خوردن دوغ در دوران بارداری | فواید و مضرات مصرف دوغ در حاملگی

خوردن دوغ در دوران بارداری می‌تواند فواید زیادی برای زنان باردار به همراه داشته باشد. دوغ به‌دلیل وجود کلسیم و پروتئین و همچنین میکرو ارگانیسم‌های داخل آن، برای دوران حساس بارداری بسیار مناسب است. دوغ علاوه بر کلسیم، به علت پروبیوتیک‌های داخل آن به سیستم گوارش نیز کمک می‌کند. دوغ یک نوشیدنی سنتی ایرانی ست که به طور کلی متشکل از ماست و آب است. گاهی مواد دیگری ممکن است برای بهبود طعم به آن اضافه شود از قبیل سبزیجات معطر خشک شده نظیر نعناع، کاکوتی و...

مزایای خوردن دوغ در دوران بارداری

از آنجایی که پایه ی اصلی دوغ دو ماده‌ی غذایی ماست و آب هستند. می‌توان مزایای خوردن دوغ در دوران بارداری را براساس این دو ماده در نظر گرفت:

1. باعث هیدراته شدن بدن می‌شود
   درصد بالایی از دوغ را آب تشکیل داده است که به هیدراته نگه داشتن بدن کمک میکند. هیدراته ماندن بدن نقش مهمی در انتقال ویتامینهای مورد نیاز بدن به جنین ایفا میکند. بعلاوه هیدراته نگه داشتن بدن از مشکلاتی نظیر سردرد، گرفتگی عضلات و حالت تهوع می‌کاهد. هیدراته بودن بدن ضمن اینکه خطر عفونت ادراری را می‌کاهد، از مشکلاتی نظیر یبوست نیز جلوگیری می‌کند. 
2. حاوی پروتئین و چربی است
   میزان پروتئین و چربی دوغ به میزان زیادی تحت‌تاثیر ماست اولیه است. پروتئین‌هایی که در دوران بارداری مصرف می‌کنید به اسید آمینه‌ها می‌شکنند و برای تولید پروتئین‌های بافتی جنین مورد استفاده قرار می‌گیرند. اهمیت پروتئین به طور ویژه در سه ماهه‌ی سوم افزایش پیدا می‌کند. اگر مادر در طول بارداری پروتئین کمی مصرف کند، خطر تولد نوزاد کم وزن افزایش می‌یابد. از طرف دیگر مصرف چربی در بارداری نیز برای تشکیل بافت‌های جنینی و انتقال ویتامین‌های محلول در چربی به شدت در این دوران ضروری است.
3. حاوی ویتامین D و B است
   دوغ حاوی میزان بالایی ویتامین D و B ست و به دلیل نقش پررنگ این دو ویتامین در رشد و نموی جنین، خوردن دوغ در دوران بارداری می‌تواند بسیار مفید باشد. ویتامین D در بارداری به طور ویژه در تشکیل استخوان‌های جنین و جذب کلسیم و فسفر در روده استفاده می‌شود. 
4. حاوی کلسیم است
   اهمیت مصرف کلسیم در دوران بارداری بر کسی پوشیده نیست. از این ماده‌ی معدنی در تشکیل استخوان‌های جنین استفاده می‌شود. به هر میزان که ذخایر کلسیم مادر غنی‌تر باشد، کلسیم کمتری از استخوان‌ها و دندان‌های مادر برای رشد و نموی جنین تخلیه می‌شود. 
5. حاوی باکتری‌های پروبیوتیک است
   پروبیوتیک‌ها گروهی از ارگانیسم‌ها هستند که اثرات سلامتی بخش زیادی دارند. پروبیتویک‌ها باعث بهبود سیستم ایمنی نوزاد می‌شوند و احتمال حساسیت‌های پوستی در آنها را می‌کاهند. اما پروبیوتیک‌ها برای مادر نیز مفید هستند، آنها فلور میکروبی روده‌ی مادر را بهبود بخشیده و از بروز یبوست که یک مشکل رایج در بارداری است جلوگیری می‌کنند. بعلاوه پروبیوتیک‌ها خطر بروز التهاب و عفونت را کاهش می‌دهند. 

مزایای دوغ حاوی نعناع

در تولید برخی از دوغ‌ها از نعناع استفاده می‌کنند. نعنا دارای طبیعت گرم می باشد، و مصرف آن مزایای فراوانی در جهت سلامتی دارد.

فواید نعنا در دوغ :
•    نعنا،دارای اثربخشی فراوان بر دردهای دستگاه گوارش شامل درد معده، روده، نفخ، دل‌پیچه، تهوع و اسهال است.
•    نعنا، اشتها‌برانگیز و نشاط‌آور بوده و برای درمان سرماخوردگی، آنفلوآنزا، سرفه، ناراحتی‌های روحی و عصبی، بواسیر، تپش قلب و سکسکه نیز مفید است.
•    نعنا دارای ماده ای به نام منتول است كه احساس خنكی در دهان ایجاد می كند.
•    استفاده از نعنا در دوغ برای بی خوابی، كم خوابی و ناراحتی های شبانه یك داروی موثر است.

با این حال باید در مصرف آن احتیاط کنید زیرا مصرف بیش از حد نعناع می‌تواند باعث تحریک خونریزی شود.

مزایای دوغ حاوی کاکوتی

از دیگر گیاهان معطری که در تولید دوغ از آنها استفاده می‌شود، کاکوتی است. از کاکوتی برای درمان اسهال و دل پیچه استفاده می‌کنند. و همچنین طبع گرمی دارد که طبع سرد دوغ را معتدل می‌کند.

فواید کاکوتی در دوغ :
•    کاکوتی برای درمان اسهال استفاده می‌شود؛ کاکوتی دارای خواص ضد عفونی کننده قوی است که روده را پاک سازی کرده و اسهال را درمان می‌کند.
•    کاکوتی دارای خواص ضدالتهابی و آرام بخش طبیعی است که به درمان معده درد، نفخ شکم، دل پیچه و سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
با وجود خواصی که دارد باید در مصرف آن‌زیاده‌روی نشود. مصرف کاکوتی در دوران بارداری بر جذب آهن بدن تاثیر دارد. همچنین ممکن است کاکوتی باعث افزایش فشار خون شود، به همین دلیل توصیه شده که افراد مبتلا به فشار خون بالا از زیاده روی در مصرف این گیاه دارویی اجتناب کنند.

مضرات خوردن دوغ در دوران بارداری

1. دریافت بیش از حد نمک
   یکی از نگرانی‌های که در مورد خوردن دوغ در دوران بارداری وجود دارد، دریافت میزان زیادی نمک است. این نگرانی به طور ویژه در دوغ‌های شرکتی وجود دارد. خوردن نمک زیاد در دوران بارداری باعث افزایش فشار خون می‌شود که به شدت خطرناک است و در مصرف زیاد نمک در لیست پرهیز غذایی در بارداری قرار دارد.
2. غلبه‌ی طبع سرد
   دوغ نوشیدنی با طبع سرد است که مصرف بیش از حد آن می‌تواند برای زن بارداری خطرناک باشد. افزایش سردی در بدن باعث سردرد، درد استخوان‌ها و ضعف و بی‌حالی می‌شوند. برای همین توصیه می‌شود که تا حد امکان دوغ را با گیاهان معطری نظیر کاکوتی مصرف کنید تا از سردی آن بکاهند.
3. اختلال در جذب آهن
   زیاده‌روی در مصرف لبنیات مانند دوغ باعث اختلال در جذب آهن می شود از این رو مصرف آنها برای کسانی که به کم خونی ناشی از فقر آهن مبتلا هستند توصیه نمی‌شود. 
4. اختلال در جذب کلسیم
   یکی از مواردی که منجر به ایجاد اختلال در جذب کلسیم می‌شود، نمک است. با وجود آنکه دوغ می‌تواند حاوی کلسیم زیادی باشد، با این حال نمک موجود در آن می‌تواند باعث اختلال در جذب کلسیم در بارداری شود.

نکات بهداشتی در مورد مصرف دوغ

اگر این فرآورده لبنی تحت شرایط مطلوب بهداشتی و مطابق با اصول استاندارد تهیه مواد غذایی (مثل آب مناسب، اسانس‌ های مجاز و سالم، نمک با ویژگی تاییدشده برای مصرف در غذا) تولید شود، می ‌تواند به‌ عنوان یک نوشیدنی سالم و مغذی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گیرد. باید به این نکته توجه داشت که افزودن هر نوع ماده نگهدارنده به دوغ در فرآیند تولید، غیرمجاز است و تخلف محسوب می ‌شود. رعایت اصول استاندارد تهیه این فرآورده نیز از مواردی است که باید توسط نهادهای ذیربط مورد بررسی و کنترل قرار گیرد.

خوردن دوغ کفیر در بارداری

کفیر معمولا به عنوان نوعی دوغ در نظر گرفته می‌شود اما در واقع با دوغ سنتی که در بالا توضیح داده شد تفاوت  بسیار زیادی دارد. کفیر یک نوشیدنی تخمیری است که در اثر تخمیر شیر، توسط دانه‌های کفیر تولید می‌شود. دانه‌های کفیر در واقع گروهی از باکتری‌های سودمند هستند که دارای خاصیت رشد و تکثیر دائمی هستند.

فواید دوغ کفیر در بارداری

•    مخمرهای نوشیدنی کفیر قادر به ساخت اسیدفولیک در بدن  است، کمبود اسیدفولیک در زنان باردار بسیار شایع است اما مصرف این نوشیدنی به نحوی معجزه آسا موجب پیشگیری و درمان کم خونی و بسیاری از بیمارها  در این افراد می شود. از دیگر خواص این نوشیدنی می‌توان به:اصلاح سیستم گوارش، افزایش حرکات روده‌ای و جلوگیری از بیماری‌های استخوانی را به همراه دارد.

•   نوشیدنی کفیر سرشار از فیبر، کلسیم و پروتئین است.

•   این نوشیدنی مجموعه باکتریهای مفید و زنده است که در تنظیم فشار خون نیز نقش مهمی دارد.

 •   مصرف این نوشیدنی پروبیوتیک برای خانم های باردار و شیرده مفید است و در سلامت جنین  و یا نوزاد آنها نقش بسیار مهمی ایفا می کند.

مضرات دوغ کفیر در بارداری

همانطور که خوردن دوغ در دوران بارداری می‌تواند مضراتی داشته باشد، خوردن دوغ کفیر نیز با مضراتی همراه است. یکی از اصلی‌ترین مضرات دوغ کفیر در بارداری، یبوست و گرفتگی شکم است. وقوع این عارضه در اولین نوبتِ مصرف كفیر رایج است. اگر سیستم ایمنی بدنتان ضعیف است، باید قبل از نوشیدن کفیر با پزشک خود مشورت کنید. متاسفانه گاهی افزودنی‌های غیرمجازی برای جلوگیری از گازدارشدن به دوغ کفیر اضافه می‌شود که این خود می تواند مضرات دوغ کفیر را بیشتر از سود آن کند.افراد مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی نیز باید قبل از استفاده از کفیر با پزشک خود مشورت کنند. در حالی که باکتری‌های کفیر برای افراد دارای سیستم ایمنی قوی، مفید می‌باشند، ممکن است در افرادی که دچار نواقصی سیستم ایمنی هستند، باعث افزایش عفونت یا تشدید شرایط شود. کفیر با کازئین (پروتئین شیر) ساخته می‌شود، که برخی افراد، آن را از رژیم غذایی خود حذف کرده‌اند. اگر کازئین‌ها را از رژیم غذایی خود حذف کرده‌اید، ممکن است بهتر باشد که از مصرف کفیر صرف‌نظر کنید و به جای آن یک پروبیوتیک دیگر امتحان کنید.