پرهیز غذایی دوران بارداری | ممنوعیت غذایی در بارداری کدامند؟

تغذیه در زمان بارداری از حساسیت‌های ویژه‌ای برخوردار است. در حالی که مصرف برخی غذاها توصیه می‌شود برخی غذاها در لیست پرهیز قرار دارند. از جمله مواد ممنوعه می‌توان به اشاره کرد. در ادامه بیشتر در مورد لیست پرهیز غذایی دوران بارداری توضیح خواهیم داد.

با نصب اپلیکیشن گهواره شما به ابزارهای کاربردی دوران بارداری از جمله تغذیه بارداری دسترسی پیدا کرده و می‌توانید با دیگر مادران  تبادل نظر داشته باشید. همچنین ابزارهای دیگر، مقالات و ویدئوهای آموزشی زیادی وجود دارد که در اختیارتان قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های غذاهای مناسب برای دوران بارداری 

خانم‌های باردار می‌توانند با انتخاب های غذایی سالم و هوشمندانه و رعایت اصل تنوع، به راحتی نیازهای غذایی خود و جنین شان را در این دوران تامین کنند. اصل تنوع یعنی خوردن همه گروه های غذایی در هر وعده که غلات ( منبع اصلی تامین انرژی)، مواد غذایی پروتیینی مثل انواع گوشت، تخم مرغ و حبوبات، سبزی و میوه ها برای دریافت ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها، لبنیات ( منبع اصلی دریافت کلسیم) و چربی های خوب ( آجیل و روغن های مایع) را شامل می شود.

* خوردن کلم در بارداری چه مشکلاتی دارد؟

مقدار کالری موردنیاز شما به عوامل متعددی از جمله وزن قبل از بارداری تان بستگی دارد. بنابراین متخصص تغذیه ی شما با توجه به وزن قبل از بارداری و میزان فعالیت روزانه تان، رژیمی تنظیم میکند تا علاوه بر وزنگیری مناسب شما، جین هم رشد کافی داشته داشته باشد.

به طور کلی میزان در 3ماهه اول نیاید وزنی اضافه شود و میزان وزنگیری در 6ماه بعدی برای هر خانم با توجه به وزن قبل از بارداریش، متفاوت است. . به خاطر داشته باشید درطول بارداری باید مصرف قندهای ساده مانند عسل، انواع شیره، شربت و نوشابه محدود شود ولی حذف نه.  

انتخاب های غذایی صحیح در بارداری

در زیر بهترین انتخاب ها از هر گروه غذایی برایتان آورده شده.

• غلات: نان های سبوس دار مانند نان سنگک، تنوری و نان کامل، تست های پروتیینه، غلات های صبحانه غنی شده، جو دوسر ، ماکارونی فیبردار و برنج قهوه ای، غلات منبع اصلی تامین انرژی و سوخت و ساز بدن هستند و درطول بارداری به هیچ عنوان نباید محدود و یا حذف شوند.
• پروتئین: انواع گوشت قرمز، مرغ، بولقمون، بلدرچین، ماهی بخصوص ماهی سالمون، انواع حبوبات و تخم مرغ، مصرف پروتئین برای تشکیل و رشد بافت های جنین ضروری است و حتما باید از منابع پروتئین حیوانی درطول روز استفاده کرد.
• لبنیات: بهترین نوع لبنیات، لبنیات پاستوریزه و کم چرب هستند مثل شیر، پنیر، ماست، دوغ و کشک، یادتان باشد کره و خامه لبنیات نیستند. لبنیات علاوه بر تامین کلسیم مورد نیاز برای رشد استخوان های جنین و تولید شیرمادر، منبع خوبی برای تامین پروتئین با کیفیت نیز هستند.

* بهترین نوع ماهی برای زنان باردار کدام است؟

• میوه و سبزی: سعی کنید از تمام میوه ها و سبزی های فصل در بارداری استفاده کنید. مصرف میوه خشک مثل کشمش و توت خشک را محدود کنید. هرچه سبزیجات مصرفی رنگی تر باشند، بهتر هستند، سبزیجات برگ سبز مانند سبزی خوردن، بروکلی و اسفناج منبع خوب فولیک اسید (ضروری برای رشد سیستم عصبی و تشکیل سلول های خونی) و ویتامین کا ( ضروری برای تشکیل استخوان ها و سیستم انعقاد) می باشند.
• چربی: روغن های مایع گیاهی پاستوریزه مثل زیتون، کانولا، کنجد، آفتابگردان، روغن های مخصوص سرخ کردنی و انواع آجیل و مغزدانه های بوداده شده، کره بادام زمینی، کره پسته و کره بادام درختی پاستوریزه از جمله چربی های خوبی هستند که در طول بارداری باید مصرف شوند و موجب رشد سلولی و عصبی جنین میشوند البته باید حساسیت های غذایی را هم در نظر گرفت.
•  کلسیم به ساخت استخوان های کودک کمک می کند و میزان مایعات بدن را تنظیم می کند. خانم‌های باردار حداقل به سه وعده کلسیم در روز نیاز دارند.این مقدار در نوجوانان بارداربه پنج وعده در روز افزایش می‌یاید.منابع خوب کلسیم عبارتند ازشیر، ماست، پنیر،کلم، تخم مرغ و پودینگ و... 
• فولات (اسید فولیک) که نقش مهمی در کاهش خطر نقص لوله عصبی کودک ایفا می‌کند را می‌توانید در جگر، آجیل و خشکبار، لوبیا و عدس، تخم مرغ، آجیل و کره بادام زمینی، سبزیجات برگ سبز تیره پیدا کنید.
• آهن کافی به شما اطمینان می‌دهد که اکسیژن کافی در اختیار به شما و کودک شما قرار می‌گیرد. از منابع خوب این ماده‌ی مغذی می‌توان به سبزیجات برگ سبز تیره، خانواده مرکبات، غلات، گوشت قرمز در بارداری و مرغ بدون چربی، تخم مرغ، میوه‌های خشک و خوردن آجیل در بارداری اشاره کرد.

* برای ثبت نام در جامع‌ترین دوره تغذیه بارداری و کسب اطلاعات بیشتر کلیک نمایید:👈 دوره آموزشی تغذیه مناسب در زمان بارداری 

* آیا مصرف جگر در بارداری خطرناک است؟

موادغذایی ممنوع و محدود شونده در بارداری 

1. لبنیات غیر پاستوریزه: لبنیات غیر پاستوریزه میتوانند آلوده به سالمونلا، بروسلا (تب مالت) ، لیستریا و سایر باکتری های مضر باشند به همین رو خانم های باردار باید از مصرف لنیات غیر پاستوریزه از جمله شیر، دوغ، کشک و سایر محصولات گرفته شده اشیرخام و غیر پاستوریزه مانند سرشیر و کره محلی خودداری کنند.
2. غذای دریایی دودی و برخی ماهی‌ها : اگر به غذای دریایی علاقه دارید، باید بدانید که ماهی دودی در عین خوشمزگی حاوی باکتری لیستریا است که برای دوران بارداری می‌تواند خطرساز باشد. همچنین خوردن ماهی های دریایی بزرگ مثل اره ماهی، ماهی شیر و ماهی تن بدلیل احتمال آلودگی به جیوه ممنوع است.
3. تخم مرغ خام، نیم پخته یا عسلی: مصرف تخم مرغ در بارداری بسیار مفید است و تخم مرغ کامل پخته شده یک غذای عالی برای مادران باردار است، در حالی که تخم مرغ خام یا عسلی به علت احتمال وجود باکتری سالمونلا ممنوع است.
4. الکل : نوشیدن الکل در بارداری ممنوع است زیرا مصرف آن منجر به سندرم جنین الکلی میگردد.
5. گوشت های خام و نیم پز: خوردن استیک آبدار، کباب های نیم پز، سوشی، صدف و حلزون با احتمال آلودگی به لیستریا و توکسوپلاسموز همراه هستند پس خوردنشان در بارداری ممنوع است.
6. سالادهای آماده با احتمال آلودگی باکتریایی و خوب ضدعفونی نشدن نباید در بارداری خورده شوند.
7. هر ماده غذایی غیر پاستوریزه: مثل انواع روغن در روغن گیری ها، کره در کره گیری ها مثل کره بادام زمینی و نوشیدنی های غیر پاستوریزه.

مواد غذایی محدود شونده در بارداری:

• کافئین
• شیرینی جات: محدود کردن مصرف عسل، شیره، قند و شکر برای جلوگیری از اضافه وزن زیاد در بارداری ضروری است. اگر میل به شیرینی شدیدی دارید حتما با متخصص تغذیه خود درمیان بگذارید.

* خواص و مضرات خوردن خرمالو در بارداری + میزان مجاز روزانه

میوه‌های ممنوعه(مضر) در دوران بارداری

در اینجا لیستی از میوه‌هایی که نباید در دوران بارداری مصرف کنید ارائه می‌گردد:

• خوردن زیاد از حد آناناس: خوردن آناناس در بارداری می‌تواند منجر به انقباضات شدید رحم شودو سقط جنین شود. آناناس حاوی بروملین(آنزیمی است که پروتئین را تجزیه می کند) است که می‌تواند دهانه رحم را نرم کند و منجر به زایمان زودرس شود. به همین دلیل است که باید در طول دوره بارداری از مصرف بیش از نصف لیوان در روز آناناس خودداری کنید.
• پاپایا: پاپایاها سرشار از مواد مغذی و ویتامین‌ هستند، با این حال، این یکی از میوه هایی است که برای خانم های باردار باید محدود شود. پاپایا می تواند باعث افزایش ناگهانی دمای بدن شود که در دوران بارداری خوب نیست. همچنین، این میوه سرشار از لاتکس است که می تواند منجر به انقباضات رحمی، خونریزی گو حتی سقط جنین شده و همین‌طور رشد جنین را مختل کند، بنابراین بهتر است ازخوردن بیش از نصف لیوان (پاپایای رسیده و چه نارس) خودداری کنید.

* کیوی در بارداری و زیبایی جنین چه ارتباطی با هم دارند؟

• عناب در بارداری: نباید بیش از 8 عدد در روز خورده شود زیرا باعث سقط جنین میشود.

گیاهان و ادویه‌های محدود شونده در دوران بارداری

پرهیز غذایی دوران بارداری برای برخی از گیاهان و ادویه‌جات نیز باید رعایت شوند. برخی گیاهان و ادویه‌های مناسب در بارداری بی‌خطر هستند، اما باید با احتیاط عمل کنید. همچنین نوشیدن دمنوش‌های گیاهی و لاغری (دمنوش‌های عطاری یا کارخانه‌ای) در دوران بارداری بی‌خطر نیست. ممکن است در داخل این دمنوش‌ها گیاهانی وجود داشته باشد که مصرف آن‌ها در دوران بارداری برای خانم‌های باردار خطرساز باشد.

از این رو پیشنهاد می‌شود که خانم‌های باردار از مصرف دمنوش‌هایی که حاوی گیاهان دارویی مختلف هستند پرهیز کرده و استفاده از این گیاهان دارویی را به بعد از بارداری موکول کنند. دراین مقاله به چند مورد از گیاهان و ادویه‌های دردسرساز در دوران بارداری اشاره می‌شود:

• زنجبیل: زنجبیل یکی از ادویه‌های رایج برای تهیه غذاهای مختلف که برای سلامتی هم مزایایی به همراه دارد. بنا بر تحقیقات مصرف زنجبیل در دوران بارداری می‌تواند حالت تهوع صبحگاهی و ویار را تا حدودی کاهش دهد. در واقع اگر این ادویه به میزان کمتر از 1500 میلی گرم در روز مصرف شود خطرناک نیست و جای نگرانی وجود ندارد. ولی برخی محققین از وجود ارتباط با میزان مصرف زنجبیل و سقط جنین اظهار نگرانی کرده اند. با این وجود بهتر است که قبل از مصرف این ادویه به منظور کاهش تهوع بارداری با متخصص تغذیه تان مشورت کنید.

* ادویه های مضر برای بارداری را بهتر بشناسید.

• زعفران: مصرف زعفران به مقدار کم در داخل غذا ضرری ندارد اما زمانی که زعفران به مقدار زیاد، روزانه و مکرر مصرف شود به عنوان ادویه ریسکی شناخته می‌شود. مصرف زیاد زعفران می تواند با بروز انقباضات رحمی و سقط جنین به‌ویژه در سه ماهه اول بارداری همراه باشد. 
• تخم شنبلیله: اثر محرکی بر روی رحم دارد و بنابراین برای خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود. همچنین، مصرف دانه به‌صورت خوراکی باعث نفخ، مشکل گاز و اسهال شود. دوز بالای تخم شنبلیله می‌تواند باعث عقب ماندگی رشد در کودکان شود.
• سیر: حاوی مقداری ماده قوی و بالقوه سمی است که برای خانم باردار توصیه نمی شود. همچنین، اگر در خوردن سیر در بارداری افراط شود می‌تواند باعث سوزش سر دل و خونریزی نیز شود. اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه می‌کند ممکن است سیر طعم خاصی به آن بدهد.
• نعناع فلفلی: چای نعناع رحم را شل می کند و این می‌تواند باعث سقط جنین شود. همچنین، استفاده از روغن نعناع در دوران بارداری می‌تواند باعث قاعدگی شود از این رو قبل از استفاده از نعناع به هر شکلی باید احتیاط کنید. روغن نعنا و پونه کوهی (از خانواده نعناع) به دلیل تحریک رحم  بهتر است مصرف نشود‌ ( به مقاله پونه در بارداری مراجعه کنید.)
• گلپر: این گیاه در دوزهای بالا محرک رحم است اما در آشپزی میتوان از آن استفاده کرد.
•  توسکا خولان: این گیاه به شدت مسهل است و بنابراین نباید در دوزهای بالا یا برای مدت طولانی استفاده شود.
• رازیانه: این گیاه که به‌ صورت ادویه به‌ کار میرود مجرک رحم است و بنابراین در استفاده از رازیانه در بارداری نباید افراط شود.
• پرتقال تلخ: این گیاه را در آشپزی میتوان استفاده کرد اما در اندازه‌های زیاد محرک رحم است.
• دانه و روغن کرفس:  خوردن کرفس در بارداری مجاز نیست زیرا هم محرک رحم است و باید در اندازه‌های کم استفاده شود.
• روغن بابونه: این روغن محرک قوی رحم است اما شاخ و برگ خشک شده آن برای استفاده مناسب است.
• فلفل قرمز: میزان زیاد استفاده از آن می‌تواند باعث سوزش معده شده و هنگام شیردهی، باعث طعم‌دار شدن شیر شود.
• دارچین: دارچین در بارداری در دوزهای بالا محرک رحم است اما می‌توان در حد تعادل از آن استفاده کرد. از استفاده از اسانس آن اجتناب کنید.
• روغن جاسمین: برای زایمان یک محرک مناسب است.
• اسطوخودوس: مصرف آن در مقدار بالا توصیه نمی‌شود.
• شیرین بیان: میزان زیاد مصرف آن می‌تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود.
• مرزنجوش:  مصرف مرزنجوش و روغن آن به‌ مقدار زیاد می‌تواند محرک رحم باشد.
• برگ تمشک: بهتر است در هفته‌های ششم تا هشتم مورد استفاده قرار نگیرد.
• ریواس: به شدت مسهل است  و مصرف آن در دوزهای بالا توصیه نمی‌شود.
• روغن آویشن: شاخ و برگ این گیاه برای پخت‌ و پز مناسب است اما برخی گزارش‌ها نشان میدهد مصرف مقدار زیاد آن محرک رحم است.
• چای سیاه: بیشتر از دو فنجان در روز خورده نشود.
• گل شاه پسند: بهتر است در هفته‌های پایانی استفاده نشود.
• بومادران: به دلیل تحریک رحم در دوزهای بالا بهتر است در هفته‌های پایانی استفاده نشود.

* با عوارض گیاهخواری در بارداری بیشتر آشنا شوید.

سایر موارد ممنوعه در بارداری

پرهیز غذایی دوران بارداری به‌خصوص هنگام ایجاد اختلالاتی نظیر پیکا بسیار حائز اهمیت است. پیکا نوعی اختلال است که خانم باردار هوس خوردن چیزهایی را دارد که هیچ ارزش غذایی ندارند و در اکثر موارد جز غذاهای مقوی برای زنان باردار نیست. افراد مبتلا به آن ممکن است بخواهند مواد عجیب مانند خاک رس، خاکستر سیگار، نشاسته در بارداری و ...  بخورند. هنگامی که یک زن در دوران بارداری دچار پیکا می شود، ممکن است نشانگر کمبود ویتامین یا مواد معدنی خاص باشد. در صورت تمایل به موادی این چنینی به پزشک خود اطلاع دهید. خوردن چنین مواردی می تواند برای شما و کودک شما خطرناک باشد.