مصرف ویتامین دی در بارداری | دوز نرمال مصرف ویتامین d
مصرف ویتامین دی در بارداری، برای مادرانی که با کمبود آن مواجه هستند، ضروری است. در صورتی که میزان نرمال ویتامین دی در بارداری فراهم نشود، عوارضی به همراه خواهد داشت. از سوی دیگر، عوارض مصرف بیش از حد ویتامین دی در بارداری نیز نباید نادیده گرفته شود. در ادامه در مورد عوارض کمبود یا مصرف بیش از حد این ویتامین توضیح خواهیم داد.
پادکست خلاصه مقاله ویتامین D در بارداری:
با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.
اهمیت مصرف ویتامین دی در بارداری چیست؟
ویتامین D، یک ویتامین استروئیدی از گروه ویتامین‌های محلول در چربی است. ویتامینD در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید در بدن ساخته می‌شود اما در روغن کبد ماهی کاد، ماهی سالمون، تخم‌مرغ و مواد غذایی غنی شده نیز یافت می‌شود.
ویتامین D با تنظیم تعادل جذب کلسیم در بارداری و فسفات، نقش مهمی در متابولیسم استخوان‌ها ایفا می‌کند. نیاز جنین به ویتامین D از نیمه دوم بارداری افزایش پیدا می‌کند؛ دقیقا زمانی که فرایند استخوان‌سازی شدت می‌گیرد.
در گذشته، ویتامین D فقط به‌خاطر نقشی که در متابولیسم استخوان داشت، شناخته می‌شد. امروزه مشخص شده که گیرنده‌های ویتامینD علاوه بر بافت‌های استخوانی، در پستان، مغز، روده بزرگ، ماهیچه و لوزالمعده نیز وجود دارند. ویتامین D نه تنها بر متابولیسم استخوان تأثیر می‌گذارد، بلکه متابولیسم گلوکز را نیز تنظیم می‌کند. گیرنده‌های ویتامین D در جفت نیز وجود دارند اما نقش آن هنوز مشخص نشده است.
با توجه به وجود گیرنده‌های ویتامین D در بافت‌های حاملگی، می‌توان گفت که این ویتامین در نتایج بارداری نیز نقش دارد. گیرنده‌های ویتامین D موجود در عضله رحم، می‌تواند بر قدرت انقباض رحم تأثیر بگذارند. همچنین نشان داده شده است که این ویتامین بر روی سیستم ایمنی بدن نیز تأثیرگذار است.
از سوی دیگر ویتامین D در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت نوع 2، بیماری‌های خود ایمنی نظیر ام اس (MS)، بیماری‌های قلبی عروقی، آسم، عفونت‌های تنفسی و انواع سرطان‌ها نیز نقش دارد.
مصرف ویتامین دی در بارداری تا چند ماهگی مجاز است؟
در صورتی که پزشک قرص ویتامین دی برایتان تجویز کرد، باید مصرفش را تا انتهای بارداری ادامه دهید. قطع خودسرانه یا افزایش مصرف، با عوارضی همراه است.
عوارض کمبود ویتامین d در بارداری چیست؟
به‌طور کلی، جنین برای تأمین ویتامین دی مانند دیگر عناصر ضروری مورد نیازش، کاملاً به مادر وابسته است. بنابراین کمبود ویتامین D در مادر، تأثیر مستقیمی روی جنین می‌گذارد. همچنین منبع اصلی ویتامین D برای نوزادان تازه متولد شده، به غیر از نور خورشید، همان ویتامین D است که قبل از تولد در بدنشان ذخیره شده است. از آنجا که وضعیت ویتامین دی مادر در دوران بارداری، به طور مستقیم بر ذخایر ویتامین دی کودک هنگام تولد و به ویژه در 2-3 ماه اول تأثیر می‌گذارد، بسیار مهم است که مادران باردار مقدار کافی آن را دریافت کنند.
در خانم‌های بارداری که کمبود ویتامین D دارند (سطح سرمی خون<30 نانومول)، خطر برخی از عوارض بارداری افزایش می‌یابد، از جمله:
- پره اکلامپسی یا افزایش فشار خون مادر
- دیابت بارداری
- زایمان زودرس
- افزایش خطر عفونت واژینال
- تولد نوزادان کم وزن
- اختلال در تشکیل اسکلت جنینی که باعث نرمی استخوان در شیرخوار می‌شود
- کاهش توده استخوانی مادر
- اختلال در عملکرد سیستم ایمنی
- التهاب بیش از حد
- هیپوکلسمی نوزادی (پایین بودن غلظت سرمی‌کلسیم)
- هیپوپلازی مینای دندان در کودکی (نقص مینای دندان)
- کاهش رشد مغز نوزادان و مهارت‌های ذهنی و حرکتی آنها از عوارض مصرف ویتامین دی در سه ماه اول بارداری
کمبود ویتامین D در مادران باردار، ممکن است کودکان را در معرض خطر افزایش فشار خون بعد از تولد، قرار دهد که در بزرگسالی نیز به احتمال زیاد دچار چنین بیماری خواهند بود. به همین ترتیب، این کودکان در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با فشار خون بالا مانند بیماری‌های قلبی (حمله قلبی و سکته مغزی) قرار خواهند گرفت.
دوز نرمال مصرف ویتامین دی در دوران بارداری
غذاهای بسیار کمی وجود دارند که حاوی ویتامین D باشند و حتی انواع غذاهای غنی شده با این ویتامین، نمی‌توانند همه ویتامین دی مورد نیاز بدن را تأمین کنند. مولتی ویتامین‌های دوران بارداری هم ویتامین دی دارند اما مقدار آن بسیار کم است.
عدد نرمال ویتامین دی در بارداری، ۴۰ نانوگرم بر میلی لیتر و متوسط میزان ویتامین D در مولتی ویتامین‌های دوران بارداری، حدود400IU است. بنابراین باید روزانه از مکمل‌های اضافی نیز استفاده شود. بسیاری از افراد، به‌خصوص مادران باردار، نیاز به مصرف ویتامین دی 1000 در بارداری دارند.
* مقاله بهترین مکمل بارداری را مطالعه کنید.
قرص ویتامینD3 1000 در بارداری برای چیست؟ به دلیل شیوع بالای کمبود این ویتامین در ایران، معمولاً برای تجویز مصرف ویتامین دی در بارداری حتی نیازی به اندازه‌گيری سطح سرمی ویتامين D نیست. زمان مصرف ویتامین دی 1000 در بارداری، به صورت روزانه و معمولاً از همان ابتدای بارداری خواهد بود. با این حال دوزهای بالا و مصرف ویتامین دی 50000 در بارداری مضر است و شما را دچار اوردوز این ویتامین می‌کند که خود عوارض دیگری دارد.
عوارض مصرف زیاد ویتامین دی در بارداری چیست؟
مقدار ویتامین دی مورد نیاز در بارداری600IU است، به همین دلیل مصرف ویتامین دی 1000IU توصیه می‌شود. حداکثر میزان دریافت روزانه مجاز ویتامین دی برای مادران باردار، 4000IUاست و مقادیر بیشتر از آن، می‌تواند باعث مسمومیت با ویتامین دی در بارداری و بروز عوارضی نظیر یبوست، ضعف، خستگی، خواب آلودگي، سردرد، كاهش اشتها، پرنوشی، خشکی دهان، طعم آهن در دهان، تهوع و استفراغ شود.
نور خورشید: تابش پرتو فرابنفش به پوست انسان باعث می‌شود ماده‌ای به نام دهیدروکلسترول، طی مراحلی در کلیه به ویتامین دی تبدیل شود. افراد با پوست روشن‌تر، نسبت به افرادی که پوست تیره‌تر دارند، می‌توانند در مدت کمتری که زیر آفتاب مانده‌اند، نیاز خود را تأمین کنند. تقریباً تمام ویتامینD3 مورد نیاز یک فرد، در مکانی که هوای آفتابی دارد، از این طریق به دست می‌آید.
منابع غذایی حاوی ویتامین دی کدام اند؟
برای کمبود ویتامین دی در بارداری چی بخوریم؟ شما برای میزان نرمال مصرف ویتامین دی در بارداری، می‌توانید از غذاها نیز کمک بگیرید. اگرچه غذاها به تنهایی نمی‌توانند دوز ویتامین دی در بارداری را تأمین کنند اما در نقش مکمل عمل خواهند کرد و برای رفع کمبود ویتامین دی در بارداری مؤثراند. منبع بسیار غنی این ویتامین، روغن کبد ماهی است؛ به طوری که هر قاشق چایخوری از آن، حدود 448IU ویتامین دی، به بدن شما می‌رساند. همچنین ویتامین D در مقادیر بسیار اندک، در کره، زرده تخم مرغ، خامه و جگر نیز وجود دارد.
در ادامه لیستی از غذاها و مقدار ویتامین D موجود در آنها آمده است:
- یک عدد زرده تخم مرغ دربارداری : 32IU
- 250 میلی لیتر شیر در بارداری: 103IU
- 250 میلی لیتر شیر سویا غنی شده بدون شکر : 87IU
- 100 گرم کنسرو ماهی تن : 268IU
- 75 گرم کنسرو ماهی سالمون چام : 202IU
- 75 گرم کنسرو ماهی سالمون صورتی : 436IU
- 75 گرم کنسرو ماهی سالمون ساکای : 557IU
- 75 گرم کنسرو ماهی ساردین آتالنتیک : 70IU
آیا در بارداری باید مکمل ویتامین D مصرف کنید؟
بیشتر مکمل‌های دوران بارداری، فقط حاوی ۴۰۰ واحد، معادل ۱۰ میکروگرم ویتامین D هستند و دریافت ویتامین D کافی، فقط از طریق غذاها دشوار است، حتی اگر مواد غذایی غنی‌شده را انتخاب کنید. پس برای خرید یک مکمل ویتامین D مناسب از پزشکتان سؤال کنید.
چه عواملی خطر کمبود ویتامین D را ایجاد می‌کند؟
برخی عواملی که ممکن است خطر کمبود ویتامین D را ایجاد کرده و مصرف ویتامین دی در بارداری را افزایش دهد شامل موارد زیر است:
چاقی: اگر وزنتان در محدوده چاقی قرار داشته باشد، از آنجا که چربی بدن، بیشترِ ویتامین D ساخته شده در پوست را ذخیره می‌کند، کمتر در دسترس بدنتان خواهد بود.
پوست تیره‌تر: در افرادی که پوست تیره‌تری دارند، ملانین بیشتری وجود دارد که به عنوان یک ضدآفتاب طبیعی عمل می‌کند. در نتیجه تولید ویتامین D در پوست کاهش می‌یابد.
داروهای خاص: داروهایی مانند استروئیدها، داروهای ضدتشنج، داروهای کاهش چربی خون و بعضی از داروهای ادرارآور، جذب ویتامین D از روده‌ها را کاهش می‌دهد.
عارضه‌های همراه با سوءجذب چربی: مواردی مانند بیماری سلیاک و کرون، می‌توانند باعث کاهش توانایی بدن برای جذب چربی موجود در رژیم غذایی شوند و جذب کمتر ویتامین D را در پی داشته باشند.
سوالات پرتکرار کاربران و پاسخ متخصص
آیا در سه‌ماهه اول بارداری ویتامین D بخوریم؟
بله، مصرف ویتامین D در دوز مناسب ضروری است، اما باید طبق تجویز ماما باشد. دوزهای بالا می‌توانند عوارضی داشته باشند.
مصرف ویتامین D50000 در ۹ هفته بارداری چه عوارضی دارد؟
دوز 50000 برای درمان کمبود شدید ویتامین D است و در بارداری معمولاً توصیه نمی‌شود. مصرف دوز بالا ممکن است باعث افزایش سطح کلسیم خون (هایپرکلسمی) و مشکلاتی برای جنین شود. با پزشک مشورت کنید و آزمایش سطح ویتامین D و کلسیم انجام دهید.
اگر دوز بالا مصرف کردم، چیکار کنم؟
آرام باشید و سریعاً به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است آزمایش‌های لازم را برای ارزیابی سطح ویتامین D و کلسیم خون تجویز کند و اقدامات لازم را انجام دهد.
احساس خفگی بعد از مصرف ویتامین D دارم. ممکن است به آن حساسیت داشته باشم؟
حساسیت به ویتامین D نادر است، اما ممکن است این احساس به دلیل عوامل دیگری باشد. اگر مطمئن نیستید، مصرف را موقتاً قطع کنید و با پزشک خود مشورت کنید.
آیا چند روز ویتامین D مصرف نکنم ضرری برای جنین ندارد؟
اگر قبلاً دوزهای بالا مصرف کرده‌اید، چند روز قطع مصرف احتمالاً بی‌ضرر است. اما ادامه یا قطع مصرف باید با نظر پزشک باشد تا مطمئن شوید جنین و شما مواد مغذی لازم را دریافت می‌کنید.
توصیه نهایی:
• مصرف مکمل‌ها، به‌ویژه در بارداری، باید طبق تجویز پزشک انجام شود. هرگونه علائم نگران‌کننده یا مصرف دوز اشتباه را فوراً به پزشک اطلاع دهید.
منبع:
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.