واکسیناسیون در دوران بارداری | واکسن‌های مجاز و ممنوع بارداری

واکسیناسیون در دوران بارداری، با محدودیت‌هایی همراه است. زنان باردار نباید واکسن‌های حاوی ویروس زنده دریافت کنند. همچنین تزریق برخی واکسن‌ها از جمله واکسن MMR، واکسن هپاتیت A و واکسن زونا در این دوران محدود است. در ادامه، بیشتر در مورد واکسیناسیون در بارداری و واکسن‌های ممنوعه توضیح خواهیم داد.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

قوانین واکسیناسیون در دوران بارداری

زنان باردار تنها مجاز به دریافت واکسن‌هایی هستند که حاوی ویروس غیرفعال یا توکسوئید باشند. از آنجا که واکسن‌ها ممکن است شامل ویروس زنده، ویروس غیرفعال یا ساختار شیمیایی تغییر یافته (توکسوئید) باشند، ضروری است که ترکیب واکسن بررسی شود. واکسیناسیون در دوران بارداری باید تنها در صورت نیاز و تحت نظر پزشک انجام شود.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

کدام واکسن در بارداری ممنوع است

واکسن های ممنوع در بارداری عبارتند از:

1. واکسن MMR (سرخک، سرخچه در بارداری، اوریون)
2. واکسن آبله‌مرغان (در این مقاله در مورد دلایل ابتلا به آبله مرغان در بارداری بیشتر بخوانید)
3. واکسن هپاتیت A
4. واکسن زونا در بارداری (واریسلا- زوستر)
5. واکسن فلج اطفال خوراکی یا فلج اطفال تزریقی 
6. مننگوکوک (واكسن مننژيت براي سفر حج) و پنوموکوک
7. واکسن HPV
8. واکسن‌های مجاز در بارداری
9. واکسن آنفلوآنزای غیرفعال
10. واکسن Tdap (سیاه سرفه، کزاز و دیفتری)
11. هپاتیت B ( در مورد بهترین زمان برای آزمایش هپاتیت در این مقاله بیشتر بخوانید)

واکسن hpv در بارداری برای چه کسانی است؟ 

HPV  یا زگیل تناسلی، یکی از بیماری‌های مقاربتی است که تزریق واکسن مربوط به آن، برای زنان باردار توصیه نمی‌شود. به‌طور کلی، از لحاظ پزشکی این‌که زگیل تناسلی در دوران بارداری مشکلی برای بارداری ایجاد کند، بسیار بعید است. این عفونت مقاربتی ممکن است از طریق رابطه جنسی دهانی، مقعدی و حتی واژنی منتقل شود. باتوجه به این‌که واکسیناسیون در دوران بارداری، باید تحت شرایط خاص و تنها در صورت لزوم و تشخیص پزشک انجام شود، تزریق واکسن HPV در بارداری توسط پزشکان توصیه نمی‌شود، زیرا معمولاً این بیماری در بارداری تاثیرگذار نیست. 

گرچه از تزریق واکسن HPV در بارداری تاثیرات منفی گزارش نشده است، اما با توجه به این‌که داده‌های مربوط به واکسیناسیون در دوران بارداری محدود هستند، لذا در قوانین واکسیناسیون در دوران بارداری، توصیه می‌شود تزریق واکسن HPV به بعد از بارداری موکول شود. 

شرایط دریافت واکسن آنفلوآنزا در بارداری

واکسن آنفلوآنزا، واکسن مجاز دیگری در دوران بارداری است که در صورت لزوم به مادران باردار تزریق می‌شود. تزریق این واکسن در صورتی توصیه می‌شود که بارداری با فصول شایع بیماری آنفلوانزا تداخل داشته باشد. بر این اساس، تزریق واکسن آنفلوانزا از اواسط پاییز تا اواسط بهار توصیه می‌شود. 

یادآوری می‌کنیم که شکل اسپری بینی واکسن آنفلوآنزا در بارداری ممنوع است؛ زیرا این فرم از واکسن آنفلوآنزا، حاوی ویروس زنده است و هر واکسنی که ویروس زنده داشته باشد، در بارداری ممنوع است. 

واکسن هپاتيت B در چه شرایطی در بارداری تزریق می‌شود؟

بر اساس قوانین واکسیناسیون در دوران بارداری، واکسن هپاتیت B از جمله واکسن‌های ایمن محسوب می‌شود که در صورت تشخیص و تأیید پزشک قابل تزریق است. با توجه به اینکه یکی از اصلی‌ترین راه‌های انتقال ویروس هپاتیت B از مادر به جنین است، دریافت به‌موقع این واکسن نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا دارد. هرچند در سه‌ماهه اول بارداری، به دلیل عدم وجود ویروس در خون (ویرمی)، احتمال انتقال به جنین بسیار پایین است، اما واکسن هپاتیت B که در سه مرحله و با فواصل یک ماه و شش ماه از دوز اول تزریق می‌شود، هم در دوران بارداری و هم پس از زایمان قابل دریافت است.

واکسن هپاتيت B برای محافظت مادر و جنین علیه عفونت است و در صورتی که تست هپاتیت مادر باردار منفی باشد، دریافت این واکسن توصیه می‌شود.  به‌طور کلی، بهتر است زنان پیش از بارداری آزمایش‌های لازم را برای ارزیابی ایمنی بدن در برابر بیماری‌های عفونی انجام دهند و در صورت نیاز، واکسن‌های ضروری را پیش از باردار شدن دریافت کنند.

چرا تزریق برخی از واکسن‌ها در دوران بارداری ممنوع هستند؟

هر واکسنی که حاوی ویروس زنده و فعال باشد، در دوران بارداری ممنوع است. این ممنوعیت نه تنها در بارداری است، بلکه در اقدام به بارداری نیز وجود دارد. به این معنی که هر خانمی بعد از دریافت هر یک از واکسن‌های سرخک، سرخجه، اوریون و به طور کلی واکسن‌های حاوی ویروس زنده، حداقل تا سه ماه اجازه بارداری نخواهد داشت، زیرا سلامت جنین به شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. 

آمپول روگام چرا و در چه صورتی تزریق می‌شود؟

آمپول روگام که گاهی با عنوان واکسن روگام از آن یاد می‌شود، مخصوص خانم‌هایی است که گروه خون منفی یا RH منفی دارند. آزمایشات مربوط به گروه خونی و تعیین RH باید در اوایل بارداری انجام شود. به طور کلی  زنان دارای RH منفی و دارای گروه خونی O باید در هفتۀ 28 بارداری مجددا آزمایش شوند؛ به علاوه تعیین گروه خونی و RH همسرانشان نیز لازم است.

بر اساس دستورالعمل تزریق آمپول روگام، برای پیشگیری از حساسیت به RH، تمامی زنان در معرض خطر باید بین هفته‌های ۲۸ تا ۳۲ بارداری (در برخی منابع ۲۶ تا ۲۸) مقدار ۲۰۰ تا ۳۰۰ میکروگرم ایمونوگلوبولین RH (روگام) را به صورت عضلانی دریافت کنند. در صورتی که نوزاد RH مثبت باشد، یک دوز دیگر از این آمپول نیز ظرف ۷۲ ساعت پس از زایمان تزریق می‌شود تا خطر حساسیت مادر به آنتی‌ژن RH در بارداری‌های آینده کاهش یابد

در چه شرایطی تزریق آمپول روگام واجب است؟

• پس از ترومای شکم  مانند ضربه، سقوط از بلندی و یا بروز حوادث مختلف برای مادر باردار
• استفاده از دست در معاینه داخلی توسط متخصص زنان
• انجام آزمایش تهاجمی آمنیوسنتز
• انجام آزمایش تهاجمی نمونه برداری از پرزهای جفتی (CVS)
• نمونه‌گیری خون بند ناف از راه پوست
• خونریزی مادر یا جنین در دوران بارداری
• بارداری خارج از رحم 
• احتمال خطر سقط

واکسن کزاز در بارداری در چه شرایطی تزریق می‌شود؟

واکسن کزاز از واکسن‌هایی است که معمولاً در هر دوره 10 ساله تزریق می‌شود. بسته به این‌که سال تولد شما دقیقا چه سالی باشد، می‌توانید متوجه شوید که این واکسن را در طور عمر خود دریافت کرده‌اید یا خیر. به‌طور کلی متولدین سال 1360 به بعد، واکسن کزاز را دریافت کرده‌اند. ولی به هر حال نیاز است که هر 10 سال یک بار، این واکسن را تجدید کنید. ترجیح این است که واکسن‌های لازم را قبل از بارداری دریافت کنید اما در قوانین واکسیناسیون در دوران بارداری، دریافت واکسن کزاز در بارداری مانعی ندارد. این واکسن در صورت تشخیص پزشک باید در بین هفته‌های 27 تا 36 تزریق شود. در برخی از منابع، این‌گونه آمده است که صرف نظر از زمان دریافت واکسن کزاز، یک دوز از این واکسن در طول بارداری توصیه می‌شود، زیرا نوزاد را از ابتلا به سیاه سرفه در امان می‌دارد.