خوردن شیر در بارداری- خواص و فواید آن برای جنین
مصرف شیر در بارداری به شدت توصیه شده است. شیر یک منبع مهم کلسیم محسوب می‌شود که هر زن بارداری در این دوران به آن نیاز دارد، زیرا رشد جنین نیاز به کلسیم را افزایش می‌دهد. کاهش دیابت بارداری، افزایش دریافت ویتامین دی، بهبود جریان خون به رحم و درمان سوزش سر دل، تنها بخشی از خواص شیر در بارداری هستند. در ادامه بیشتر در مورد مزایای انواع شیر و روش‌های مصرف آن در بارداری توضیح خواهیم داد.
با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری میکند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.
فواید مصرف شیر در بارداری
مزایای زیادی در مصرف شیر در بارداری وجود دارد که به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
- ویتامین D : شیر یک ماده‌ی بسیار مغذی است و منبع غنی ویتامین D است که برای زنان باردار بسیار مفید است. آیا می‌دانید چرا در این دوران به ویتامین D نیاز دارید؟ طبق یک مطالعه، دریافت کافی این ویتامین می‌تواند خطر ابتلای نوزاد به آلرژی را کاهش دهد. مصرف شیر و فراورده‌های آن، در تامین بخشی از ویتامین D مورد نیاز شما نقش دارد که از کاهش وزن نوزاد در هنگام تولد و نرمی استخوان جلوگیری میکند.
- کلسیم: روزانه باید بین 1000 تا 1300 میلی گرم کلسیم دریافت کنید. نوشیدن شیر در بارداری می‌تواند مقداری از نیاز شما به کلسیم را برآورده کند. مصرف شیر در بارداری، باعث تقویت رشد جنین شده و افزایش قد او را به دنبال خواهد داشت. تحقیقات نشان داده‌اند، کودک مادرانی که در دوران بارداری شیر مصرف می‌کردند، در اواخر نوجوانی، انسولین کمتری در خون خود دارند که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش می‌دهد. مصرف شیر در دوران بارداری، کلسیم استخوان‌‌ها را تامین میکند که به رفع نیازهای معدنی کودک کمک می‌نماید.
- پروتئین و اسید چرب: شیر سرشار از پروتئین، اسید آمینه و اسیدهای چرب ضروری است که برای رشد و نموی عصبی کودک ضروری هستند. خوردن شیر در بارداری، پروتئین لازم را تامین میکند که جریان خون را بهبود بخشیده و رحم را تقویت می‌نماید.
- سایر ویتامینها: شیر دارای ویتامینهای A و B است که برای رشد داخل رحمی نوزاد ضروری است.
- خاصیت آنتی اسیدی: مصرف شیر در بارداری، می‌تواند به برطرف شدن سوزش سر دل و سایر بیماریهای معده که در بارداری بسیار رایج هستند، کمک کند.
- ید: تاثیر شیر در زیبایی جنین یا این‌که آیا خوردن شیر در بارداری، جنین را سفید میکند یا خیر؛ مشخص نیست اما خوردن این ماده جنین را حتماً باهوش می کند. ید موجود در شیر، باعث تقویت رشد مغز جنین و ضریب هوشی کودک می‌شود.
* مقاله کمبود ویتامین دی در بارداری را مطالعه کنید.
- خواص تقویت کننده‌ی ایمنی: مصرف شیر در بارداری، با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر مولتیپل اسکلروزیس، نرمی و پوکی استخوان همراه است.
- هیدراته نگه داشتن بدن: زنان باردار باید مایعات زیادی مصرف کنند. مصرف شیر علاوه بر این‌که مواد مغذی زیادی در اختیار شما و جنین قرار می‌دهد، بدن شما را نیز هیدراته نگه می‌دارد.
- وزن گیری بهتر جنین: شیر به دلیل داشتن مواد مغذی فراوان، باعث رشد بهتر جنین می‌شود و همچنین در وزن‌گیری جنین نقش عمده‌ای دارد و از تولد نوزاد با وزن کم جلوگیری میکند. این خواص شیر در بارداری، برای زنانی که نوزاد کم وزن دارند، بسیار عالی است.
* برای ثبت نام در جامع‌ترین دوره تغذیه بارداری و کسب اطلاعات بیشتر کلیک نمایید:👈 دوره آموزشی تغذیه مناسب در زمان بارداری
تغذیه با انواع مختلف شیر در دوران حامگی
تمام زنان یک نوع شیر خاص را ترجیح نمی‌دهند و همه‌ی شیرها هم مواد مغذی یکسان و هم اندازه‌ای ندارند؛ برای مثال برخی از خانم‌های گیاه‌خوار، به جای شیر گاو از شیر سویا استفاده می‌کنند که می‌تواند طعم و مزه‌ی متفاوتی به همراه داشته باشد و مسلماً مواد مغذی موجود در آن نیز با شیر گاو متفاوت است. در ادامه به معرفی خواص انواع شیر می‌پردازیم:
مصرف شیر گوسفند در بارداری
شیر گوسفند حاوی ویتامینهای A و E است که هر دو به عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کنند. وجود این ویتامینها در شیر گوسفند، باعث جلوگیری از بروز بیماریهای مزمن و استرس اکسیداتیو می‌شود. شیر گوسفند حاوی میزان زیادی ویتامین B و فولات است که می‌تواند برای رشد جنین بسیار مفید باشد. این شیر می‌تواند تاثیر زیادی در تنظیم فشار خون داشته باشد و پروتئین‌‌های آن نیز در سطح قابل قبولی قرار دارند که باعث رشد و افزایش وزن نوزاد می‌شود. شیر گوسفند یک ماده‌ی ضد سرطانی شناخته‌شده نیز هست.
* مقاله تغذیه زنان باردار در سه ماهه اول مطالعه کنید.
مصرف شیر گاو
شیر گاو در بسیاری از مناطق به وفور یافت می‌شود و در انواع خام، بدون چربی و طعم‌دار می‌تواند در دسترس باشد. شیر گاو سرشار از کلسیم، ویتامینهای A ، D و E، پروتئین و اسیدآمینه‌‌های ضروری برای ساخت سلول در مادر و جنین است. ویتامین D برای جذب کلسیم بسیار ضروری است و از دیابت حاملگی جلوگیری میکند. ویتامین A موجود در شیر، سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند و بینایی را بهبود می‌بخشد. ویتامین E خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و در برابر انواعی از بیماری‌‌ها جلوگیری میکند. یک لیوان شیر می‌تواند 285 میلی گرم کلسیم داشته باشد. نوشیدن شیر هیچ ارتباطی با اضافه وزن یا چاقی ندارد و همین‌طور باعث کاهش وزن هم نمی‌شود اما می‌تواند اشتها را کنترل کند. تحقیقاتی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که مصرف لبنیات در بارداری کمک میکند تا فرد احساس سیری کند و میزان خوردن چربی را کاهش دهد. ( اگر دنبال دریافت چربی بالا از شیر هستید، خوردن شیر گاومیش در بارداری توصیه می‌شود.)
شیر گاو نسبت به شیر حیوانات دیگر، میزان بیشتری لاکتوز دارد. حدود ۷۵ درصد جمعیت مردم دنیا، به نوعی در هضم لاکتوز ناتوانی دارند. افرادی که دارای حساسیت به لاکتوز هستند، می‌توانند به‌جای صرف نظر از مصرف شیر و محروم ماندن از‌خواص آن، از شیرهای بدون لاکتوز موجود در بازار استفاده کنند.
مصرف شیر بادام
شیر بادام از آسیاب کردن بادام درختی و ترکیب آن با آب تهیه می‌شود. این نوشیدنی کاملاً عاری از کلسترول و لاکتوز است، بنابراین برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، گزینه‌ای ایمن و بدون مشکل محسوب می‌شود. همچنین شیر بادام، انتخابی ایده‌آل برای گیاه‌خوارانی است که به گلوتن و سویا حساسیت دارند و در دوران بارداری به دنبال جایگزینی مغذی برای شیر هستند. این شیر منبع غنی‌ای از اسید فولیک، ویتامینهای گروه B و E، کلسیم، پروتئین و فیبر بوده و میزان چربی اشباع و کلسترول آن بسیار پایین است. هر لیوان شیر بادام حاوی ۷.۵ میلی‌گرم کلسیم است.
مصرف شیر جوی دوسر
شیر جو دوسر یکی از برترین گزینه‌های گیاهی و بدون لاکتوز برای جایگزینی شیر گاو است که از ترکیب آب با جو دوسر پرک یا بلغور تهیه می‌شود. این نوشیدنی گیاهی به دلیل خواص مفید خود، در کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی نقش دارد و به‌عنوان یک ماده غذایی کاملاً وگان شناخته می‌شود.
شیر جو دو سر، فیبر بالا و کالری کمی دارد. این شیر یبوست را تسکین می‌دهد و سطح قند خون را حفظ میکند. این شیر در صورت غنی سازی، حاوی ویتامینهای A و B است و مواد معدنی از جمله پتاسیم، فسفر و منگنز دارد. پروتئین این شیر کمتر از شیر گاو است و در هر لیوان، 120 میلی گرم کلسیم دارد که میزان نسبتاً مناسبی است.
مصرف شیر سویا
برای تهیه‌ی شیر سویا، لوبیای سویا را آسیاب کرده و به آن، آب اضافه می‌کنند. شیر سویا یک محصول کاملاً گیاهی است و هیچ ارتباطی به شیر گاو ندارد. تنها شباهت این محلول، رنگ شیری آن است که البته کمی از شیر گاو کدرتر است. این شیر حاوی همان میزان پروتئینی است که در شیر گاو وجود دارد و همچنین حاوی فیبر بالا و در صورت غنی سازی، حاوی کلسیم نیز هست. چربی سالم موجود در شیر سویا برای قلب بسیار مفید است. خواص اصلی سویا مربوط به گروهی از مواد به نام ایزوفلاونوییدها است. ایزوفلاونوییدها که خاصیت آنتی اکسیدانی نیز دارند، دارای خاصیت فیتواستروژنیک هستند. بنابراین علاوه بر پروتئین بالایی که سویا دارد، وجود دو خاصیت آنتی اکسیدانی و فیتواستروژنیک آن، این ماده غذایی را بسیار خاص کرده است. یک لیوان شیر سویا حاوی 300 میلی گرم کلسیم است.
مصرف شیر بز
شیر بز بسیار مغذی است و اگر به دنبال کیفیت بالا هستید، ارزش امتحان کردن را دارد. دسترسی به این شیر نسبت به شیر گاو و گوسفند کمتر است؛ با این حال از نظر پروتئین، ویتامین B2 و گلبول‌های سفید، غنی‌تر از آن‌ها است. چربی سالم موجود در شیر بز به کاهش سطح کلسترول، تسریع در روند متابولیک و هضم غذا کمک میکند. مقدار ویتامین A موجود در شیر بز، به راحتی جذب بدن می‌شود. یک لیوان شیر بز حاوی 283 میلی گرم کلسیم است. شیر گاو به دلیل دارا بودن مواد آلرژی‌زا باعث ایجاد حساسیت می‌شود اما شیر بز حاوی میزان کمتری از این مواد آلرژی‌زا است و برای همین ایجاد حساسیت آن بسیار کمتر است. برای همین افرادی که به شیر حساسیت دارند یا نمی‌توانند آن را تحمل کنند، می‌توانند این شیر را جایگزین شیر گاو کنند.
مقدار مجاز مصرف شیر در طول دوران بارداری
برای به‌دست آوردن مواد مغذی ویتامینها و مواد معدنی که در بالا گفته شد، شما حداقل باید روزی دو لیوان شیر مصرف کنید اما مانند هر ماده‌ی غذایی دیگری باید از افراط و تفریط بپرهیزید. نوشیدن زیاد شیر در دوران بارداری می‌تواند منجر به نفخ و سوء هاضمه شود، پس همواره اعتدال را رعایت کنید.
بهترین زمان مصرف شیر در بارداری
هرگز بلافاصله بعد از غذا، شیر ننوشید. شما می‌توانید قبل از خواب، شیر گرم را با عسل در بارداری بنوشید تا خواب بهتری داشته باشید و سطح قند خون در طول شب حفظ شود. البته همیشه توصیه می‌شود در صبحانه‌ی خود شیر را بگنجانید. می‌توانید آن را همراه با غلات صبحانه هم مصرف کنید.
نحوه‌ی مصرف شیر در بارداری
شیر و فراورده‌های لبنی، به شدت مستعد بیماری‌زایی و ایجاد مشکلات گوارشی هستند. برای آن‌که مصرف شیر در بارداری، برای شما مشکلاتی به همراه نداشته باشد، لازم است نکاتی را رعایت نمایید:
- سعی کنید شیر گرم بخورید و جرعه جرعه آن را بنوشید.
- بعد از وعده‌های غذایی سنگین، شیر نخورید.
- حتماً از شیرهایی استفاده کنید که پاستوریزه شده باشند و از شیر محلی استفاده نکنید. در مورد شیرهای پاستوریزه حتماً به تاریخ مصرف آن توجه ویژه داشته باشید و حتی یک روز بعد از انقضا هم آن را ننوشید.
- در یک زمان، هر سه فنجان را مصرف نکنید.
- صبحانه غلات غنی شده با شیر میل کنید.
- شیر را در ظرف تمیز و در دار و ترجیحاً شیشه‌ای در یخچال نگه دارید.
* مقاله آیا خوردن خرما در بارداری پوست جنین را تیره میکند را مطالعه کنید.
مصرف شیر با طعم دهنده‌ها در بارداری مجاز است؟
شیر موز در بارداری
اگر شیر موز به صورت خانگی درست شود، میان وعده خوبی برای خانم باردار است، زیرا سرشار از کلسیم، پروتئین، فیبر، کربوهیدرات پیچیده، پتاسیم، فسفر و آنتی اکسیدان است و باعث ایجاد حس سیری می‌گردد.
شیر کاکائو در بارداری
کاکائو به دلیل داشتن اگزالات مانع جذب کلسیم می‌شود. انتظاری که از مصرف شیر داریم، در درجه اول تامین کلسیم است، بنابراین بهتر است از خوردن شیر کاکائو در بارداری اجتناب شود.
شیر زعفران در بارداری
یکی از انواع شیرهای مناسب در این دوران، شیر زعفران است. شما می‌توانید چند رشته زعفران به شیر اضافه کرده و بجوشانید. این شیر به کاهش فشار خون، نوسانات خلقی و بهبود هضم غذا کمک میکند. با این حال، در مورد استفاده از زعفران محتاط باشید، مخصوصاً خوردن شیر در سه ماه اول بارداری زیرا باعث خونریزی و سقط جنین می‌شود.
شیر خشک در بارداری
شیر خشک به صورت پودر شیر است که از شیر پاستوریزه به‌دست می‌آید و مواد مغذی آن مشابه با شیر گاو هستند. مصرف شیر خشک در دوران بارداری، می‌تواند منجر به وزن گیری نوزاد شود. با این حال، شیر خشک حاوی چربی و کلسترول است که می‌تواند برای مادر خطرناک باشد، پس نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنید. با این حال، یکی از مزیت‌های شیر خشک به شیر تازه، این است که مدت نگهداری طولانی‌تری دارد و در زنانی که از لاغری بیش از حد رنج می‌برند، منجر به چاقی صورت می‌شود.
شیر محلی در بارداری
شیر محلی یا همان شیر خام مستقیاً از حیواناتی مانند، گاو؛ بز و گوسفند بدست می‌آید. اغلب حاوی انواع باکتریهای بیماریزای عفونی، آنزیم‌‌های غیرضروری و سلول‌های چرکی حیوانات است. همچنین باکتریهای خطرناکی مانند سالمونلا، ای.کلای ، لیستریا نیز ممکن است به طور طبیعی در شیر خام وجود داشته باشد که می‌تواند منجر به بیماریهای جدی نظیر لیستریوز ، تب حصبه، دیفتری و تب مالت شود. برخی از این بیماری‌‌ها منجر به سقط جنین می‌شوند. بنابراین باید حتما از شیرهای پاستوریزه یا استرلیزه تولید شده توسط کارخانجات معتبر استفاده کنید.
شیر کم چرب یا پرچرب؟
درصد چربی با میزان جذب کلسیم رابطه عکس دارد، یعنی هر چقدر چربی شیر بالاتر باشد، جذب کلسیم کاهش می‌یابد که این مساله به‌خصوص برای خانم‌های باردار اهمیت فراوانی داشته و توصیه می‌شود شیر کم‌چرب میل شود. نتایج مطالعات حاکی از آن است که مصرف لبنیات پرچرب می‌تواند در بهبود برخی از عوامل خطر مرتبط با سندروم متابولیک، از جمله فشار خون بالا، کلسترول بالا و قند خون بالا موثر باشد. در مقابل، این اثرات مفید در لبنیات کم‌چرب مشاهده نشده است. دلیل این امر، آن است که بسیاری از مواد مغذی ارزشمند در لبنیات، همراه با چربی وجود دارند و با حذف چربی، بخش قابل توجهی از این ترکیبات مفید نیز از بین می‌رود.
مصرف شیر در بارداری و تاثیر آن بر شیردهی
شیر مادر تحت تاثیر عوامل بسیاری قرار دارد. برخی از آن‌ها ژنتیکی و برخی دیگر محیطی هستند. بعضی از اجزای آن به طور مداوم در شیر وجود دارند و برخی دیگر به رژیم غذایی مادر بستگی دارند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده است که میزان چربی شیر مادر با مصرف شیر در بارداری تغییر نمی‌کند اما از فواید مصرف شیر در بارداری، تاثیری است که در نوع چربی و کیفیت آن می‌گذارد. با مصرف شیر در دوران شیردهی، انرژی شیر مادر تغییر چندانی نمی‌کند اما مادر شیرده با مصرف شیر، مواد مغذی لازم برای رشد و نموی کودک را به‌دست می‌آورد. مادران شیرده در روز به 2.5 تا 3 لیتر مایعات، برای تولید شیر نیاز دارند که بسته به سطح متابولیسم افراد مختلف، متفاوت است.
منبع:
http://www.verka.coop/blog/post/is-pasteurized-milk-safe-during-pregnancy
https://parenting.firstcry.com/articles/drinking-milk-during-pregnancy-is-it-good-for-you/
http://www.redkitchenette.com/2014/08/21/feeding-pregnancy-healthy-homemade-chocolate-milk/
https://food.ndtv.com/food-drinks/have-you-been-eating-bananas-with-milk-you-must-read-this-1694129
https://www.hellomotherhood.com/article/528069-the-advantages-of-drinking-milk-during-pregnancy/
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.