود. این نوع اسکنها که از امواج فراصوتی استفاده میشوند ده ها سال است که مورد استفاده قرار میگیرند و اگر طبق دستورالعمل و توسط فردی ماهر انجام شود هیچ خطری برای جنین و مادر نخواهد داشت.
سونوگرافی داپلر چیست؟
سونوگرافی داپلر (Doppler ultrasound) با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا ضربان قلب و جریان خون جنین را ارزیابی میکند. این سونوگرافی مانند یک سونوگرافی معمولی عمل میکند، با این تفاوت که در سونوگرافی معمولی با استفاده از امواج صوتی، از جنین تصویربرداری میشود اما در سونوگرافی داپلر با استفاده از این امواج، رشد طبیعی جنین، میزان مواد مغذی و اکسیژن کافی به بافتها، سرعت جریان خون، مسدودیت مسیر خون در رگها و تامین خون را میتوان تشخیص داد.
چه کسانی باید سونوگرافی داپلر را انجام دهند؟
سونوگرافی داپلر برای موارد مختلف و در شرایط مختلف تجویز میشود. حال به مواردی که پزشک انجام این آزمایش را تجویز میکند میپردازیم.
- در زمان بارداری
- اگر مادر باردار سیگار یا مواد حاوی نیکوتین مصرف کند.
- اگر مادر دوقلو یا چند قلو باردار باشد.
- تشخیص چسبندگی جفت
- اگر میزان رشد جنین به کندی انجام شود.
- مادران بارداری که قبلا سقط جنین داشته باشند.
- اگر نوزاد قبلی در بدو تولد مرده باشد.
- اگر شریان بند ناف جنین یا جریان خون عروق خونی بند ناف مشکل داشته باشد.
- اگر حساسیت گروه خونی مادر و جنین (RH) اتفاق افتاده باشد.
- اگر مادر باردار فشار خون بالا یا دیابت بارداری داشته باشد.
- اگر شاخص توده بدنی (BMI) مادر خیلی بالا یا پایین باشد.
- مادرانی که در هفته بیستم بارداری به سندروم گونه سیلی خورده مبتلا شوند.
و بطور کلی با مشاهده علائم زیر این سونوگرافی انجام میشود:
- علائم مشکلات قلبی: تنگی نفس، تورم در پاها یا شکم و خستگی
- علائم بیماری شریانی محیطی (PAD): تهوع، ضعف در پاها، گرفتگی دردناک در باسن یا عضلات ساق پا در هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله، احساس سرما در پاها و تغییر رنگ یا برق شدن پوست پاها
و در صورتی که فرد بیمار یکی از این موارد را داشته باشد:
- سکته کرده باشد.
- به رگهای خونی صدمه وارد شده باشد.
- اگر باردار باشید و پزشک تشخیص داده باشد که شما یا جنین ممکن است مشکل جریان خون داشته باشید.
تشخیص چسبندگی غیر طبیعی جفت با سونوگرافی داپلر
تشخیص چسبندگی غیر طبیعی جفت یکی از مواردی است که با سونوگرافی داپلر در دوران بارداری قابل تشخیص است. در این مورد فضای عروقی متعددی در داخل جفت و عروق فراوان در حدفاصل بین جفت و رحم مشاهده میشود و همچنین فضای نرمال پشت جفت هم از بین میرود. در نهایت دستاندازی پرزهای جفتی به داخل رحم با دیدن همان فضاهای عروقی متعدد و عروق پل زننده در ضخامت جفت،مطرح کننده چسبندگی غیرطبیعی جفت به رحم میباشد.
*در مورد راه های جلوگیری از چسبندگی جفت در این مقاله بیشتر بخوانید.
آیا سونوگرافی برای جنین خطر دارد؟
باید بدانید که در انجام سونوگرافی، امواج صوتی از داخل رحم عبور کرده و به بدن جنین برخورد میکنند. پژواک آن روی صفحه نمایش تبدیل به تصویر میشود که از طریق آن میتوان وضعیت و حرکات جنین را بررسی کرد. این امواج صوتی و فرکانس آن به زمان بارداری و نوع اسکن آن بستگی دارد. مطالعات انجام شده نشان میدهد که این اسکنها هیچ تاثیری در وزن نوزاد، مشکلات شنوایی و بینایی، سرطان اطفال و دیسلکسی (خوانش پریشی) ندارد. پس در جواب این سوال باید بگوییم، خیر، انجام سونوگرافی تاثیری بر جنین نخواهد داشت. اما باید بدانید در زمان اسکن فراصوتی، دستگاهها مقدار کمی گرما تولید میکنند که توسط بخشی از بدن جذب میشود. اسکنهای بارداری گرمایی کمتر از یک درجه سانتی گراد تولید میکنند که هیچ ضرری برای شما و جنینتان نخواهد داشت. تنها اگر گرمای حاصل از اسکنها بیشتر از چهار درجه سانتی گراد باشد، ممکن است به بافتهای بدن شما آسیب برسد.
خطرات سونوگرافی داپلر
سونوگرافی داپلر و رنگی پرتوهایی از صدا را در ناحیه کوچکی متمرکز میکند. همین باعث میشود که گرمای بیشتری تولید شود، اما باید در یک نقطه نگه داشته شود تا گرمای زیادی تولید شود. اما از آنجایی که سونوگرافی داپلر برای مشاهده جریان خون است و خون هم مدام در حال گردش است، پس کمک میکند تا گرمای تولید شده پخش شود. همچنین برخی از دستگاهها بطور خودکار شدت پرتوی فراصوتی را در زمان استفاده کاهش میدهند تا گرمای کمتری تولید شود. در سونوگرافی داپلر از امواج فراصوتی استفاده میشود که اگر توسط متخصص حرفهای انجام شود، هیچ خطری به دنبال نخواهد داشت. ماماها و پزشکان هشدار میدهند که از داپلرهای دستی در خانه استفاده نشود زیرا ممکن است که فرد آموزش کافی ندیده باشد و به اشتباه نتایج را تفسیر کنند.
گرمای حاصل از تابش امواج سونوگرافی
دستگاههای اسکن یک شاخص گرما دارند که بر روی صفحه نمایش دیده میشود که میزان گرمایی که ممکن است بعد از تابش طولانی ایجاد شود را نشان میدهد. بیشتر دستگاههای فراصوتی شاخص گرمای پایینی دارند اما به منظور احتیاط بیشتر باید مدت زمان هر نوبت تا حد ممکن به حداقل برسد. آزمایشهای فراصوتی در دوران بارداری در مدت 30 دقیقه انجام میشود که این مدت بی خطر است. اما از آنجایی که در اسکن داپلر گرمای بیشتری تولید میشود بهتر است که مدت زمان آن کمتر باشد.
سونوگرافی داپلر در هفته چندم بارداری انجام میشود؟ آیا در هفته 34 بارداری میتوان انجام داد؟
اگر از موارد خاص بارداری مانند دوقلویی نباشید، انجام سونوگرافی داپلر در سه ماهه اول و دوم بارداری کاربردی برای شما نخواهد داشت. بنابراین توصیه میشود از هفته 30 به بعد این سونوگرافی انجام شود.
هزینه سونوگرافی داپلر
هزینه سونوگرافی داپلر بر اساس مصوبه وزارت بهداشت میباشد اما بدلیل اینکه در برخی مراکز خدمات گوناگونی در کنار انجام سونوگرافی ارائه میشود، هزینه سونوگرافی هم متغیر است. در کل هزینه سونوگرافی داپلر در مراکز مختلف متفاوت است.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.