علت کج گذاشتن پا به سمت داخل در کودکان

برخی از کودکان هنگامی‌که راه می‌روند یا می‌دوند پاهایشان به‌جای اینکه به سمت روبه‌رو باشد، به سمت داخل یا خارج کج می‌شود. این برای والدین بسیار ناراحت‌کننده است که می‌بینند راه رفتن کودکشان غیرطبیعی است و می‌خواهند بدانند کج گذاشتن پای کودک نشانه چیست و علت کج گذاشتن پابه سمت داخل یا خارج دقیقاً چیست. خبر خوب این است که برای بیشتر کودکان نوپا، علت کج گذاشتن پابه سمت داخل یا خارج موضوع نگران‌کننده‌ای نیست و تنها بخشی از تلاش کودک برای یادگیری مهارت راه رفتن است. بااین‌وجود در برخی موارد هم ممکن است علت کج گذاشتن پا به سمت داخل در کودکان موضوع جدی‌تری باشد که نیازمند پیگیری و درمان به‌موقع است. در این مقاله به‌طور کامل در مورد علت کج گذاشتن پا در کودکان نوپا و روش‌های درمان آن صحبت کرده‌ایم.

کج گذاشتن پای کودک نشانه چیست؟

یادگرفتن مهارت راه رفتن در کودکان، نیاز به زمان و تمرین دارد و ممکن است برخی از کودکان هنگامی‌که شروع به راه رفتن می‌کنند، با نوک انگشتان راه بروند یا انگشتانشان را به سمت داخل یا خارج بچرخانند. در اکثر کودکانی که با این مشکل مواجه هستند، جای نگرانی وجود ندارد؛ چراکه این وضعیت اغلب درد و ناراحتی خاصی را برای کودک ایجاد نمی‌کند و با رشد و تکامل کودک، خودبه‌خود برطرف می‌شود. تقریباً همه کودکانی که چنین وضعیتی دارند می‌توانند مانند سایر همسالان خود راه بروند، بدوند، بپرند و ورزش کنند.

گاهی هم علت کج گذاشتن پا به سمت داخل در کودکان به ساختار عضلانی-اسکلتی آن‌ها مربوط می‌شود. در ادامه به اصلی‌ترین موارد اشاره کرده‌ایم:

چرخش مفصل ران (فمورال آنتورژن)

علت کج گذاشتن پابه سمت داخل در دوسوم کودکان چرخش مفصل ران (استخوان فمور) در محل اتصال آن به مفصل لگن است. به این حالت انحراف استخوان ران گفته می‌شود. درواقع همه ما با چرخش مفصل ران در زیر لگن متولد می‌شویم که در سنین حدود دوسالگی برطرف می‌شود؛ اما گاهی ممکن است بیشتر طول بکشد و باعث شود که شما شاهد کج گذاشتن پای کودک دو ساله یا حتی بزرگ‌تر باشید. این کودکان زانوها و پاهای خود را به سمت داخل می‌چرخانند و اغلب در هنگام نشستن، پاهای خود را در وضعیت W قرار می‌دهند. در اکثریت قریب به‌اتفاق این کودکان، این کج گذاشتن پا به سمت داخل به‌تدریج در سن 7-8 سالگی از بین می‌رود.

درمان با اسپلینت، گچ یا بریس بر روی آن مؤثر نیست اما پزشک ممکن است به شما توصیه کند که کودک خود را از نشستن در وضعیت "W" منع کنید. در تعداد كمی از كودكان، چرخش مفصل ران در طولانی‌مدت ادامه دارد. بااین‌حال، هرگز باعث مشکلات عملکردی نمی‌شود و آن‌ها می‌توانند بدون مشکلی در ورزش یا سایر فعالیت‌های بدنی شرکت کنند. در موارد بسیار نادر، نوجوانانی که چرخش شدید مفصلی دارند که باعث درد در لگن یا زانوهای آن‌ها می‌شود، ممکن است نیاز به جراحی برای اصلاح آن داشته باشند.

*علت در رفتگی لگن نوزاد چیست و چه باید کرد

چرخش ساق پا به داخل (تورشن تیبیا)

در برخی علت کج گذاشتن پابه سمت داخل در کودکان نیز ممکن است پیچش درونی استخوان ساق پای آن‌ها باشد. به این حالت چرخش روبه‌داخل استخوان درشت‌نی یا تورشن تیبیا گفته می‌شود. این مشکل در نوزادان و کودکان نوپا بسیار متداول است و معمولاً به نحوه خروج کودک از کانال زایمان مربوط می‌شود. تورشن تیبیا غالباً در زمان تولد مشخص نمی‌شود و والدین زمانی متوجه این حالت می‌شوند که کودکشان شروع به راه رفتن می‌کند. خوشبختانه این وضعیت برای کودکان ایجاد درد و ناراحتی نمی‌کند اما معمولاً موقع راه رفتن مرتباً به زمین می‌خورند.

این وضعیت ممکن است چند سال ادامه یابد اما به‌تدریج با رشد و تکامل کودک از بین می‌رود. درمان با اسپلینت، گچ یا بریس باعث تغییر آن نمی‌شود و ضروری نیست. چرخش ساق پا به داخل هیچ مشکلی عملکردی برای کودک ایجاد نمی‌کند و کودکان می‌توانند بدون هیچ مشکلی در کلیه فعالیت‌های بدنی شرکت کنند.

چرخش مچ پا (متاتارتوس ادکتوس)

یک علت کج گذاشتن پابه سمت داخل در برخی از کودکان این است که دارای پاهای خمیده به سمت داخل هستند (عارضه انگشت کبوتری). درواقع کف پاهای این کودکان حالت هلالی شکل دارد و تمایل دارد به سمت داخل بچرخد. به این حالت متاتارتوس ادکتوس یا متاتارسوس واروس گفته می‌شود. این وضعیت معمولاً به دلیل وضعیت قرارگیری کودک در کانال زایمان (قرار گرفتن در وضعیت بریج) می‌باشد؛ گاهی هم در مادرانی که مایع آمنیوتیک کمتری دارند، رخ می‌دهد.

در بیش از 80 درصد کودکان در حدود سن 3-4 سالگی این عارضه برطرف می‌شود. تعداد بسیار کمی از کودکان برای صاف کردن پاهای خود نیاز به اقدام خاصی دارند. اکثریت قریب به‌اتفاق كودكان مبتلا به این وضعیت، از هیچ‌گونه علامتی شكایت نمی‌کنند و می‌توانند در تمام فعالیت‌های بدنی شركت کنند.

اگر پزشک ببیند که کف پای کودک انعطاف‌پذیر است، درمان کجی مچ پای نوزاد نیست. در بعضی از کودکان با مشکلات جدی‌تر و کف پایی که انعطاف‌پذیری کمتری دارد، پزشک ممکن است کفش مخصوص، اسپلینت هایی که در شب پوشیده می‌شود و یا به‌ندرت، گچ گیری را برای درمان کجی مچ پای نوزاد توصیه کند.

سایر علل

برای تعداد کمی از کودکان، ناهنجاری‌های راه رفتن با سایر مشکلات همراه است. به‌عنوان‌مثال، علت کج گذاشتن پا به سمت بیرون در بعضی از کودکان می‌تواند مشکلات عصبی-عضلانی باشد. این کودکان نیاز به درمان‌های ویژه دارند.

راه درمان کجی مچ پای نوزاد و کودک چیست؟

معمولا علت کج گذاشتن پابه سمت خارج یا داخل در کودکان هر چیزی که باشد، خیلی جای نگرانی ندارد. معمولا با بزرگ‌تر شدن بچه‌ها، استخوان‌های آن‌ها به‌تدریج می‌چرخند و در زاویه طبیعی قرار می‌گیرند. راه رفتن کودکان مانند سایر مهارت‌ها، با تجربه و تمرین بهبود می‌یابد، بنابراین بچه‌ها هرچه بیشتر راه رفتن را تمرین کنند، بیشتر از قبل قادر به کنترل عضلات و وضعیت پای خود خواهند بود.

به یاد داشته باشید که درمان کج گذاشتن پا به سمت داخل در کودکان به‌تدریج اتفاق می‌افتد و والدین به‌سختی متوجه روند بهبودی می‌شوند. به همین دلیل گاهی فکر می‌کنند که هیچ تغییری صورت نگرفته است. پزشکان اغلب به والدین توصیه می‌کنند که از فرزند خود هنگام راه رفتن فیلم بگیرند و سپس حدود یک سال صبر کنند و دوباره از همان وضعیت فیلم دیگری تهیه کنند. این کار کمک می‌کند كه والدین بفهمند که ناهنجاری‌های راه رفتن کودک به‌مرورزمان در حال بهبود است یا خیر. در بیشتر موارد، خودبه‌خود اصلاح می‌شود اما اگر این‌گونه نباشد، والدین باید با پزشک فرزندشان صحبت کنند تا در مورد سایر گزینه‌های درمانی اقدام شود.

در گذشته از کفش و بریس های مخصوص برای درمان ناهنجاری‌های راه رفتن کودک استفاده می‌شد؛ اما امروزه پزشکان دریافته‌اند که این کار باعث نمی‌شود که کج گذاشتن انگشتان پا به سمت داخل یا خارج با سرعت بیشتری اصلاح شود؛ به همین دلیل امروزه به‌ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به‌طورکلی در شرایط زیر می‌بایست شرایط فرزندتان را توسط پزشک ارزیابی کنید:

• اگر علت کج گذاشتن پا به سمت داخل در کودکان تا 3 سالگی برطرف نشد.

• اگر کودک می‌لنگید یا از درد شکایت داشت.

• اگر کودک هم‌زمان با تأخیر در تکامل مواجه بود مانند تأخیر در تکلم.

• اگر ناهنجاری‌های راه رفتن کودک به‌جای بهبود، به‌مرورزمان وخیم‌تر شود.

• همچنین اگر یک پای کودک بیشتر از پای دیگر چرخش و انحراف داشت باید با کمک پزشک علت کج گذاشتن یک پا در کودکان را پیدا کنید.

در این شرایط پزشک با انجام معاینات تخصصی‌تر یا آزمایش‌های بیشتر، سعی می‌کند علت کج گذاشتن پا در کودکان نوپا را پیدا کند و سپس بهترین گزینه‌های درمانی موجود را به شما ارائه خواهد کرد.