درجه تب زیر بغل نوزاد چند باید باشد؟ دمای مناسب بدن نوزاد
افزایش دمای بدن نوزاد، می‌تواند خطرناک و نشان‌دهنده‌ی بیماری باشد. از طرفی پایین بودن دمای بدن نوزاد نیز به دلیل برخی آسیب‌ها، از اهمیت خاص خود برخوردار است. در این مقاله قصد داریم در مورد دمای مناسب بدن نوزاد در شرایط طبیعی، بعد از واکسن و بررسی درجه تب در کودکان بیشتر توضیح دهیم.
پادکست خلاصه مقاله درجه تب زیر بغل نوزاد چند باید باشد:
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.
دمای مناسب بدن نوزاد چند درجه است؟
دمای مناسب بدن نوزاد، از ابتدا توسط قسمت تنظیم‌کننده دما در مغز یا همان هیپوتالاموس، تنظیم می‌شود. این دما معمولاً اندکی بالاتر از دمای طبیعی بدن بزرگسالان است. در حالت کلی، دمای نرمال بدن 37 درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته می‌شود. دمای طبیعی بدن به فارنهایت را نیز 98.6 درجه در نظر می‌گیرند.
اما دمای بدن کودک چقدر باید باشد؟ معمولاً دمای مناسب بدن نوزاد، حدود نیم درجه بالاتر از این دما است زیرا نسبت سطح به حجم بدن نوزادان بیشتر از بزرگسالان است. همچنین میزان متابولیسم بدن نوزادان نیز بالاتر از بزرگسالان بوده که موجب افزایش تولید گرما می‌شود. به‌طور مثال دمای مناسب بدن نوزاد یک روزه تا یک ماهه 37.5 درجه در نظر گرفته می‌شود. البته در نظر گرفتن یک طیف دمایی، استانداردتر است بنابراین دمای طبیعی بدن کودک یک ساله و بیشتر، معمولاً بین 36.2 تا 37.7 درجه در نظر گرفته می‌شود.
همچنین دمای بدن، بسته به ساعت شبانه روز متفاوت است. صبح‌ها حدود نیم درجه از عصر کمتر است. جالب است بدانید که این دما، دمای مرکزی بدن است و بسته به روش اندازه‌گیری، ممکن است اندکی تفاوت در دمای طبیعی بدن نوزاد دیده شود. دمای طبیعی بدن نوزاد، در سنین مختلف به شرح زیر است:
| سن | دمای دهانی | دمای مقعدی و گوش | دمای زیر بغل |
| کودکان زیر ۱۲ ماه | ۳۶.۷ تا ۳۷.۳ درجه سانتی‌گراد | ۳۷ تا ۳۷.۹ درجه سانتی‌گراد | ۳۶.۴ تا ۳۷.۳ درجه سانتی‌گراد |
| کودکان بزرگتر | ۳۶.۴ تا ۳۷.۴ درجه سانتی‌گراد | ۳۷ تا ۳۷.۹ درجه سانتی‌گراد | ۳۵.۹ تا ۳۶.۸ درجه سانتی‌گراد |
*مقاله عرق سرد در کودکان را مطالعه کنید.
روش‌های اندازه‌گیری دمای بدن نوزاد
1. روش دهانی
در این روش، دماسنج زیر زبان کودک قرار می‌گیرد و دمای نشان‌داده شده نیز در همان طیف ذکر شده است. این روش ممکن است برای کودکان با سن کمتر، قابل انجام نباشد زیرا نمی‌توانند دهان خود را پیوسته، بسته نگه دارند.
دمای طبیعی در این قسمت، در کودکان زیر ۱۲ ماه، ۳۶.۷ تا ۳۷.۳ درجه سانتی‌گراد و در کودکان بزرگتر ۳۶.۴ تا ۳۷.۴ درجه سانتی‌گراد است.
2. روش مقعدی یا رکتال
در تب‌سنجی به روش مقعدی، دما حدود نیم درجه سانتی‌گراد بالاتر از روش دهانی نشان داده می‌شود. تب‌سنجی به روش مقعدی، برای نوزادان و کودکان کم سن و سال بهتر است و دقت بالایی دارد. دمای طبیعی در این قسمت، در کودکان ۳۷ تا ۳۷.۹ درجه سانتی‌گراد است.
3. روش زیر بغل یا آگزیلاری
درجه تب زیر بغل نوزاد چند باید باشد؟ در این روش، دماسنج زیر بغل قرار می‌گیرد و کودک دست خود را به بدنش می‌چسباند. پس این روش نیز نیاز به همکاری کودک دارد و در کودکان بزرگتر قابل استفاده است. تفاوت درجه حرارت زیر بغل و دهان یک درجه است و دمای آگزیلاری، یک درجه کمتر از دمای دهانی محاسبه می‌شود.
دمای طبیعی در این قسمت، در کودکان زیر ۱۲ ماه، ۳۶.۴ تا ۳۷.۳ درجه سانتی‌گراد و در کودکان بزرگتر، ۳۵.۹ تا ۳۶.۸ درجه سانتی‌گراد است. همان‌طور که می‌بینید، تب 37.5 زیر بغل در کودکان باید کنترل شود.
4. اندازه‌گیری دمای بدن از راه گوش یا روش تیمپانیک
در این روش، دمای بدن نوزاد از طریق مجرای گوش سنجیده می‌شود و دقت نسبتاً بالایی دارد. در تب‌سنجی از راه گوش نیز دمای تعیین‌شده حدود نیم درجه بالاتر از دمای دهانی است. این روش در نوزادان کوچک‌تر، به علت کوچک بودن مجرای گوش، کاربرد کمتری دارد. دمای طبیعی در این قسمت، در کودکان ۳۷ تا ۳۷.۹ درجه سانتی‌گراد است.
5. اندازه‌گیری دما از راه پیشانی
در این روش، نوار تب‌سنج روی پیشانی کودک قرار می‌گیرد و تب‌سنج، دمای سطح پوست او را نشان می‌دهد. به همین دلیل اعتبار آن کمتر از روش‌های دیگر است. دمای طبیعی در این قسمت، در کودکان ۳۶ تا ۳۷.۹ درجه سانتی‌گراد است.
در جدول زیر، می‌توانید ببینید که در هر سنی، چه روشی برای اندازه‌گیری دمای بدن مناسب است:
| سن | مقعدی | پیشانی | دهان | گوش |
| زیر ۳ ماه | ● | |||
| ۳ تا ۶ ماه | ● | ● | ||
| ۶ ماه تا ۳ سال | ● | ● | ● | |
| ۴ سال تا نوجوانی | ● | ● | ● |
افزایش دمای بدن نوزاد و تب
دمای مناسب بدن نوزاد، ممکن است در شرایط خاصی، دستخوش تغییراتی شود و هیپوتالاموس تصمیم بگیرد که دمای بدن را بالاتر برده و نوزاد دچار هایپرترمی یا افزایش دمای بدن و تب بشود. معمولاً دمای بدن ۳۸ درجه را برای نوزاد، تب در نظر می‌گیرند. این تب می‌تواند به صورت طیفی، از تب خفیف تا شدید و بالای ۴۰ درجه باشد. تب نرمال نوزاد، بسته به سن و سالش متفاوت و به شرح زیر است:
- تب 38 درجه و بالاتر در کودکان زیر 3 ماه
- تب 38.2 درجه و بالاتر در کودکان 3 تا 6 ماه
- تب 38.8 درجه و بالاتر در کودکان بالای 6 ماه
تب و افزایش دمای بدن همواره یکی نیستند. به‌طور مثال هنگام درآوردن دندان، دمای بدن کودک مقداری افزایش می‌یابد که به‌زودی کاهش یافته و تب محسوب نمی‌شود. ما در مقاله تب کودکان برای دندان بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.
یکی دیگر از موارد تب در کودکان، هنگام دریافت واکسن است. در این دوره نیز کودک ممکن است تب کند که معمولاً خفیف بوده و به زودی برطرف می‌شود اما هنگامی که در اثر عفونت یا بیماری‌های زمینه‌ای، مانند نقص ایمنی یا کم‌خونی داسی‌شکل، دمای بدن کودک افزایش یابد، این افزایش دما، تب در نظر گرفته می‌شود. تب معمولاً با علائمی همراه است که نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال و بیماری نوزاد است. از علائم همراه تب می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- لرز
- تعریق جهت کاهش دمای بدن
- داغی، قرمزی و برافروختگی پوست
- درد در سر و بدن
- بی‌حالی، خستگی و ضعف
- کاهش اشتها
- بی‌قراری و گریه نوزاد
- افزایش تعداد ضربان قلب نوزاد
- دهیدراتاسیون یا کاهش آب بدن (کاهش ادرار، گریه بدون اشک و خشکی دهان)
- اسهال و استفراغ
اگر نوزاد تب داشته باشد یا علائم ذکر شده در او دیده شود، باید سریعاً توسط پزشک بررسی شود و اقدامات درمانی لازم برای او انجام شود.
تب چند درجه باعث تشنج می‌شود؟
تشنج، در ابتدا برای والدین بسیار نگران‌کننده به نظر می‌رسد. ایجاد یا عدم ایجاد تشنج، به عامل ایجادکننده تب و شرایط سلامتی کودک بستگی دارد اما تب بالاتر از 38 درجه می‌تواند موجب تشنج شود. اگرچه پایین آوردن تب کودک نمی‌تواند کاملاً از تشنج جلوگیری کند اما از بی‌قراری کودک می‌کاهد. جهت دریافت اطلاعات کامل در این زمینه، می‌توانید به مقاله تشنج نوزادان مراجعه کنید.
دمای پایین بدن نوزاد نشانه چیست؟
همان‌طور که در برخی شرایط، دمای بدن ممکن است افزایش یابد، در برخی موارد نیز دمای مناسب بدن نوزاد کاهش می‌یابد که به این حالت هایپوترمی می‌گویند. هایپوترمی به دمای کمتر از 35 درجه سانتی‌گراد گفته می‌شود که افت دمای خطرناک بدن نوزاد محسوب شده و باید سریعاً برطرف گردد. دمای ۳۵ درجه بدن کودک، معمولاً به علت عوامل محیطی، تروما و ضربه، عوارض دارویی، مسمومیت یا دلایل ناشناخته ایجاد می‌شود. هایپوترمی معمولاً با برخی علائم همراهی دارد:
- لرز (جهت افزایش دمای بدن)
- تنفس سطحی و آهسته
- نبض ضعیف
- کاهش هوشیاری و خواب‌آلودگی
- گریه ضعیف
- کاهش انرژی
- پوست قرمز و براق و روشن که در لمس سرد است.
اگر کاهش دمای بدن نوزاد ادامه یابد، حتی ممکن است در موارد شدید منجر به مرگ شود. به همین دلیل هنگام هایپوترمی، در ابتدا افزایش دمای محیط جهت رسیدن به دمای مناسب بدن نوزاد و سپس مراجعه به پزشک جهت بررسی علت، ضروری است.
حفظ دمای مناسب بدن نوزاد با رعایت نکاتی ساده
در مراقبت اولیه از نوزاد، حفظ دمای مناسب بدن نوزاد اگرچه امری مهم بوده و نیاز به کنترل و پیگیری دارد اما با رعایت نکاتی که در ادامه مطلب می‌آید، شما می‌توانید در این زمینه دمای مناسب بدن نوزاد خود را حفظ کرده و از عوارض احتمالی پیشگیری کنید.
- در کودکان زیر سه ماه، از تب‌سنج رکتال استفاده کنید زیرا کودک نمی‌تواند دماسنج دهانی را در دهان خود نگه دارد و دماسنج گوشی نیز برایش مناسب نیست چون کانال گوش او کوچک است.
- در کودکان زیر چهار سال از دماسنج رکتال، تیمپانیک یا زیر بغل استفاده کنید.
- در کودکان بالای چهار سال می‌توانید از تب‌سنج دهانی یا گوشی کمک بگیرید.
- برای بررسی دمای مناسب بدن نوزاد، از دماسنج جیوه‌ای استفاده نکنید زیرا خطر شکستن آن و قرار گرفتن کودک در معرض جیوه و مسمومیت وجود دارد.
- هنگام اندازه‌گیری دما از راه دهان، بهتر است از حدود نیم ساعت قبل کودک چیزی نخورده باشد. برای این کار تب‌سنج دیجیتال را زیر زبان او بگذارید و بگویید دهانش را ببندد و از راه بینی نفس بکشد. پس از شنیدن صدای بوق تب‌سنج، آن را درآورده و عدد دما را به همراه ساعت اندازه‌گیری، یادداشت کنید.
- جهت اندازه‌گیری دمای مقعدی، کودک را به روی شکم یا به پشت خوابانده، پاهای او را داخل شکم جمع کرده و نگه دارید. سپس سر تب‌سنج را به ژل روان‌کننده یا وازلین آغشته کرده و به آرامی حدود دو و نیم سانتی‌متر داخل مقعد کودک فرو ببرید و صبر کنید تا صدای دستگاه را بشنوید. سپس عدد را یادداشت کرده، دماسنج را شسته و ضدعفونی کنید.
- هنگام اندازه‌گیری دمای نرمال بدن نوزاد با تب سنج دیجیتال از زیر بغل، دماسنج را در زیر بغل او قرار داده، بازوی او را به بدنش بچسبانید. سپس دستش را از آرنج خم کرده و روی سینه‌اش نگه دارید و صبر کنید تا صدای دستگاه شنیده شود.
- جهت اندازه‌گیری دمای تیمپانیک یا گوش، لاله گوش کودک را اندکی به سمت بالا و عقب بکشید تا مجرای گوش به حالت مستقیم درآید. سپس تب‌سنج را تا میزان نشان‌داده‌شده داخل گوش فرو ببرید و صبر کنید تا دستگاه، دمای تیمپانیک کودک را اندازه بگیرد.
- همواره سعی کنید دمای مناسب اتاق خواب نوزاد را رعایت کنید و دمای منزل را متعادل نگه دارید و از گرم یا سرد کردن بیش‌از حد آن بپرهیزید.
- لباس‌های زیاد و ضخیم و پتوی بیش‌ازحد برای نوزاد استفاده نکنید. این کار ممکن است موجب افزایش دمای مناسب بدن نوزاد شود.
- هنگام تب، کودک را پاشویه کنید و از دستمال مرطوب بر روی پیشانی او استفاده کنید. همچنین شست‌وشوی بدن کودک با آب ولرم و نه خیلی گرم، می‌تواند به کاهش دمای بدن کودک کمک کند. پایین آوردن تب کودک با گلاب یکی از گزینه‌های موثر در این زمینه است.
- هنگام تب در نوزادان زیر سه ماه، حتماً به پزشک مراجعه کنید حتی اگر تب آن‌ها خفیف بود.
- هنگام تب بالای 38 درجه در نوزادان بالای سه ماه، یا تب بیشتر از 39 درجه در نوزادان بالای شش ماه و همراهی با علائمی مانند اسهال و استفراغ، درد هنگام ادرار، بیماری‌های مزمن مانند سرطان‌ها و نقص ایمنی، راش پوستی، رفع نشدن تب بعد از 24 تا 72 ساعت، وجود تب مداوم و حال بد کودک، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
- جهت کاهش تب، با مشورت پزشک می‌توانید از ایبوپروفن، استامینوفن یا شیاف برای تب کودکان استفاده کنید. ما در مقاله مصرف شیاف استامینوفن برای نوزادان، بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.
- داروی آسپرین در کودکان، منع مصرف دارد و موجب آسیب کبدی و سندروم ری می‌شود.
- هنگام تب، به کودک مایعات فراوان بدهید و از کم‌آبی بدن او جلوگیری کنید. در کودکان شیرخوار، دفعات شیردهی را افزایش داده و در رژیم غذایی کودکان بزرگتر، بهتر است آب، سوپ و مایعات دیگر گنجانده شود.
- تب و افزایش دمای مناسب بدن نوزاد هنگام دریافت واکسن، معمولاً محدود بوده و پس از مدت کوتاهی برطرف می‌شود. درصورت ادامه‌دار بودن آن، به پزشک مراجعه کنید. جهت دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید مقاله استامینوفن و واکسن را مطالعه فرمایید.
سوالات پرتکرار کاربران و پاسخ متخصص
38 درجه طب نوزاد شش ماهه خطرناک است؟ تب نوزاد چقدر باشد خطرناک است؟
بهتر است تب سی و هشت و نیم به بالا را تب بر بدهیم زیرا ممکن است احساس ناخوشایندی ایجاد کند. نه اینکه خطرناک باشد خود تب خطرناک نیست ما همیشه دنبال علتش می‌گردیم. اما بابت اینکه بدانید چقدر تب را باید کنترل کنید ترجیحاً سی و هشت و نیم به بالا را کنترل کنید و وقتی تب به این عدد رسید کافی است و نیاز نیست حتماً بدن کاملاً خنک شود.
برای سنجش تب نوزاد با دستگاه دیجیتال برای کنترل درجه تب، زیر بغل کودک بهتر است یا سر نوزاد؟
بهتر است از دستگاه دیجیتال زیر بغل استفاده شود زیرا روی سر خیلی تحت تاثیر دمای محیط است و دقیق دمای بدن را نشون نمی‌دهد.به دمایی که زیر بغل حساب می‌کنیم هم باید نیم درجه اضافه کنیم تا دمای واقعی مرکز بدن را نشان داد.
بچه سه‌ماهه دارم، تبش ۳۷.۵هستش،به او تب بر بدهم؟
برای کودک سه ماهه تب سی و هفت و نیم تب حساب نمی‌شود دمای بالای سی و هشت ماه و نیم را تب حساب می کنیم. یعنی اگر زیر بغل سی و هفت و نیم باشد و نیم درجه هم به آن اضافه کنیم، کودک تب خفیفی ندارد. دادن تب بر به حال عمومی او بستگی دارد اگه با همان نیم درجه بی‌قرار بود به علت دندان یا بیماری، شاید استامینوفن بتواند کمک کند.
دلیل پایین بودن دمای سر نوزاد حدود 35 درجه چیست؟
دلیل پایین بودن دمای سر نوزاد ممکن است خطای دماسنج باشد چون خیلی تحت تاثیر دمای محیط است یا اینکه در عفونت‌های ویروسی اگر مکرر تب‌بر بدهیم دمای بدن کمی بیش از حد پایین می‌آید. ولی قطعاً سی و پنج درجه درست نیست و خطای اندازه‌گیری است.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.