هفته چهاردهم بارداری - وضعیت مادر و جنین در هفته 14

با ورود به هفته ۱۴ بارداری، عملاً شما وارد سه‌ ماهه دوم بارداری شده‌اید؛ مرحله‌ای که بسیاری از مادران کاهش نسبی تهوع و خستگی را تجربه می‌کنند و انرژی بیشتری پیدا می‌کنند. در این هفته جنین با سرعت رشد می‌کند: مهارت مکیدن انگشت را یاد می‌گیرد، اندام‌ها و صورت با وضوح بیشتری مشخص شده و استخوان‌ها مستحکم‌تر می‌شوند، به طوری که کودک قادر است چانه‌اش را بالا بگیرد و حرکاتش هدفمندتر شود.

از سوی دیگر، وضعیت مادر نیز تغییر می‌کند؛ اندازه شکم قابل مشاهده و کمی بزرگ‌تر شده و برخی از مادران دردهای خفیف شکم یا کمر، افزایش احساس گرسنگی و تغییرات خلقی را تجربه می‌کنند. با توجه به این تغییرات، هفته چهاردهم نقطه شروع یک دوره نسبتاً راحت‌تر و پایدار در بارداری است که امکان تمرکز بیشتر روی تغذیه، ورزش سبک و مراقبت‌های پزشکی فراهم می‌شود. در ادامه این مقاله از مجله سلامت گهواره، به بررسی دقیق‌تر تغییرات مادر و جنین، علائم، آزمایش‌ها و نکات مراقبتی هفته چهاردهم خواهیم پرداخت.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

بدن مادر در هفته چهاردهم بارداری

اغلب علائم زودرسی که در دوران بارداری خود تجربه کرده بودید، از این هفته کم‌کم بهبود پیدا می‌کند؛ اما اگر علائم بارداری اولیه‌ شما مانند تهوع و استفراغ در هفته چهاردهم بارداری از بین نرفت شاید بهتر باشد زمان بیشتری به خود بدهید. ممکن است شما جز گروه مادران بارداری باشید که علائم آنها کمی بیشتر طول می‌کشد.

از هفته ۱۳ بارداری و هفته چهاردهم بارداری ممکن است با علائم جدیدی مواجه شوید که خیلی جدی و شدید نیستند. به مهم‌ترین آن‌ها در زیر اشاره شده است :

بزرگ شدن شکم

در هفته چهاردهم بارداری، اندازه شکم به‌ طور تقریبی قابل مشاهده است و معمولاً ارتفاع رحم حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر بالاتر از استخوان عانه قرار می‌گیرد. در این هفته، شکم هنوز کوچک تا متوسط است و بیشتر حالت برآمدگی ملایم دارد، اما برای بسیاری از مادران اولین تغییرات قابل توجه در شکل شکم به‌وضوح احساس می‌شود.

به بیان دیگر در هفته چهاردهم بارداری رحم شما منطقه لگنی را پر کرده و در حال گسترش به ناحیه شکم شما می‌باشد. این اتفاق باعث ایجاد یک برآمدگی مختصر در ناحیه شکمتان می‌شود که شاید منتظر آن بودید. در کل این وقایع نشان می‌دهند که کودک شما در رحم در حال رشد است. 

درد شکم به دلیل گسترش رحم

بدن شما برای تغییراتی که در دوران بارداری رخ می‌دهد، آماده شده است؛ اما شما باید درد و ناراحتی را به عنوان بخشی از بارداری بپذیرید. رباط‌های عضلانی اطراف رحم به راحتی کش نمی‌یابند. کشش و گسترش این رباط‌ها در هفته چهاردهم بارداری باعث ایجاد درد شکم شما می‌شود.

تغییراتی در بینایی

کودکی که در شکم شما رشد می‌کند، چگونه می‌تواند روی چشم شما تأثیر بگذارد؟ اما این کار را می‌کند. اگر شما یکی از آن زنانی هستید که از لنز استفاده می‌کنند، می‌بینید که آن‌ها در حال حاضر مناسب شما نیستند. حاملگی خصوصاً از هفته چهاردهم بارداری شکل چشم شما را تغییر می‌دهد و همچنین تولید اشک را کاهش می‌دهد. بهتر است از عینک به جای لنز استفاده کنید و اگر به منظور زیبایی از لنز استفاده می‌کردید کلاً آن را کنار بگذارید.

فراموشی موقت

این کلیدها کجا هستند؟ آیا دیروز قرار بود نزد پزشک بروم یا فردا؟ و سؤالاتی این چنینی اگر از هفته چهاردهم بارداری به سراغ شما آمدند، نگران نباشید. شما حافظه خود را از دست نداده‌اید بلکه تنها وارد مرحله‌ای شده‌اید که حجم سلول‌های مغزی شما به طور قابل توجهی کاهش یافته است. این وضعیت پس از زایمان تصحیح می‌شود. در حال حاضر تنها اقدامی که باید بکنید این است که با یادداشت گذاشتن و استفاده از آلارم و یادآوری، کارهای خود را مدیریت کنید.

هجوم گرسنگی به دنبال فروکش کردن حالت تهوع

از هفته چهاردهم بارداری دیگر تمایل شما به غذا خوردن باز می‌گردد. ممکن است در این دوران بیش از دوران قبل از بارداری غذا بخورید. رشد کودک در این دوران با سرعتی باور نکردنی باعث شده است که شما بیش از قبل احساس گرسنگی کنید. میوه‌ها و شیرینی‌های سالم را در یخچال و فریزر قرار دهید تا هر زمان که احساس گرسنگی به سراغتان آمد، بتوانید به چیز سالمی دست یابید.

بازگشت انرژی

شما از بازگشت حجم عظیمی از انرژی به بدنتان متعجب خواهید شد. خستگی شدیدی که در سه ماهه اول بارداری تجربه کرده بودید کم‌کم فراموش کنید. از هفته چهاردهم بارداری پیاده‌روی ، شنا و یا یوگا را که برای شما و فرزندتان بسیار مفید است، آغاز کنید.

تغییراتی در موهایتان

از هفته چهاردهم بارداری تغییراتی را در موهایتان مشاهده خواهید کرد. موهای شما ضخیم‌تر و شفاف می‌شود. اگر این علامت در شما به وجود آمده است تا زمانی که طول می‌کشد فقط از آن لذت ببرید.

به نقل از The Bump

بسیاری از زنان متوجه می‌شوند تهوع صبحگاهی و خستگی در حدود هفته ۱۴ کمتر می‌شود و این دوره را به زمانی راحت‌تر تبدیل می‌کند که اشتها و انرژی‌شان را بازمی‌یابند.

“Many women find morning sickness and fatigue lessen around week 14. making this period a more comfortable time to regain appetite and energy.”

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

جنین، در هفته چهاردهم چگونه است؟

در هفته چهاردهم بارداری جنین به اندازه مشت شماست. در این هفته، جنین در داخل یک کیسه آب شناور است که از او در برابر عفونت و ضربه محافظت می‌کند. طول بدن جنین (از بالای سر تا پایین بدن) حدود 8.5 تا 9 سانتی‌متر می‌باشد. وزن کودک نیز در حدود 45-40 گرم است. کودک در هفته چهاردهم بارداری نسبت به هفته قبل، وزنش دو برابر شده و بدن او با سرعت زیادی در حال رشد می‌باشد.

در این هفته بدن کودک با سرعت بیشتری نسبت به سر او رشد می‌کند. بازوهای او تا پایان هفته چهاردهم بارداری تا جایی رشد می‌کند که نسبت به بقیه قسمت‌های بدنش تناسب پیدا کند. پاهای او هنوز در حال تکامل هستند. نوزاد از رحم شما تغذیه می‌کند تا رشد و تکاملی سریع داشته باشد. اگرچه ممکن است شما تغییرات هورمونی شدیدی را در بدنتان تجربه کنید، اما کودکتان در محیطی آرام در حال رشد است. مهمترین تغییرات بدن جنین در هفته چهاردهم بارداری عبارتند از:

* آیا رقص در بارداری باعث سقط جنین می‌شود؟

مکیدن انگشت شست

از هفته چهاردهم بارداری کودکتان دوست دارد انگشت شست خود را در دهانش قرار داده و آن را بمکد. این کار نوعی تمرین برای عضلات کودک است که به عمل بلعیدن و تنفس او بعد از تولد کمک می‌کند. کودک همچنین می‌تواند دستان خود را مشت کند.

وضوح بیشتر اندام‌ها

برجستگی‌های بدن کودک نیز با وضوح بیشتری در هفته چهاردهم بارداری قابل مشاهده هستند.

تراکم استخوان‌ها

استخوان‌های بدن کودک با رسوبات کلسیم سخت می‌شود. شما باید از هفته چهاردهم بارداری مصرف کلسیم خود را افزایش دهید، زیرا 2 ماه آینده زمان اختصاصی برای تکامل استخوان خواهد بود.

رشد گردن کودک

کودک از هفته چهاردهم بارداری چانه‌اش را بلند می‌کند؛ و دیگر نیازی به استراحت آن بر روی قفسه سینه نیست؛ زیرا طول گردن رشد کرده است. به زودی گردن کودک سرش را از بخش پایینی بدنش جدا می‌کند و باعث می‌شود تمایز ظاهری کودک بهتر دیده شود.

تغییر حالت صورت

از هفته چهاردهم بارداری کودک می‌تواند حرکاتی مانند اخم کردن و شکلک بازی با صورت خود درآورد. او در هر لحظه از یک حالت به حالت دیگری تغییر وضعیت می‌دهد.

تولید ادرار

در هفته چهاردهم بارداری کلیه‌های کودک ادرار تولید کرده و آن را به مایع آمنیوتیک ترشح می‌کنند. کودک با نوشیدن مایع آمنیوتیک، ادرار بیشتری ترشح می‌کند. او این کار را دو بار در ساعت انجام خواهد داد. خوشبختانه این یک فرآیند طبیعی و بی‌ضرر است که برای توسعه سیستم دفع ادرار کودک لازم است. ادراری که کودک در این مرحله دفع می‌کند، شبیه چیزی نیست که از بدن ما دفع می‌گردد.

بهبود واکنش‌های عضلانی

پوشش لانوگو (lanugo) که پوست بدن کودک را می‌پوشاند باعث ایمنی و گرم نگه داشتن آن می‌شود. در هفته چهاردهم بارداری کودک می‌تواند هر زمان که نیاز داشت، انگشتان پای خود را حرکت دهد. همچنین در این هفته رفلکس (واکنش) عضلاتش بهبود می‌یابد. این توانایی باعث می‌شود که کودک امکان انجام تمرینات بیشتری برای ساختن بدن کوچک خود داشته باشد؛ اما ممکن است به دلیل اندازه کوچک جنین هنوز شما حرکات آن را حس نکنید.

رشد موی سر و ابرو

موی سر و ابروی کودک در هفته چهاردهم بارداری به درجه‌ای از وضوح رسیده که برای شما قابل رؤیت می‌باشد.

تولید گلبول‌‎های قرمز خون

از هفته چهاردهم بارداری کبد، صفرا و طحال جنین شروع به تولید گلبول‌های قرمز خون می‌کنند.

تولید مدفوع برای اولین بار

روده‌های جنین نیز در این دوران مقادیر کمی مکونیوم تولید می‌کند. مکونیوم مواد زائد حاصل از هضم مایع آمنیوتیک بلعیده شده می‌باشد که در واقع به عنوان اولین مدفوع توسط روده تولید می‌شود اما دفع آن تنها بعد از تولد اتفاق خواهد افتاد.

درک احساسات

جنین از هفته چهاردهم بارداری قابلیت درک بسیاری از احساسات را دارد؛ بنابراین بر روی رفتار خود حساسیت بیشتری نشان دهید. 

پیشنهاد می‌کنیم مقاله "غربالگری سه ماهه اول بارداری چگونه انجام می‌شود" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.

جنین در هفته چهاردهم در کجای شکم قرار دارد؟

در هفته چهاردهم، جنین عمدتاً در بخش میانی رحم و کمی بالاتر از استخوان عانه قرار دارد. این موقعیت باعث می‌شود که حرکات جنین در این هفته برای مادر هنوز چندان محسوس نباشد، اما با رشد بیشتر و بزرگ‌تر شدن رحم، جنب‌وجوش‌های کودک به تدریج قابل احساس خواهد شد.

جنین 14 هفته چه اندازه است؟

در این هفته، طول جنین از سر تا نشیمنگاه (CRL) تقریباً ۸ تا ۹ سانتی‌متر و وزن او حدود ۴۵ تا ۵۰ گرم است. سر هنوز نسبت به بدن بزرگ است، اما اندام‌ها شکل گرفته و حرکت‌های او هدفمندتر شده‌اند. رشد سریع استخوان‌ها و ماهیچه‌ها باعث می‌شود حرکات او دقیق‌تر و فعال‌تر باشد.

علائم زنده بودن جنین در هفته چهاردهم

• ضربان قلب جنین: شنیدن ضربان قلب با سونوگرافی بین ۱۱۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه.
• حرکات جنین: جنب‌وجوش‌های کوچک و حرکت دست و پا، هرچند برای مادر هنوز محسوس نباشد.
• رشد طبیعی اندام‌ها: شکل‌گیری واضح دست‌ها، پاها، سر و صورت در سونوگرافی.
• فعالیت سیستم عصبی: پاسخ‌های اولیه جنین به لمس یا تغییر وضعیت مادر در اسکن‌های پیشرفته.
• تکامل استخوان‌ها: رشد و تراکم استخوان‌ها در تصاویر سونوگرافی.
• بلع و مکیدن: شروع مهارت مکیدن انگشت و حرکت روده‌ها در شکم جنین.
• جریان خون از طریق بند ناف: انتقال اکسیژن و مواد مغذی به جنین که در سونوگرافی قابل مشاهده است.

آزمایش‌ها و مراقبت‌های پزشکی هفته چهاردهم

در هفته چهاردهم بارداری، انجام ویزیت پزشکی منظم اهمیت زیادی دارد و پزشک با مجموعه‌ای از بررسی‌ها، وضعیت سلامت مادر و جنین را ارزیابی می‌کند؛ در این مرحله ممکن است سونوگرافی هفته چهاردهم یا در صورت نیاز سونوگرافی NT برای بررسی رشد جنین و تکمیل روند آزمایش غربالگری انجام شود که همراه با آزمایش خون شامل بررسی فاکتورهای خونی، اندازه‌گیری هورمون hcg و ارزیابی پروتئین a موجود در پلاسما به شناسایی ریسک‌های احتمالی کمک می‌کند.

همچنین آزمایش ادرار برای بررسی عفونت‌ها و سطح پروتئین و کنترل‌های دوره‌ای مانند بررسی فشار خون و بررسی وزن مادر جهت پیشگیری از عوارض بارداری انجام می‌شود؛ در شرایط خاص و در صورت وجود ریسک بالا، پزشک ممکن است آزمایش ژنتیکی یا حتی آزمایش آمنیوسنتز را پیشنهاد دهد تا سلامت کروموزومی جنین دقیق‌تر بررسی شود. مجموع این مراقبت‌ها امکان تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی و اطمینان از روند طبیعی بارداری را فراهم می‌سازد.

سونوگرافی در هفته چهاردهم بارداری چه چیزی را نشان می دهد؟

در هفته چهاردهم بارداری شما می‌توانید از طریق سونوگرافی داپلر به تماشای کودک دلبندتان بپردازید و از دیدن حرکات او مانند انگشت در دهان کردن، مکیدن انگشت، باز و بسته کردن دست‌ها، حرکات چهره او مانند اخم و خنده و حرکت‌هایش داخل رحم لذت ببرید. همچنین در هفته چهاردهم بارداری می‌توانید صدای قلب جنین را که در این دوره تقریباً دو برابر یک انسان عادی است بشنوید.

آزمایش های هفته ۱۴ 

در هفته ۱۴ بارداری، برخی از آزمایش‌های غربالگری سه‌ماهه اول و دوم برای بررسی سلامت جنین انجام می‌شوند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش خون برای بررسی مارکرهای ژنتیکی، سطح هورمون‌ها، و غربالگری سندروم داون و تریزومی ۱۸ هستند. هدف از این آزمایش‌ها شناسایی زودهنگام اختلالات کروموزومی و ارزیابی ریسک بارداری است.

آزمایش های غربالگری و تشخیصی در هفته ۱۴ 

در مواردی که مادر در ریسک بالای اختلالات ژنتیکی یا کروموزومی قرار دارد، ممکن است آزمایش‌های تشخیصی مانند NIPT یا نمونه‌برداری از پرزهای جفتی (CVS) پیشنهاد شود. این آزمایش‌ها دقت بالاتری در تشخیص اختلالات کروموزومی دارند و به والدین کمک می‌کنند تا تصمیمات پزشکی لازم را به‌موقع اتخاذ کنند.

جنسیت جنین در هفته 14 قابل تشخیص است؟

در پاسخ به این سؤال رایج که آیا جنسیت جنین در هفته ۱۴ قابل تشخیص است، باید گفت در بسیاری از موارد با انجام سونوگرافی تعیین جنسیت و بررسی اندام‌های جنسی خارجی جنین می‌توان حدس نسبتاً دقیقی داشت، هرچند قطعیت معمولاً به هفته‌های بعد موکول می‌شود؛ در این بازه، مادران باردار هم‌زمان با غربالگری بارداری ممکن است آزمایش خون شامل تست‌هایی مانند papp-a را انجام دهند که هدف اصلی آن تشخیص اختلالات کروموزومی، تشخیص سندرم داون و به طور کلی تشخیص زودهنگام مشکلات ژنتیکی است، نه تعیین جنسیت؛ همچنین برخی پزشکان تأکید می‌کنند که بررسی‌های دقیق‌تر ساختار جنین و اندام‌ها، از جمله ارزیابی‌های مرتبط با سلامت جنین، در سونوگرافی آنومالی که در هفته‌های بعد انجام می‌شود، اطلاعات کامل‌تر و قابل‌اعتمادتری را در اختیار والدین قرار می‌دهد.

سقط جنین و علائم هشداردهنده

سقط جنین و علائم هشداردهنده در هفته ۱۴ بارداری از دغدغه‌های مهم مادران است و آگاهی از نشانه‌های غیرعادی می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت بارداری داشته باشد؛ بروز علائمی مانند خونریزی شدید واژینال، خروج بافت و لخته از واژن، درد شدید در ناحیه لگن یا انقباض شکم و لگن می‌تواند از هشدارهای جدی باشد، که گاهی با عواملی مانند جداشدگی جفت، ضعف دهانه رحم یا حتی مشکلات ژنتیکی مرتبط است.

همچنین نشانه‌هایی نظیر ترشحات غیرعادی واژن که ممکن است ناشی از عفونت واژن باشد، یا علائم عمومی‌تری مانند تپش قلب، تار شدن بینایی و کاهش ناگهانی علائم بارداری نیز نباید نادیده گرفته شوند؛ در صورت مشاهده هر یک از این علائم در هفته چهاردهم بارداری، مراجعه فوری به پزشک یا مرکز درمانی برای بررسی دقیق و پیشگیری از عوارض احتمالی کاملاً ضروری است.

نقش جفت در هفته چهاردهم بارداری

جفت جنین در این دوران تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و تکامل جنین را فراهم می‌کند. شبکه غنی از رگ‌های خونی موجود در جفت تأثیر زیادی در مراقبت از جنین دارد. جفت با مصرف اسید آمینه‌های موجود در بدن شما به رشد جنین کمک می‌کند. اسیدهای آمینه به ساخت بخش عظیمی از پروتئین‌های سازنده اندام و ماهیچه‌های کودکتان کمک می‌کند.

دوباره یادآور می‌شویم که آنچه شما می‌خورید می‌تواند به طور مستقیم روی کودکتان تأثیر بگذارد.

نقش ورید بند ناف

ورید بزرگ بند ناف در تغذیه و رساندن خون غنی از اکسیژن به کودکتان نقش دارد. همچنین دو رگ خونی کوچک‌تر نیز وجود دارد که مسئول حمل مواد زائد و دی‌اکسید کربن از بدن کوچک نوزادتان به جفت می‌باشد. سپس جفت مواد زائد را پردازش می‌کند.

محافظت از جنین در برابر عفونت‌ها

کودک شما نیاز به پروتئین‌هایی به نام آنتی‌بادی برای مبارزه با عفونت‌ها دارد. جفت برای مدتی آنتی بادی های مورد نوزاد کودکتان را از طریق بدن شما تأمین می‌کند.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله "پایین بودن جفت در بارداری و درمان آن" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.

شیوه‌های مراقبت از مادر و جنین در هفته چهاردهم بارداری

• بیاموزید که در ماه چهاردهم بارداری چگونه از خود مراقبت کنید. بهتر است در دوران بارداری خصوصا از هفته چهاردهم بارداری مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین مانند شیر و پنیر، حبوبات، گوشت و آجیل را در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهید. این مواد برای رشد جنین ضروری می‌باشند.
• شما با آغاز هفته چهاردهم بارداری انرژی بسیاری به دست می‌آورید که بهتر است آن را صرف انجام کارهای ضروری مانند مرتب کردن اتاق کودک یا خرید وسایل ضروری او کنید. چرا که انجام این کارها در هفته‌های پایانی بارداری به دلیل تغییرات فیزیکی و رفتاری مادر سخت خواهد بود.
• اگر شما یک زن شاغل هستید با آغاز هفته چهاردهم بارداری ‌، احتمالاً وقت مناسبی است که به همکاران و رئیس خود، بارداریتان را اعلام کنید. بدین وسیله می‌توانید از کمک آن‌ها در انجام کارهای محوله استفاده کرده و حجم کاری خود را کاهش دهید.
• بهتر است از سفرهای غیر ضروری اجتناب کنید؛ اما در صورتی که مجبور به انجام برخی سفرها به دلیل کار خود یا همسرتان هستید، خصوصاً با آغاز هفته چهاردهم بارداری بهتر است از جاده‌های پرپیچ و خم و پر از دست‌انداز عبور نکنید.
• بهتر است در صورتی که یکی از دوستان یا آشنایان شما به بیماری مسری مبتلا شده است تا اواسط بارداری خود از عیادت او خودداری کنید. حتی اگر آن فرد همسر شما باشد.
• یکی از اقداماتی که به هر مادر بارداری توصیه می‌شود، تقویت ماهیچه‌های لگنش می‌باشد. پیشنهاد ما به شما این است که با انجام ورزش‌های سبکی مانند یوگا، علاوه بر بالا بردن نشاط و اعتماد به نفستان، به تقویت ماهیچه‌های خود بپردازید.
• پیشنهاد ویژه ما به شما این است که از هفته چهاردهم بارداری زمان خود را طوری برنامه‌ریزی کنید که بتوانید زمان بیشتری را با کودک خود ارتباط برقرار کنید. این ارتباط هم برای کودک و هم برای مادر تجربه‌ای بی‌نظیر خواهد بود.

توصیه می‌کنیم که مقاله "پرهیز غذایی دوران بارداری | ممنوعیت غذایی در بارداری کدامند؟" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.