علائم انفولانزا در کودکان،پیشگیری و درمان آن در نوزادان
آنفلوانزا (که غربی‌ها به آن فلو هم می‌گویند) یک عفونت ویروسی خیلی مسری است که روی تمام دستگاه تنفسی کم و بیش تاثیر می‌گذارد و باعث بروز علائمی در کل بدن می‌شود. این بیماری باعث تب بالا، بدن درد شدید ، سرفه و علائم دیگر می‌شود. تقریبا همه ساله در فصول سرد در تمام کشورهای جهان شاهد شیوع همه‌گیری‌های آنفولانزا و علائم آنفولانزا در نوزاد هستیم. در ادامه در مورد علائم و درمان آنفولانزا در نوزاد توضیح داده‌ایم.
با نصب اپلیکیشن گهواره شما می‌توانید به ابزارهای کاربردی فرزند پروری مانند مشاوره با پزشک دسترسی پیدا کرده و با دیگر مادران تبادل نظر داشته باشید. همچنین ابزارهای دیگر، مقالات و ویدئوهای آموزشی زیادی وجود دارد که می‌توانید از آنها بهره‌مند شوید.
- علت ابتلا نوزاد به بیماری آنفولانزا
- کدام گروه از کودکان در برابر بیماری آنفولانزا آسیب‌پذیرتر هستند
- دوره کمون بیماری آنفولانزا در کودکان
- آیا آنفولانزا در کودکان مسری است
- دوره سرایت آنفولانزا در کودکان
- علائم آنفولانزا در نوزاد کدامند؟
- تفاوت‌های سرماخوردگی و آنفولانزا
- آنفولانزا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- انفولانزا در کودکان چند روز طول میکشد
- چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
- روشهای درمان آنفولانزا در نوزادان
- درمان خانگی آنفولانزا در کودکان
- پیشگیری از آنفولانزا در کودکان
علت ابتلا نوزاد به بیماری آنفولانزا
قبل از پرداختن به موضوع علائم آنفولانزا در نوزاد لازم است بدانید آنفولانزا یک بیماری عفونی است. عفونت‌ها ناشی از باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و برخی عوامل دیگر هستند و آنفولانزا به دلیل وجود تعداد زیاد ویروس‌های آنفولانزا در بدن ایجاد می‌شود. ویروس‌های آنفولانزا به 3 دسته A و B و C تقسیم می‌شوند:
- انواع ویروس آنفولانزای نوع A و B: این 2 نوع ویروس تقریباً هر سال و بخصوص در اواخر پاییز و اوایل زمستان بیماری گسترده عمومی(همه گیری) را ایجاد می‌کنند. همه‌گیری آنفولانزا به دلیل شدت نسبتا بالای بیماری باعث افزایش شمار مراجعه کنندگان به بیمارستان‌ها و افزایش تعداد بستری شده‌ها در بیمارستان‌ها می‌شود. آنچه درمان یا ریشه کن کردن آنفولانزا را سخت می‌کند این است که گونه‌های انفولانزا همیشه در حال تغییر و جهش ژنتیکی هستند و هرچند وقت یک بار گونه جدیدی از بیماری رواج می‌یابد که همین امر درمان و ساختن واکسن برای آن را سخت می‌کند. این به آن معنی است که افراد جامعه هر ساله در معرض انواع جدیدی از ویروس‌های گروه A و B قرار می‌گیرند. یا به دنبال لیست علائم آنفولانزای جدید در کودکان هستند.
- آنفلوانزای نوع C: این نوع ویروس باعث یک بیماری تنفسی بسیار خفیف می‌شود که معمولا هیچ علامتی ندارد. این بیماری بخاطر اینکه ضعیف است باعث ایجاد همه گیری نمی‌شود. بنابراین در مورد این ویروس نیازی نیست نگران علائم آنفولانزا در کودکان نوپا شوید.
*در مورد علت ابتلا به آنفولانزا در بارداری و روشهای درمان آن در این مقاله بیشتر بخوانید
کدام گروه از کودکان در برابر بیماری آنفولانزا آسیب‌پذیرتر هستند
كدام كودكان بیشتر در معرض خطر ابتلا به آنفولانزا هستند؟ چه عواملی باعث آنفولانزا در کودکان می‌شود:
- کودکانی که در تماس با (یا در اطراف) افراد آلوده به آنفولانزا قرار دارند
- کودکانی که واکسن آنفولانزا دریافت نکرده‌اند
- کودکانی که بعد از تماس با سطوح آلوده، دست خود را نمی‌شویند.
- هر چه سن کودک کمتر باشد احتمال ابتلای او به آنفولانزا بیشتر می‌شود، ابتلا به بیماری‌های دیگر هم احتمال ابتلا به عفونت انفولانزا و نیز در صورت ابتلا احتمال شدیدتر شدن بیماری را بیشتر می‌کنند.
- در محیط‌های شلوغ که تماس کودکان در آن زیاد است(مهدهای کودک و مدارس) احتمال ابتلا به بیماری انفولانزا افزایش می‌یابد. والدین کودکان مبتلا به هر عفونت تنفسی نباید والدین خود را به مدرسه یا مهدکودک بفرستند و مربیان و معلمان هم باید در خصوص شستشوی دست‌ها و نحوه صحیح سرفه کردن و عطسه کردن به کودکان آموزش دهند.
آنفولانزا چطور انتقال پیدا می‌کند؟
ویروس آنفولانزا اغلب از انسانی به انسان دیگر از طریق وجود ویروس‌ها در عطسه یا سرفه منتقل می‌شود. این ویروس می‌تواند در بدن انسان و حیوانات زندگی کند و همچنین می‌تواند برای مدتی کوتاه در خارج از بدن موجودات زنده و بر روی سطوح زندگی کند. دستگیره درها، اسباب بازی‌ها، خودکار یا مداد، سطح تلفن همراه و تبلت و سطح میزها و بوفه‌ها جاهایی است که ویروس‌های آنفولانزایی که نمی‌بینیم، روی آنها برای مدتی زنده هستند. ویروس‌های آنفلانزا همچنین می‌توانند از طریق وسایل غذاخوری مثلا لیوان و قاشق یا چنگال و نی منتقل شوند.
خیلی از اوقات می‌گویند «تقصیر دست‌ها است» یعنی کودک شما می‌تواند با لمس کردن چیزی که توسط شخص آلوده به ویروس انفولانزا لمس شده ویروس‌ها را در دستش داشته باشد و سپس با لمس دهان، بینی یا چشم‌های خود، ویروس‌ها را وارد بدن خودش کند.
دوره کمون بیماری آنفولانزا در کودکان
آنفولانزا مثل همه بیماری‌های عفونی یک دوره کمون(پنهان) دارد، در این دوره میکروب وارد بدن شده، اما هنوز علائم بیماری خودش را نشان نداده است. دوره کمون آنفولانزا نسبتا کوتاه است و معمولاً بین 2 تا 4 روز طول میکشد.
آیا آنفولانزا در کودکان مسری است
به دلیل اینکه آنفولانزا حتی قبل از شروع علائمش در شخص می‌تواند از او به دیگران انتقال پیدا کند، بیماری خیلی مسری است. کودکان بیشتر در خطر هستند چرا که هم سیستم ایمنی‌شان ضعیف‌تر است و هم اغلب آنها در طی روز با سطوح و اجسام بسیاری تماس پیدا می‌کنند و پس از تماس هم به کرات دهان، بینی یا چشم خود را لمس می‌کنند و در ضمن به هر حال کمتر مراقب خود هستند و مثلا کمتر از بالغین دست‌های خود را می‌شویند.
دوره سرایت آنفولانزا در کودکان
نکته مهم این است که مبتلایان به انفولانزا از حدودا 24 ساعت قبل از اینکه علائم بیماری‌شان مشخص شود تا حدود 7 روز پس از فروکش کردن بیماری می‌توانند بیماری خود را به دیگران انتقال دهند.
علائم آنفولانزا در نوزاد کدامند؟
علائم آنفولانزا در کودکان تا حد زیادی مانند علائم آنفولانزا در بزرگسالان و شکل شدیدتر علائم سرماخوردگی نوزاد است. درست است که آنفولانزا یک بیماری تنفسی است، اما این بیماری می‌تواند بر کل بدن تأثیر بگذارد. ممکن است وقوع آنفولانزا نوزاد دو ماهه یا آنفولانزا در نوزاد یک ماهه خیلی ناگهانی یکی یا چند مورد از علائم را به دنبال داشته باشد. بعضی علائم از نوعی از ویروس به نوع دیگر متغیراند. مثلاً علائم آنفولانزا جدید در کودکان می‌توانند تفاوت‌های جزئی با آنفولانزاهای قبلی داشته باشد. بعضی از مهمترین علائم و نشانه های آنفولانزا در نوزاد به شرح زیراند:
- تب بالا، یعنی تبی که ممکن است حتی به 103 درجه فارنهایت (39.5 درجه سانتیگراد) تا 105 درجه فارنهایت (40.5 درجه سانتیگراد) برسد.تب اصولاً از علائم اولیه آنفولانزا نوزاد است.
- درد بدن که ممکن است خیلی شدید باشد.
- سردرد و درد صورت
- گلو درد
- سرفه که به مرور بدتر و شدیدتر می‌شود
- خستگی و بی‌حالی
- آبریزش بینی نوزاد به طور ویژه این مورد از علائم آنفولانزا در کودکان زیر دو سال است.
در بعضی موارد هم ممکن است کودک علائم زیر را داشته باشد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال و مدفوع زیاد کودکان
آنفولانزا عموما بیماری خودبهبودیابنده‌ای است و حتی اگر هیچ درمانی انجام نشود بیشتر کودکان در طی یک هفته از شروع علائم بهبود می‌یابند. اما ممکن است 2 تا 3 هفته بعد از پایان بیماری هم کودکان احساس خستگی را داشته باشند.
علائم آنفولانزای مرغی در کودکان
در افراد، علائم و نشانه‌های آنفولانزای مرغی می‌تواند شامل تب، سرفه، گلودرد، دردهای عضلانی، ذات‌الریه، تنگی نفس، مشکل در تنفس، دیسترس تنفسی حاد، نارسایی تنفسی، تهوع، درد شکم، اسهال، استفراغ، گاهی اوقات تغییرات عصبی باشد.
علائم آنفولانزا خوکی در کودکان
نشانه‌های آنفولانزا در نوزاد از نوع آنفولانزای خوکی به شرح زیر است:
- تب و لرز.
- گلو درد.
- سرفه کردن.
- دردهای شدید عضلانی.
- خستگی شدید.
- سردرد.
- آبریزش بینی، احتقان بینی.
- عطسه کردن.
تفاوت‌های سرماخوردگی و آنفولانزا
هم علائم سرماخوردگی در نوزادان (Common Cold) و هم آنفولانزا به دلیل عفونت با ویروس‌ها رخ می‌دهند، در برخی موارد این دو بیماری ممکن است با هم اشتباه گرفته شوند، اما برای تفکیک این دو بیماری تفاوت علائم آنفولانزا در نوزاد و سرماخوردگی مهم است:
- شروع علائم در آنفولانزا خیلی سریع و ناگهانی و سرعت بدتر شدن هم زیاد است اما سرماخوردگی روند آهسته دارد
- تب در آنفولانزا همیشه وجود دارد و اغلب بالا است اما در سرماخوردگی یا تب وجود ندارد یا خفیف است
- درد بدن در انفولانزا شدید و در سرماخوردگی خفیف است
- لرز هم بیشتر در انفولانزا شایع است تا در سرماخوردگی
- ضعف و بی‌حالی در آنفولانزا شایع است و در سرماخوردگی گاهی دیده می‌شود
- عطسه، آب ریزش بینی و احساس گلودرد و ناراحتی در گلو اما در سرماخوردگی شایع و در آنفولانزا یا ناشایع یا گهگاه است.
- سرفه و احساس ناراحتی در سینه در آنفولانزا شایع و شدید است اما در سرماخوردگی در صورت وجود خیلی شدید نیست
- سردرد در انفولانزا برعکس سرماخوردگی علامت شایعی است
- در کل سرماخوردگی معمولاً یک بیماری خفیف است و اغلب بعد از گذشت چند روز درمان سرماخوردگی در کودکان اتفاق می‌افتد اما آنفولانزا عموما باعث بروز علائم شدید می‌شود و ممکن است به یک حالت اورژانسی بدل شود و عموما هم پس از فروکش کردن بیماری ممکن است علائمی تا چند روز بعد باقی بمانند.
آنفولانزا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
با شک به احتمال ابتلای نوزاد یا کودک به انفولانزا باید کودک را به نزد پزشک ببرید. پزشکان عمومی، متخصصان اطفال، متخصصان عفونی و فوق تخصص‌های عفونی اطفال پزشکانی هستند که می‌توانید به آنها مراجعه کنید.
در صورت وخامت حال کودک، یا در صورت وجود همه گیری شدید آنفولانزا در آن مقطع زمانی، یا در صورت نیاز به دریافت داروی ضد ویروسی ممکن است کودک در بیمارستان بستری شود. در بسیاری مواقع اما پزشکان ترجیح می‌دهند که کودکان در منزل استراحت کنند و درمان آنها در خانه باشد.
در صورت نیاز برای کودک درخواست آزمایش تشخیص آنفولانزا داده می‌شود اما تشخیص عموما بر پایه علائم بیماری و معاینه انجام می‌شود و عموما هم درمان بلافاصله پس از تشخیص شروع شده و منتظر دریافت جواب آزمایشات نمی‌شوند.
انفولانزا در کودکان چند روز طول میکشد
مهمترین سوال این است که علائم بیماری آنفولانزا در نوزاد چقدر طول میکشد؟ اکثر کودکان سالم بدون هیچ مشکل جدی از آنفولانزا بهبود می‌یابند. تب و درد عضلانی معمولاً فقط 2 تا 4 روز طول میکشد، اما سرفه و خستگی می‌تواند برای 1 تا 2 هفته یا بیشتر ادامه یابد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
اگر کودک شما علائم زیر را دارد باید تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرد:
- تبی که به مایعات، استراحت و داروهای کاهش دهنده تب پاسخ نمی‌دهد و پایین نمی آید
- خستگی مفرط در کودک
- بی قراری تسکین ناپذیر
روشهای درمان آنفولانزا در نوزادان
برای درمان آنفولانزا در کودکان چه باید کرد؟ درمان آنفولانزا در کودکان به نوع و شدت علائم، سن و وضعیت سلامت عمومی کودک بستگی دارد. هدف از درمان کمک به کاهش علائم است. در ادامه در مورد بهترین دارو برای آنفولانزا در کودکان توضیح داده‌ایم:
- تب‌برها و مسکن‌ها: بخصوص داروهای گروه استامینوفن باشد که به کاهش درد و تب بدن کمک می‌کند و سریعترین راه درمان آنفولانزا شناخته می‌شوند. یادتان باشد که به کودک مبتلا به تب هیچ وقت آسپیرین ندهید.
- داروهای ضد سرفه: ممکن است پزشک انواعی از دارو و شربت ضد سرفه کودکان یا شربت خلط آور را برای درمان آنفولانزا در خانه به شما تجویز کند.
- داروهای ضد ویروسی. این داروها فقط وقتی ابتلا به آنفولانزا تایید شده یا شک بالای ابتلا وجود دارد تجویز می‌شوند. بهتر است این داروها هرچه سریع‌تر برای کودک تجویز شوند. این داروها ممکن است به کاهش علائم و کوتاه شدن مدت بیماری کمک کنند. در ایران فقط داروی اوسلتامیویر(تامیفلو) از این گروه در دسترس است.
به طور معمول در کشورمان در خیلی از اوقات با یک تب یا سرماخوردگی درمان انتی بیوتیکی برای کودک شروع می‌شود اما این کار اشتباهی است. آنتی بیوتیک‌ها بر عفونت‌های ویروسی مؤثر نیستند، بنابراین تجویز آنها هم اشتباه است. در ضمن کودک باید: به میزان کافی استراحت کند و مایعات به اندازه کافی بنوشد.
درمان خانگی آنفولانزا در کودکان
به جز داروهایی که در بالا گفته شد شما می‌توانید برای درمان آنفولانزای کودکان در خانه نیز کارهایی انجام دهید:
- نوشیدن آب و مایعات بیشتر
- خوردن سوپ‌های سبک و مقوی
- استراحت کافی
- غرغره آب نمک
- مصرف انواع دمنوش برای درمان آنفولانزا مانند چای سبز یا سیاه، دمنوش زردچوبه، دمنوش زنجبیل تازه یا خشک یا خمیر زنجبیل
تنها توجه داشته باشید برای درمان علائم آنفولانزا نوزاد در خانه به صورت خودسرانه عمل نکنید و با پزشک مشورت کنید.
پیشگیری از آنفولانزا در کودکان
بهترین راه پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا، تزریق سالانه واکسن آنفولانزا است. واکسن‌ها در مقابل تمام انواع ویروس‌های انفولانزا مصونیت ایجاد نمی‌کنند اما احتمال ابتلا به آنفولانزا را به میزان زیادی کاهش می‌دهند. اگرچه بهتر است قبل از زمان معمول همه گیری آنفولانزا این واکسن به کودکان تزریق شود اما اکثر کارشناسان می‌گویند کودکی که واکسن انفولانزا را در سال جاری تزریق نکرده، از تزریق آن تا اواسط زمستان هم بیشتر از عدم تزریق آن سود خواهد برد.
یادتان باشد که برخی انواع واکسن‌های انفولانزا برای کودکان زیر چهار سال و بخصوص زیر دو سال مناسب نیستند. همچنین حتما از واکسن‌های معتبر استفاده کنید. اولین باری که کودکی در بین سنین 6 ماه تا 8 سال واکسن آنفولانزا دریافت کرد، یک ماه بعد از ان هم به واکسن آنفولانزای دوم نیاز دارد. برخی از عوارض جانبی واکسن می‌تواند مانند علائم خفیف آنفولانزا باشد ، اما واکسن باعث ایجاد بیماری آنفولانزا نمی‌شود. عوارض جانبی احتمالی واکسن آنفولانزا شامل موارد زیر است: درد در بازو جایی که تزریق انجام شده است، سردرد خفیف یا تب با میزان پایین برای حدود یک روز پس از تزریق؛ و در موارد نادر، یک واکنش آلرژیک
نکته مهم
قطعا هیچ کس نمی‌تواند کودکش را از تماس با همه میکروب‌ها و ویروس‌ها دور نگه دارد اما توصیه‌های زیر می‌توانند یک بیماری را از کودک‌تان دور کنند:
- تماس فرزندتان را با افراد بیمار و اطرافیان آنها محدود کنید.
- به کودک‌تان شیوه صحیح شستوشوی دست را اموزش بدهید و بخواهید که روزی چند بار دست خود را بشوید.
مراقب باشید اما نترسید
در چند هفته اخیر در خیابان‌ها و فضای مجازی فضای ترس و هراس از بیماری آنفولانزا ایجاد شده بود و آمار مختلف ترس‌ها را بیشتر می‌کرد و ترس و هراس از ابتلا به بیماری و شایعات مختلف باعث شد که در سرتاسر ایران کمبود واکسن انفولانزا و دارو به صورت کاذب ایجاد شود. درست است که همه افراد و بخصوص کودکان را باید در مقابل آنفولانزا محفاظت کرد اما یادتان باشد که ترس زیاد از این بیماری هم بیهوده است.
احتمال ابتلای شما یا کودک شما به آنفولانزا پایین است و حتی در صورت ابتلا هم در تقریبا اکثریت قریب به یقین موارد بزرگسالان و کودکان دوره بیماری و علائم آنفولانزا در نوزاد را به راحتی پشت سر خواهند گذاشت و حتی نیازمند بستری شدن در بیمارستان هم نخواهند بود. مراقب باشید که مبتلا به انفولانزا نشوید، اما از این بیماری هم نترسید و این بیماری را برای خودتان بی‌دلیل بزرگ نکنید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.