زردی چشم نوزاد،علت زردی چشم کودکان و درمان آن+خوراکی‌های مفید

علت زردی چشم در کودکان می‌تواند نشانۀ وجود مشکل در برخی اندام‌ها باشد اما همواره اینطور نبوده و گاهی اوقات خطر جدی کودک شما را تهدید نمی‌کند. زردی چشم و کبد معمولا رابطۀ تنگاتنگی با هم دارند اما این اندام تنها علت زردی چشم نیست. زردی چشم و کم‌خونی نیز می‌توانند با هم مرتبط باشند. در ادامه توضیح می‌دهیم علت زرد شدن سفیدی چشم چیست و چه راهکارهایی جهت درمان آن وجود دارد. همچنین به این سوال خواهیم پرداخت که آیا زردی چشم خطرناک است؟

فرایند ایجاد زردی چشم در کودکان

قبل از بررسی علت زردی چشم در کودکان بهتر است چند خطی راجع به فرایند ایجاد بیماری زردی یا یرقان صحبت کنیم. زردی ممکن است تنها به چشم کودکان خلاصه نشده و در پوست کودک نیز دیده شود. علت زردی چشم در کودکان، افزایش ماده‌ای به نام بیلی‌روبین در بدن است. بیلی‌روبین از شکسته شدن گلبول‌های قرمز پیر و فرسوده تولید شده و در کبد جمع‌آوری می‌شود. کبد این ماده را از طریق صفرا به روده‌ها منتقل کرده و درنهایت بیلی‌روبین از راه مدفوع یا ادرار دفع می‌شود. حال اگر در مسیر ذکرشده از شکستن گلبول‌های قرمز تا دفع صفرا در روده اختلالی پیش بیاید، بیلی‌روبین در بدن تجمع کرده و موجب ایجاد زردی در پوست و اطراف مردمک چشم می‌شود. در ادامه به معرفی برخی اختلالات رایج در مسیر دفع بیلی‌روبین می‌پردازیم.

*زردی نوزاد تا چند روزگی خطرناک است

علت زردی چشم در کودکان چیست؟

زردی چشم نوزاد نشانه چیست؟ علت زردی چشم در کودکان همیشه مشکل یا بیماری نیست. گاهی اوقات این مسئله کاملا طبیعی محسوب شده و کودک تنها دچار یک زردی گذرا می‌شود. از دلایل رایج زردی چشمی در کودکان می-توان به این موارد اشاره کرد:

عدم کارکرد مناسب کبد در روزهای ابتدایی تولد

کبد کار تجزیه بیلی‌روبین و ساخت صفرا را بر عهده دارد. در روزهای ابتدایی پس از تولد نوزاد، کبد او توان کافی برای دفع بیلی‌روبین موجود در بدن را ندارد. به همین دلیل ممکن است بیلی‌روبین در بدن نوزاد تجمع کرده و نوزاد دچار زردی شود. در این حالت زردی چشم نوزاد چقدر طول میکشد؟ این موقعیت حدود یک تا دو هفته طول می‌کشد اما طبیعی بوده و معمولا بدون نیاز به درمان برطرف می‌شود.

تغذیه با شیر مادر

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که نوزادانی که بیشتر از شیر مادر تغذیه می‌کنند، بیشتر دچار زردی قرنیه یا به طور کلی این بیماری می‌شوند. البته این موضوع مانعی بر سر راه شیردهی مادر نیست بلکه برای دفع سریع‌تر بیلی‌روبین موجود، دفعات شیردهی باید افزایش یابد. این سریع ترین راه درمان زردی چشم نوزاد است. همچنین به علت فواید فراوان شیر مادر برای نوزاد، پزشکان قطع شیردهی را توصیه نمی‌کنند.

ناسازگاری خون مادر و جنین

اگر گروه خونی مادر منفی و گروه خونی نوزاد مثبت باشد، آنتی‌بادی‌هایی از بدن مادر به جنین منتقل شده و موجب تخریب بیشتر گلبول‌های قرمز می‌شوند. این موضوع نیز می‌تواند علت زردی چشم در کودکان باشد.

عفونت‌ها

انواع عفونت‌ها مانند عفونت باکتریایی و عفونت خونی ممکن است با زردی چشم در نوزادان همراه باشند. 

نقص‌های ساختاری در کبد یا صفرا

برخی نقص‌های مادرزادی در کبد، فرا یا مجاری صفراوی می‌توانند علت زردی چشم در کودکان باشند. از جمله این نقص‌ها می‌توان به آترزی صفرا اشاره کرد. 

نارس بودن نوزاد 

نارس بودن نوزاد علت اصلی زردی چشم نوزاد یا یه طور کلی زردی نیست اما زردی در نوزادان نارس بیشتر از سایر نوزادان دیده می‌شود. در واقع، یکی از عوارض نارس بودن نوزاد، زردی است.

علل دیگر

سایر علت زردی چشم کودکان چیست؟ 

• خونریزی داخلی می‌تواند علت زردی داخل چشم نوزاد باشد و در صورت شک به این موضوع، باید تصویربرداری‌ها و اقدامات درمانی لازم  برای آن‌ها انجام شود.
• کم‌خونی همولیتیک با تجزیۀ بیشتر گلبول‌های قرمز موجب افزایش بیلی‌روبین شده و می‌تواند دلیل زردی چشم نوزاد باشد.
• مالاریا با تخریب سلول‌های قرمز خون ممکن است موجبات زردی کودکان را فراهم آورد.
• داروهایی مانند برخی آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند با زردی پوست و چشم‌های کودک همراه باشند.
• موارد ذکرشده بیشتر در نوزادان تازه متولدشده دیده می‌شوند اما در کودکانی که سن بیشتری دارند، دلایل دیگری نیز برای زردی وجود دارد.
• التهاب کبد یا پانکراس می‌توانند علت زردی چشم بزرگسالان و ندرتا کودکان باشند. همچنین برخی از انواع هپاتیت و زردی چشم می‌توانند با هم مرتبط باشند.  
• انسداد مجاری کیسه صفراوی به بیلی‌روبین اجازۀ دفع نداده و با علائمی مانند خارش بدن و زردی چشم همراه است.
• سرطان کبد، پانکراس و مجاری صفراوی نیز با افزایش سطح بیلی‌روبین خون و علائم ناشی از زردی همراهند.
• سیروز کبدی عارضه‌ایست که در کودکان نادر بوده و بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود. این عارضه موجب تخریب کبد و افزایش سطح بیلی‌روبین خون می‌شود. کبد چرب زمینه ساز بروز این بیماری ست.

علائم مرتبط با زردی کودکان

برای تشخیص علت زردی پوست در کودکان، بهتر است سایر علائم همراه با زردی را بدانید تا در صورت مشاهدۀ آن‌ها، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا از راه‌های درمان زردی نوزادان استفاده شود.

• ضعف و بی‌حالی 
• کاهش قدرت مکیدن سینۀ مادر
• کم شدن اشتها و کاهش وزن
• زردی پوست
• پاسخ ضعیف نوزاد به محرک‌ها، خواب‌آلودگی و اختلال در بیدار شدن از خواب
• خارش بدن که یکی از مشکلات پوستی رایج در نوزادان است
• سفتی بیش‌از‌حد یا شلی بدن کودک
• خیس یا کثیف نشدن پوشک نوزاد
• تیره شدن رنگ ادرار و روشن شدن رنگ مدفوع
• تهوع، استفراغ و مدفوع زیاد کودکان
• بی‌قراری، تحریک‌پذیری و گریۀ نوزاد
• علائم نادر و جدی مانند کاهش سطح هوشیاری 
• در زردی‌های بسیار شدید اگر درمان به موقع صورت نگیرد، بیلی‌روبین در مغز تجمع یافته و عوارضی مانند انسفالوپاتی و کرن ایکتروس را ایجاد می‌کند. کرن‌ایکتروس با علائمی مانند فلج مغزی، ناشنوایی، اختلال بینایی و اختلال در رشد دندان همراه است. این عارضه نادر اما بسیار جدی بوده و باید از آن پیشگیری شود. 

درمان زردی چشم نوزاد

برای رفع زردی چشم نوزاد چه باید کرد؟ زردی چشم نوزاد تا کی ادامه دارد؟ اگر زردی در روزهای ابتدایی تولد رخ دهد و خفیف تا متوسط باشد معمولا نیازی به درمان نداشته و خودبه‌خود بهبود می‌یابد. عدم تکامل دستگاه ادراری علت زردی چشم نوزاد یک ماهه است و به مرور رفع می‌شود. در مواردی نیز فتوتراپی با استفاده از لامپ‌های مخصوص زردی نوزادان پیشنهاد می‌شود. این درمان در منزل نیز قابل‌انجام بوده و به‌نوعی درمان خانگی زردی چشم نوزاد محسوب می‌شود. همچنین ممکن است از انواع دارو و قطره برای رفع زردی چشم استفاده شود. اگر زردی نوزاد شدید باشد، ابتدا بررسی می‌شود که این زردی نشانه چیست و درمان‌های پیچیده‌تر مانند انتقال خون و تعویض خون برای کودک شما انجام می‌گیرد. همچنین اگر علل زمینه‌ای مانند کم‌خونی، عفونت یا التهاب کبد، پانکراس و مجاری صفراوی وجود داشته باشند، درمان آن‌ها ضروری است. 

درست است که زردی نوزادی معمولا نیازی به درمان ندارد، اما اگر سایر علائم ذکرشده در نوزاد شما دیده شده یا زردی او پس از گذشت چند روز کاهش نیابد، ممکن است استفاده از سایر روش‌های درمانی برای او ضرورت یابد. به همین دلیل علائم کودک خود را بررسی کرده و در صورت وجود هر گونه نگرانی حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید. 

نکتۀ دیگر در رابطه با علت زردی چشم در کودکان این است که برای زردی چشم به چه دکتری مراجعه کنیم؟ در جواب این سوال باید بگوییم که در شرایطی خاص برای اطلاع از  علت زرد شدن سفیدی چشم و درمان آن باید به پزشک مراجعه کنید. اگر سفیدی هر دو چشم او به‌طور کامل زرد شده است، احتمال وجود زردی در او بالا بوده و باید برای اطلاع از علت زرد شدن چشم کودکان به پزشک اطفال مراجعه کنید. اگر تنها یک لکه زرد روی سفیدی چشم کودکتان وجود دارد، احتمال موارد مرتبط با چشم‌پزشکی افزایش یافته و بهتر است یک چشم‌پزشک نیز کودک شما را معاینه کند.