علت سقط مکرر جنین، عوارض و راه درمان آن چیست؟
سقط جنین اتفاق شایعی است و در 15 تا 20 درصد از تمام بارداری‌ها، معمولاً در سه ماهه اول (تا 13 هفته) رخ می‌دهد. با وجود آنکه زنان بعد از این اتفاق بسیار افسرده و ناامید می‌شوند، اما یک یا حتی دو سقط جنین نشان دهنده‌ی ناباروری در آینده نیست. بیش از نیمی از مواقع، زوج‌ها پس از از دست دادن دو بارداری، بدون کمک پزشکی، فرزندان سالمی خواهند داشت. با این حال، اگر زایمان سالم نداشته و دو یا چند سقط جنین داشته‌اید، ممکن است بخواهید بدانید علت سقط مکرر جنین چیست پس با ادامه‌ی مقاله همراه ما باشید.
با نصب اپلیکیشن گهواره شما می‌توانید به ابزارهای کاربردی دسترسی پیدا کرده و ببینید چه چیزهای طبیعی و چه چیزهایی خطرناک است و با دیگر مادران تبادل نظر داشته باشید.
انواع سقط جنین یا تعریف سقط مکرر
سقط جنین علل زیادی دارد (البته در مواقعی سقط مکرر بدون علت نیز رخ می‌دهد) اما معمولاً به دو گروه زودرس و دیررس تقسیم می‌شوند.
- سقط‌های مکرر زودهنگام (علت سقط مکرر در ماه اول بارداری یا سه ماهه اول) بیشتر به دلیل مشکلات ژنتیکی یا کروموزومی جنین است، به طوری که 50 تا 80 درصد از سقط‌های خود به خودی دارای تعداد کروموزومی غیرطبیعی هستند. مشکلات ساختاری رحم نیز می‌تواند از دیگر علل سقط مکرر زودرس باشد.
- سقط مکرر دیررس می‌تواند نتیجه ناهنجاریهای رحمی، مشکلات خودایمنی، ناتوانی دهانه‌ی رحم یا زایمان زودرس باشد.
* در مورد علائم سقط جنین در ماه اول در این مقاله بیشتر بخوانید.
پیدا کردن علت سقط مکرر در زنان
علت سقط‌های مکرر نیاز به ارزیابی و مدیریت دارد. در مراکز باروری در صورت لزوم متخصص زنان طیف وسیعی آزمایش‌هایی را روی مادر، پدر و بافت جنین انجام می‌دهد تا علت سقط را بیاید. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تست تشریحی / سونوگرافی (آزمایش اولتراسوند یا HSG / اشعه ایکس)
- آزمایش اختلالات خود ایمنی (در مورد سه یا تعداد بیشتری سقط)
- آزمایش مقاومت به انسولین، دیابت بارداری و سایر بیماری‌های غدد درون ریز مرتبط با غده تیروئید و هیپوفیز
- آزمایش کروموزوم محصولات بارداری پس از سقط
- مطالعات لخته شدن خون
- آزمایش کروموزوم والدین
شایع‌ترین علت سقط مکرر
در حالی که در بیشتر موارد دلیل سقط مکرر مشخص نیست، بسیاری از مادران حاملگی سوم موفقی را پشت سر می‌گذارند. حتی پس از دو سقط جنین، 65 درصد احتمال دارد که بارداری سوم شما با تولد زنده به پایان برسد. با این حال، اگر علت مشخص باشد، درمان سقط مکرر آسانتر میشود. به طور کلی شایع‌ترین علت سقط مکرر و بارداری ناموفق را می‌توان در گروه‌های زیر بررسی کرد:
ژنتیکی (جنین یا والدین)
ناهنجاریهای کروموزومی تصادفی جنین شایع است و 50 تا 80 درصد از علت سقط مکرر در سه ماهه‌ی اول را تشکیل می‌دهد. با این حال، مواقعی وجود دارد که برخی از ناهنجاریهای کروموزومی به طور مکرر منتقل می‌شوند که می‌تواند منجر به از دست دادن بارداری متعدد شود. سقط مکرر به علت تشکیل نشدن قلب و سایر اندام‌های حیاتی نیز می‌تواند در این گروه بررسی شود. اگر دو یا چند سقط داشته‌اید، شما و همسرتان باید برای یافتن مشکلات ژنتیکی آزمایش انجام دهید. در برخی موارد کورتاژهای مکرر، لقاح آزمایشگاهی با آزمایش ژنتیکی قبل از لانه گزینی ممکن است در نظر گرفته شود. منطق این است که احتمال از دست دادن جنین غیرطبیعی کروموزومی است، بنابراین انتخاب یک جنین کروموزومی نرمال شانس تولد نوزاد زنده را افزایش می‌دهد.
ناهنجاریهای رحم
حدود 15 درصد از تمام سقط‌های مکرر ناشی از یک مشکل در ساختاری رحم است. ناهنجاریهای رحم می‌تواند چیزی باشد که شما با آن متولد شده‌اید (مادرزادی)، مانند رحم دوتایی، رحمی که یک دیواره در وسط خود دارد (رحم جدا شده) یا سایر مشکلات مادرزادی کمتر رایج. همچنین برای برخی از زنان مشکلات فیبروم یا پولیپ وجود دارد. اینها زوائدی هستند که می‌توانند در هر نقطه‌ای از رحم ایجاد شوند که ممکن است تاثیری بر بارداری نداشته باشند یا مشکلاتی ایجاد کنند. زخم داخل رحمی نیز می‌تواند منجر به سقط جنین شود. خبر خوب این است که اکثر این مشکلات را می‌توان قبل از بارداری از طریق جراحی حل کرد، بنابراین شانس شما برای داشتن یک بارداری سالم افزایش می‌یابد.
مسائل غدد درون ریز
مسائل غدد درون ریز که نیاز به بررسی دارند عبارتند از بیماری تیروئید و غدد هیپوفیز، دیابت یا سندرم تخمدان پلی کیستیک در بارداری. نقص فاز لوتئال (LPD) نشان می‌دهد که نقص خود زن کمتر از حد مطلوب است، بنابراین منجر به سقط جنین میشود. خط اول درمان برای بیماران مبتلا به LFD، داروهای القای تخمک‌گذاری مانند کلومیفن سیترات است. در گذشته، پروژسترون درمانی رایج بوده است. با این حال، مطالعات کمی وجود دارد که نشان می‌دهد از درمان تجربی پروژسترون سود می‌برد. یک رویکرد آگاهانه همیشه بهترین گام در ارزیابی مسائل غدد درون ریز بالقوه است.
بیماری‌های خود ایمنی: سندرم آنتی بادی آنتی فسفولیپید
مشکلات ایمنی زمانی رخ می‌دهد که مادر آنتی بادی‌هایی تولید کند که به طور غیرمستقیم باعث لخته شدن خون میشود که منجر به رشد جنین میشود. جنین از مواد مغذی محروم میشود و در رحم می‌میرد و باعث سقط جنین میشود. اگر 3 بار یا بیشتر از دست داده‌اید، تعدادی آزمایش خون برای بررسی این مشکل انجام خواهد شد. درمان این بیماری با کمک آسپرین یا هپارین (ضد انعقاد) میشود.
فاکتورهای محیطی
قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی، داروها، اشعه ایکس و غیره نیز ممکن است خطر سقط جنین را افزایش دهد. برخی از این عوامل مربوط به کار هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به سبک زندگی مرتبط باشند. استفاده بیش از حد از الکل یا کافئین و عوارض سیگار در بارداری (دست اول و دوم) توسط هر یک از طرفین ممکن است بر نتیجه‌ی بارداری تأثیر بگذارد. چاقی با افزایش خطر سقط جنین همراه است.
علت سقط های مکرر از نظر طب سنتی
علت سقط مکرر در طب سنتی به چهار دسته تقسیم میشود.
- علل خارجی (مانند زمین خوردن یا سقوط)
- علل روانشناسی مانند خشم و ناراحتی
- بیماری‌های مختلف و سوء مزاج رحم یا لاغری شدید مادر
- بیماری یا مرگ جنین
در طب سنتی سقط کودک را به میزان زیادی به اختلالات مزاجی نسبت می‌دهند بنابراین بهترین روش درمان سقط مکرر در این طب، اصلاح مزاج است که از طریق دارو درمانی و درمان‌های فیزیکی انجام میشود.
درمان قطعی سقط مکرر
علت سقط مکرر و درمان آن مشخص است. درمان سقط مکرر می‌تواند شامل تغییر سبک زندگی، داروها، آمپول سقط مکرر، جراحی یا آزمایشات ژنتیکی برای افزایش شانس بارداری موفق باشد. با شرایط خاصی که در مورد علت سقط مکرر در هفته‌های اول بارداری وجود دارد، درمان های پزشکی یا جراحی می‌تواند خطر سقط جنین در آینده را کاهش دهد. حتی پس از سه بار سقط جنین، یک زن 60 تا 80 درصد شانس باردار شدن و حاملگی کامل دارد. اغلب زنان تصمیم می‌گیرند به تلاش برای بارداری طبیعی ادامه دهند، اما در شرایط خاص، پزشک ممکن است درمان‌هایی را برای کمک به کاهش خطر سقط جنین مجدد پیشنهاد کند. جراحی می‌تواند مشکلات مربوط به سپتوم رحم را برطرف کند و برخی از فیبروم‌ها یا بی‌نظمی‌های بافت زخمی را از بین ببرد. اگر بیمار یک مشکل خودایمنی مانند APS داشته باشد، پزشک ممکن است داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین با دوز پایین یا هپارین را تجویز کند. اگرچه یک بیمار می‌تواند در دوران بارداری از داروهای رقیق کننده خون برای کاهش خطر سقط جنین استفاده کند، اما به دلیل افزایش احتمال مشکلات جدی خونریزی، باید قبل از استفاده از آنها با پزشک صحبت کند.
درمان مشکلات پزشکی مانند سطح غیرطبیعی قند خون، مشکلات تیروئید یا عدم تعادل هورمونی می‌تواند شانس داشتن یک بارداری سالم و کامل را افزایش دهد. داروهایی که گیرنده‌های دوپامین را در مغز فعال می‌کنند یا مکمل‌های پروژسترون می‌توانند به این روند کمک کنند. اگر پزشک مشکل کروموزومی مانند جابجایی در توالی پیدا کند، ممکن است مشاوره ژنتیکی را توصیه کند. در حالی که بسیاری از زوج‌های با جابجایی به طور طبیعی بارداری سالمی را تصور می‌کنند، پزشک ممکن است درمان‌های باروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) را پیشنهاد کند، فرآیندی که در آن متخصص تولید مثل، تخمک‌ها و اسپرم‌ها را در آزمایشگاه ترکیب می‌کند. سپس جنین‌ها را می‌توان با استفاده از تکنیکی به نام تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGD) آزمایش ژنتیکی کرد و فقط جنین‌های طبیعی به رحم منتقل می‌شوند. این باعث بهبود نتیجه‌ی بارداری میشود. انتخاب شیوه‌ی زندگی خوب، مانند ترک سیگار یا مصرف مواد مخدر غیرقانونی، محدود کردن الکل و کافئین و حفظ وزن مناسب، ممکن است خطر سقط مکرر را کاهش دهد. هیچ مدرکی وجود ندارد که استرس، اضطراب یا افسردگی خفیف باعث سقط مکرر شود.
عوارض سقط‌های مکرر
آیا سقط مکرر برای مادر مشکلاتی به همراه دارد؟ خطرات و عوارض جانبی با توجه به علت سقط مکرر بسته به نوع روش و میزان آمادگی بدن شما متفاوت است. همچنین با بزرگ شدن جنین عوارض نیز بیشتر میشود. مثلا عوارض سقط جنین در ماه اول به مراتب کمتر از ماه های بعدی است.
بعضی عوارض جانبی رایج سقط مکرر به شرح زیراند:
- خونریزی - به طور متوسط، خونریزی 14 روز طول می‌کشد اما می‌تواند تا 21 روز هم ادامه داشته باشد. (علت خونریزی مکرر بعد از سقط باید بلافاصله پیدا شده و برطرف شد)
- گرفتگی
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- حالت تهوع / استفراغ
به طور طبیعی این علائم معمولاً در عرض یک هفته و گاهی اوقات بیشتر برطرف می‌شوند. در بعضی زنان عوارض احتمالی زیر نیز ممکن است رخ دهد:
- آسیب به رحم یا دهانه رحم
- خونریزی بیش از حد
- سقط ناقص، نیاز به یک روش سقط جراحی اضافی یا مصرف قرصهایی برای دفع بقایای جنینی در رحم مانند قرص مترژن
- عفونت رحم یا لوله‌های فالوپ
- زخم در داخل رحم
- سپسیس یا شوک سپتیک
- سوراخ شدن رحم
به طور کلی سقط جنین به ویژه سقط مکرر باعث ضعیف شدن دهانه رحم میشود که خطر زایمان زودرس در آینده را در زنان افزایش می‌دهد. مطالعات اخیرا نشان می‌دهند که سقط القایی خطر زایمان زودرس بعدی را بین 25 تا 27 درصد افزایش می‌دهد. پس از دو یا چند سقط، خطر زایمان زودرس در زنان بین 51 تا 62 درصد افزایش می یابد. بهتر است در مورد روشهای تقویت رحم و تسریع بروز علائم پاک شدن رحم بعد از سقط از پزشک خود اطلاعات کافی و بیشتر را دریافت کنید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.