غذا دادن به نوزاد از کی شروع میشه ؟

اینکه " غذا دادن به نوزاد از کی شروع میشه" یک سوال پر تکرار و البته پر دغدغه برای مادران است. همه ما می‌دانیم که تغذیه نوزادان با شیر آغاز می‌شود. بهترین و ارجح‌ترین شیر برای تغذیه نوزاد تازه متولد شده شیر مادر است، اما اگر به هر حال امکان تغذیه با شیر مادر وجود نداشته باشد، شیر خشک جایگزین خواهد شد. تغذیه صرف نوزاد با شیر حداکثر تا پایان شش ماهگی ادامه دارد و از این زمان به بعد باید تغذیه تکمیلی شروع شود. بنابراین در پاسخ به این سوال که غذا دادن به نوزاد از کی شروع میشه؟ باید گفت که حداکثر از پایان شش ماهگی. همچنین مادر باید با بهترین غذا برای وزن گیری نوزاد در کنار انواع ترکیبات غذاهای مناسب نوزاد آشنایی باشد. 

شروع غذای کمکی از چند ماهگی است؟

اینکه شروع غذای کمکی از چند ماهگی باشد، مهم است. زیرا دیر شروع کردن یا زود شروع کردن تغذیه تکمیلی در هر صورت برای نوزاد مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. شاید گاهی مجبور باشید غذا دادن به کودک با سرنگ را امتحان کنید؛ اما به یاد داشته باشید که این روش را به مدت طولانی ادامه ندهید. وقتی شیر تنها غذای اصلی نوزاد است، اینکه تغذیه تکمیلی از کِی، با چه موادی و با چه حجمی آغاز شود، اهمیت بسیار زیادی دارد. معده و دستگاه گوارش نوزادان بسیار حساس است. به همین جهت باید با دقت زیاد و در زمان مناسب تغذیه تکمیلی را برای آنها آغاز کرد.

مثلا ممکن است بپرسید که کودک از چه سنی میتواند لوبیا بخورد؟

یا اینکه کودک از چه سنی میتواند گوشت بخورد؟

یا اینکه از چه سنی میتوان به کودک کشک داد؟

یا اینکه از چه سنی میتوان به کودک آب داد؟

یا اینکه از چه سنی میتوان به کودک کیوی داد؟

یا اینکه از چه سنی میتوان به کودک انبه داد؟

یا اینکه از چه سنی میتوان به کودک خربزه داد؟

یا اینکه از چه سنی میتوان به کودک حبوبات داد؟

یا اینکه کودک از چه سنی میتواند کشمش و میوه های خشک بخورد؟، ماست بخورد، گیلاس بخورد و ...؛ باید بگوییم که هر چه سن نوزاد بیشتر می شود، طیف گسترده تر و بیشتری از مواد غذایی را می تواند استفاده کند. البته تست حساسیت گرفتن از نوزاد برای خوردن هر ماده غذایی جدید ضروری است و باید مورد توجه قرار بگیرد. 

سوال اصلی این است: از چند ماهگی به نوزاد غذا بدهیم؟ به طور کلی پایان شش ماهگی بهترین زمان برای شروع تغذیه تکمیلی نوزادان است. طریقه غذا دادن به کودک 6 ماهه اصول و قوانین خاص خودش را دارد؛ اگر افرادی زودتر از 6 ماهگی به طور روتین به شیرخواران غذای کمکی می‌دهند، کار اشتباهی است. زودتر از 6 ماهگی دادن غذای کمکی برای عموم بچه‌ها خطای بزرگی است، مگر در موارد خاصی که برخی بیماری‌ها سبب شود پزشک تغذیه تکمیلی را برای شیرخواران سریعتر آغاز کند. مثلا گاهی به دلیل رفلاکس شدید نوزاد یا کمبود وزن، شروع تغذیه تکمیلی زودتر از پایان شش ماهگی است؛ یعنی پایان چهار ماهگی یا پایان پنج ماهگی. البته این موضوع را باید پزشک تشخیص دهد و تایید و توصیه کند. فراموش نکنید که غذا دادن به کودکان مثلا غذا دادن به کودک هفت ماهه یا غذا دادن به کودک 9 ماه با ترکیبات غذایی مخصوصی است که معده آنها توان هضم آن ترکیبات را داشته باشد. 

نشانه‌های آماگی کودک برای شروع تغذیه تکمیلی

• کودک برای کنترل سرش تعادل دارد. 
• کودک به کمک والدین یا صندلی غذا قادر به نشستن است.
• کودک توانایی جویدن و بیرون دادن غذاهای جامد را پیدا کرده است. 

اگر قبل از شش ماهگی شیر مادر کافی نباشد، تغذیه تکمیلی آغاز می‌شود؟

برای پاسخ دادن به این سوال باید ابتدا مشخص کنیم که منظور از کافی نبودن شیر مادر چیست؟ شیر مادر زمانی کافی نیست که کودک گرسنه بماند و در اثر این گرسنگی دچار کمبود وزن شود. در این شرایط تا قبل از شش ماهگی (و حتما تا قبل از غذا دادن به نوزاد 4 ماهه) استفاده از شیر خشک در کنار شیر مادر توصیه می‌شود تا کودک سیر شود و وزن هم بگیرد. برای قرار دادن شیر خشک در برنامه تغذیه‌ای نوزاد هم می‌توان مقداری از شیر مادر را با شیر خشک مخلوط کرد و به کمک شیشه به نوزاد داد و هم اینکه شیر خشک را به روش متداول تهیه کرد و در رژیم غذایی نوزاد وارد کرد. توجه داشته باشید حتی با وجود کمبود وزن یا سیر نشدن نوزاد هرگز اجازه ندارید که تغذیه تکمیلی را برای کودک چهار ماهه آغاز کنید. 

یادآوری این نکته نیز لازم است که وارد کردن شیر خشک به رژیم غذای کودک تنها در زمانی بلامانع است که منحنی رشد دچار افت شده باشد. در این شرایط هرگز نسبت به استفاده از شیر خشک برای کودک خود حساس نباشید. اما توجه داشته باشید که وعده‌های استفاده از شیر خشک در شبانه روز نباید زیاد باشد و ترجیحا با استکان، لیوان، قاشق یا حتی با سرنگ و قطره چکان و نه با شیشه به شیرخوار شیرخشک بدهید. زیرا مکیدن شیر از شیشه برای نوزاد بسیار ساده تر و راحت‌تر از مکیدن شیر از سینه است. به همین جهت احتمال اینکه نوزاد خیلی سریع شیشه را به سینه مادر ترجیح دهد، بسیار زیاد است. پس باید تمهیدی بیندیشید که این اتفاق رخ ندهد. 

به عنوان یک مادر باردار بد نیست در مورد مصرف ویتامین C در بارداری، مصرف آجیل در بارداری و رژیم غذایی دیابت بارداری نیز اطلاعات کاملی دریافت کنید. 

روش استفاده از شیر خشک برای نوزادان 

مادر در هر شرایطی باید ابتدا از هر دو سینه خود به کودک شیر بدهد. تا جایی که هر دو سینه تخلیه شود. اگر با وجود تخلیه شیر سینه مادر در یک وعده غذایی، شیرخوار همچنان گرسنه باشد و منحنی رشد او رو به کاهش باشد، بلافاصله بعد از تغذیه با شیر مادر باید تغذیه با شیر خشک ادامه پیدا کند. 

مضرات شروع زودهنگام تغذیه تکمیلی

بعضی والدین فکر می‌کنند اگر غذای خشک را زودتر شروع کنند؛ نوزادشان قوی‌تر و سالم‌تر می‌شوند. با این حال باید از عوارض زود غذا دادن به نوزاد نیز مطلع باشید. معرفی غذای جامد قبل از رسیدن کودک به چهار ماهگی خطر افزایش وزن و چاقی را هم در دوران نوزادی و هم در مراحل بعدی اوایل کودکی افزایش می‌دهد. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) از صبر کردن تا حداقل چهار ماهگی کودک برای معرفی غذای جامد حمایت می‌کند. این سازمان می‌گوید حتی بهتر است که صبر کنید تا نوزادتان شش ماهه شود.

• خطر بروز آلرژی و اسهال برای نوزاد
• خطر بروز عفونت‌های گوارشی

لیست غذای کمکی

اینکه غذا دادن به نوزاد از کی شروع میشه یک سوال است و اینکه چه غذاهایی می‌توانیم به نوزاد خود بدهیم، سوال دیگری است. وقتی زمان آن برسد که به نوزاد خود غذایی جز شیر بدهید، باید برنامه غذایی او را با ساده‌ترین و کم آلرژی‌ترین ترکیبات غذایی غنی کنید. شیر مادر، آرد برنج و پودر بادام درختی، اولین ترکیباتی هستند که وارد رژیم غذایی کودک می‌شوند. با آرد برنج فرنی و با پودر بادام درختی نیز حریره بادام تهیه می‌شود. در واقع از ترکیب هر دوی این مواد با شیر مادر، غذایی غلیظ تر از شیر مادر تهیه می‌شود که برای شروع تغذیه تکمیلی نوزاد کاملا مناسب است.از چند ماهگی به نوزاد فرنی بدهیم؟ شما می‌توانید این غذا و غذاهای مشابه را از شش ماهگی شروع کنید. یکی دیگر از مواد غذایی کمکی که می‌توانید به کودک خود بدهید سرلاک است. اما از چند ماهگی به نوزاد سرلاک بدهیم؟ پاسخ به این سوال کمی دشوار است زیرا سرلاک‌ها می‌توانند از مواد مختلفی ساخته شده باشند که هضمشان برای معده متفاوت است. برای مثال سرلاک گندم از 6 ماهگی، سرلاک جو از 7 ماهگی، سرلاک مخلوط غلات و میوه از ده ماهگی به بعد و سرلاک برنج از یک سالگی به بعد قابل ارائه به نوزاد است زیرا با گذر زمان، معده‌ی او برای هضم غذاهای سنگین‌تر آماده می‌شود. حریره بادام از چند ماهگی به نوزاد داده می‌شود؟ شما می‌توانید این غذای مقوی را از شش ماهگی به کودکتان بدهید.

سوپ غذای دیگری است که پس از فرنی و حریره بادام وارد رژیم غذایی نوزاد می‌شود. ترکیبات سوپ برای اولین بارِ استفاده بسیار محدود است. از ترکیب اندکی گوشت مرغ یا گوسفند به همراه کمی برنج و کمی هویج اولین سوپ برای نوزاد تهیه می‌شود. چاشنی این سوپ هرگز نباید نمک باشد. بلکه یک قطره کوچک آبلیمو برای طعم‌دار کردن سوپ کفایت می‌کند. 

کم کم به این ترکیبات، سیب زمینی، انواع سبزیجات و انواع حبوبات اضافه می‌شود. به مرور نیز میوه‌هایی همچون موز، سیب و هلو می‌توان به کودک داد. توجه داشته باشید که همیشه باید از موادی استفاده کنید که تاثیر آلرژیک کمتری دارند و با چشاندن غذا به نوزاد مطمئن شوید که او به آنها واکنش آلرژیک نشان نمی‌دهد. 

بهتر است بین هر ماده غذایی جدیدی که به کودک می‌دهید، 5 روز فاصله بگذارید؛ یعنی غذای کمکی را از فرنی شروع کنید، 5 روز بعد حریره و 5 روز بعد سوپ.

همه موادی که از آنها یاد کردیم، به عنوان بهترین غذاها برای شروع تکمیلی نوزادن شناخته شده اند. فراموش نکنید که به عنوان یک مادر مسئول و آگاه باید طوری غذا دادن به کودک خود را مدیریت کنید که او کمترین آسیب را از این ماجرا متحمل شود. لذا هرگز به حجم زیاد و با ترکیبات زیاد به کودک خود غذا ندهید. 

کلام آخر

اکنون که می‌دانید غذا دادن به نوزاد از کی شروع میشه، باید برنامه ریزی غذایی صحیحی برای دلبند خود داشته باشید تا بهترین نتیجه را ببینید. اگر قرار است زیر شش ماهگی تغذیه تکمیلی را آغاز کنید، حتما نحوه غذا دادن به کودک زیر شش ماه را مطالعه کنید و اصول لازم را رعایت نمایید.