درد پهلو راست در بارداری و جنسیت جنین | علت و درمان فوری

درد پهلوی راست در بارداری یکی از شکایات شایع زنان است و بسیاری از مادران کنجکاوند بدانند آیا این درد می‌تواند نشانه‌ای از جنسیت جنین باشد یا خیر. مطالعات نشان می‌دهند که در برخی موارد، مادرانی که جنین پسر دارند، ممکن است بیشتر درد در ناحیه پهلوی راست را تجربه کنند؛ هرچند این ارتباط کاملاً قطعی نیست. علت اصلی این درد معمولاً به فشار رحم در حال رشد روی رباط‌ها و عضلات پهلو، تغییرات هورمونی و جابجایی اندام‌های داخلی مرتبط است و نه صرفاً جنسیت جنین. در ادامه این مقاله از مجله سلامت گهواره،  به بررسی دقیق‌تر علت درد پهلوی راست در بارداری و ارتباط احتمالی آن با جنسیت جنین می‌پردازیم.

پادکست خلاصه مقاله درد پهلوی راست در بارداری:

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

علت درد گرفتن پهلوی راست در بارداری

همان‌طور که گفتیم، درد پهلوی راست در بارداری، دلایل متعددی دارد که از جمله شایع‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

درد عضلانی به‌دلیل تغییرات ظاهری بدن

فشار عضلات که در اثر سازگاری بدن با افزایش وزن و بزرگ شدن جنین رخ می‌دهد، اصلی‌ترین دلیل درد پهلوی راست در بارداری است. اضافه وزن می‌تواند منجر به کشیدگی عضلات و در نتیجه ایجاد درد در این ناحیه شود. این عامل به‌طور ویژه، دلیل درد پهلوی راست در اواخر بارداری است که جنین وزن زیادی می‌گیرد.

همچنین از آن‌جایی که در اثر فشار عضلات، ستون فقراتتان در حالت غیرطبیعی قرار می‌گیرد، کمردرد در بارداری می‌تواند در کنار درد پهلو رخ دهد. که می‌توانید با تقویت ماهیچه‌های کمر در بارداری این دردها را به میزان زیادی کاهش دهید.

کشیدگی رباط‌های نگه‌دارنده رحم (رباط گرد)

رشد نوزاد جدا از کشیدگی عضلات، منجر به کشیدگی رباط‌ها نیز می‌شود که می‌تواند دلیل دیگری برای درد پهلوی راست در بارداری باشد. با افزایش سن بارداری و تعداد جنین‌ها، این کشیدگی بیشتر هم خواهد شد. از این رو درد پهلوی راست در بارداری دوقلو، به مراتب بسیار شدیدتر خواهد بود. این درد بیشتر در پایین شکم سمت راست رخ می‌دهد.

اگر علت درد پهلو، کشیدگی رباط‌ها باشد، بیشتر بعد از بیدار شدن از خواب و در زمان عطسه یا سرفه آن را حس خواهید کرد.

* مقاله درد زیر شکم در اوایل بارداری و جنسیت را مطالعه کنید.

دلایل گوارشی مانند یبوست، تجمع گاز

تغییرات هورمونی در بارداری تأثیر زیادی روی سیستم گوارشتان خواهد گذاشت. نفخ شکم در بارداری و یبوست بارداری از رایج‌ترین مشکلات گوارشی در این دوران هستند که می‌توانند منجر به درد در معده و درد در پهلوی راست در دوران بارداری شود.

انقباضات براکستون-هیکس

براکستون-هیکس یا انقباضات کاذب، به انقباضات رحم در بارداری می‌گویند که دردی شبیه به قاعدگی دارد و بیشتر در اواخر بارداری رخ می‌دهد. این گرفتگی‌ و درد شکم موقتی است و با تغییر وضعیت بدن، برطرف می‌شود اما می‌تواند یکی از دلایل درد پهلوی راست در بارداری نیز باشد. در سه ماهه‌ی اول و دوم، ممکن است گاهی با کشش رحم دچار گرفتگی عضلات شوید. در سه ماهه سوم بارداری، گرفتگی عضلات و رباط‌ها در ناحیه شکم و کشاله ران ایجاد خواهد شد.

رشد و بزرگ شدن رحم و فشار روی اندام‌ها

با بزرگ شدن رحم، اندام‌های داخلی به سمت بالا و اطراف جابه‌جا می‌شوند و این فشار می‌تواند باعث درد پهلوی راست در بارداری شود. این حالت معمولاً طبیعی و وابسته به سن بارداری است.

عفونت ادراری

عفونت‌های ادراری در بارداری می‌توانند باعث درد پهلوی راست، سوزش ادرار و تکرر ادرار شوند و در صورت درمان نشدن، شدت درد افزایش می‌یابد.

سنگ کلیه یا التهاب کلیه

وجود سنگ کلیه یا التهاب کلیه ممکن است با درد شدید و تیرکشنده در پهلوی راست همراه باشد که گاهی به پشت یا پایین شکم هم انتشار پیدا می‌کند.

درد ناشی از فشردگی عصب‌ها

افزایش وزن و تغییر وضعیت بدن در بارداری می‌تواند باعث فشار روی عصب‌ها شده و درد پهلو به‌ویژه در سمت راست ایجاد کند.

قرارگیری خاص جنین و فشار روی پهلو

در برخی موارد، وضعیت قرارگیری جنین یا حرکات او باعث وارد شدن فشار مستقیم به پهلوی راست و احساس درد موضعی می‌شود.

کم‌آبی بدن

کم‌آبی می‌تواند باعث گرفتگی عضلات و تشدید دردهای پهلو در بارداری شود، به‌خصوص اگر مصرف مایعات کافی نباشد.

آپاندیسیت یا مشکلات جدی شکمی ( در موارد نادر)

درد شدید و مداوم پهلوی راست که با تهوع، تب یا حساسیت شدید شکم همراه باشد، می‌تواند نشانه آپاندیسیت یا مشکلات جدی شکمی باشد و نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

دلایل درد شدید پهلوی راست در بارداری

 بعضی از دلایل جدی‌تر درد پهلو به شرح زیراند:

حاملگی خارج رحمی

حاملگی خارج از رحم می‌تواند منجر به درد مبهم پهلوی راست در بارداری شود. در صورتی که درد پهلو یا زیر شکم به این دلیل باشد با علائم زیر همراه است:

• درد شدید معده
• خونریزی خفیف یا شدید
• خونریزی قرمز یا قهوه‌ای

در صورت مشاهده هر یک از این علائم برای بررسی‌های بیشتر باید به پزشک مراجعه کنید.

سقط جنین

از دیگر دلایل درد پهلو و پای راست در بارداری سقط جنین است که با علائم دیگری همراه است از جمله:

• لکه‌بینی، خونریزی قرمز یا مشاهده‌ی لخته
• درد یا گرفتگی شدید در قسمت پایین شکم
• درد پایین کمر یا دیسک کمر 

سقط جنین می‌تواند علت درد پهلو راست در اوایل بارداری باشد که در 15 درصد از زنان باردار رخ می‌دهد.

* مقاله تیر کشیدن واژن در اوایل بارداری نشانه چیست را مطالعه کنید.

آپاندیسیت یا مشکلات جدی شکمی (در موارد نادر)

در 0.05 درصد از زنان باردار، درد پهلوی راست به دلیل عفونت و التهاب آپاندیس رخ می‌دهد. اگر درد به این دلیل باشد باید شاهد علائم دیگری از جمله موارد زیر باشید:

• درد معده در ناحیه ناف
• حالت تهوع
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• تب
• درد از وسط تا بالا سمت راست
• سوزش سردل
• نفخ
• اسهال
• خستگی

مشکلات کیسه صفرا (مثل سنگ صفرا)

درد کلیه سمت راست در بارداری نیز شایع است. زیرا مشکلات مجاری ادراری، صفرا و کلیه مانند سنگ کلیه در بارداری نیز می‌تواند منجر به درد پهلوی راست در بارداری شود. از دیگر علائمی که با این مشکل رخ می‌دهند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد سمت راست بالای شکم
• حالت تهوع
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• تب

*  مقاله کلیه درد در بارداری را مطالعه کنید.

پره اکلامپسی

بعضی از زنان در این دوران پره اکلامپسی یا فشار خون بالا را تجربه می‌کنند که بیشتر در سه ماهه‌ی دوم و سوم رخ می‌دهد. جدا از مشکلات کلیوی و کبدی، پره‌اکلامپسی می‌تواند منجر به درد پهلوی راست در بارداری نیز شود. دیگر علائم این عارضه عبارتند از:

• سردرد
• تاری دید
• حساسیت به نور روشن
• حالت تهوع
• استفراغ
• خستگی
• تورم (به خصوص در پا)
• تنگی نفس
• کبود شدن
• ادرار کم

درد تخمدان راست در اوایل بارداری

اگرچه تخمدان‌ها در بارداری کم کار می‌شوند اما در اوایل بارداری تغییرات هورمونی و رشد جنین می‌تواند منجر به بروز درد در این بخش شود. معمولاً این درد قابل تحمل است و با تغییر وضع بدن یا راه رفتن کاهش می‌یابد اما اگر درد شدیدی داشتید به پزشک مراجعه کنید.

* مقاله درد ناف در اوایل بارداری نشانه چیست را مطالعه کنید.

به نقل از Healthline

خیلی از باورهای قدیمی می‌گویند که مثلاً درد در پهلوی راست یا نحوه تجربه علائم در بارداری می‌تواند جنسیت جنین را پیش‌بینی کند، اما این اسطوره‌ها پشتوانه علمی ندارند. علائمی مثل درد در پهلو، به تغییرات فیزیکی بدن در دوران بارداری مربوط هستند و نه جنسیت جنین.

“Many old wives’ tales claim that where you feel pain or how you carry your pregnancy can predict your baby’s sex, but these myths have no scientific backing. Symptoms like right‑side pain are related to physical changes in pregnancy, not fetal sex.”

درمان درد پهلوی راست در بارداری

درد پهلوی راست، بسته به علت آن می‌تواند روش‌های درمانی مختلفی داشته باشد. درد خفیف پهلوی راست در بارداری، تغییر در وضعیت بدن، نرمش سبک و حتی تغییر در رژیم غذایی می‌تواند این مشکل را برطرف کند. دراز کشیدن، استراحت کردن، پیاده‌روی یا تحرک داشتن، استفاده از بطری‌های آب گرم در محل درد، حمام کردن، ماساژ و... نیز از روش‌های مؤثر برای درمان درد پهلوی چپ و راست در بارداری هستند. از جمله راه‌های کاهش درد پهلوی راست در بارداری عبارتند از :

• استراحت و تغییر آرامِ وضعیت بدن
• مصرف آب کافی برای جلوگیری از کم‌آبی
• استفاده از کمپرس گرم روی پهلو
• پیاده‌روی سبک برای کاهش یبوست و گاز
• مصرف فیبر بیشتر برای بهبود گوارش
• حمام آب گرم برای شل شدن عضلات
• پرهیز از غذاهای نفاخ یا چرب
• مصرف مایعات گرم (مثل دمنوش ملایم با مشورت پزشک)
• انجام حرکات کششی مخصوص بارداری
• استفاده از کمربند بارداری برای کاهش فشار
• تخلیه به‌موقع مثانه
• در صورت عفونت ادراری: مراجعه فوری به پزشک
• آزمایش ادرار یا سونوگرافی در صورت تداوم درد
• مراجعه به پزشک در صورت تب، تهوع، ورم یا درد شدید

چه زمانی برای درد پهلوی راست به دکتر مراجعه کنیم؟

درست است که تیر کشیدن پهلوی راست در بارداری، اتفاق رایجی است اما اگر درد شما دائمی بود یا در شب‌ها شدیدتر می‌شد و شاهد علائمی مانند تورم و قرمزی در محل یا علائم جدی‌تری که در بالا بیان شد بودید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.

نکات مهم و پایانی

درد پهلوی راست در دوران بارداری اغلب منشأ فیزیولوژیک دارد و می‌تواند به دلیل کشش رباط‌ها، جابه‌جایی اندام‌های داخلی، فشار رحم در حال رشد یا تغییرات هورمونی ایجاد شود. با این حال، نادیده گرفتن درد مداوم، شدید یا همراه با علائمی مانند تب، تهوع شدید، سوزش ادرار یا خونریزی می‌تواند خطرناک باشد. تشخیص به‌موقع علت درد، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض احتمالی برای مادر و جنین دارد. در دوران بارداری هرگونه درد غیرعادی باید جدی گرفته شود و خوددرمانی بدون نظر پزشک توصیه نمی‌شود. توجه به محل درد، شدت، مدت‌زمان و علائم همراه، کلید اصلی ارزیابی صحیح این وضعیت است.