درمان خس خس سینه نوزاد و علت آن

عفونت تنفسی، به درگیری راههای تنفسی کودک گفته میشود که علائمی مانند سرفه، آبریزش بینی، خس خس سینه نوزاد، گرفتگی بینی، خارش گلو و تحریکپذیری دستگاه تنفسی را بروز دهد. شایعترین عفونتهای تنفسی در کودکان، سرماخوردگی و آنفولانزا هستند. کودکان سالم، بهطور معمول، شش بار در سال دچار عفونتهای تنفسی میشوند. در ادامه مقاله به انواع عفونتهای تنفسی در کودکان و علت و درمان خس خس سینه نوزاد پرداخته شده است.
پادکست خلاصه مقاله درمان خس خس سینه نوزاد:
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیامهای مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیههای تغذیهای و دستور پختهای مناسب، تغذیه سالمتری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازیهای مناسب و آزمونهای دورهای به تقویت هوش و مهارتهای فرزندتان کمک کنید.
- انواع عفونتهای تنفسی کودکان
- عوامل ایجادکننده عفونتهای تنفسی کودکان
- علائم عفونتهای تنفسی کودکان
- عوارض عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی
- عفونتهای تنفسی فوقانی در کودکان
- عفونتهای تنفسی تحتانی در کودکان
- تشخیص عفونتهای تنفسی کودکان
- پیشگیری از عفونتهای تنفسی
- درمان عفونت تنفسی
- درمان سرفه کودکان
- دلایل سرفه در کودکان
- درمان خس خس سینه نوزاد طب سنتی
انواع عفونتهای تنفسی کودکان
قبل از پرداختن به موضوع درمان خس خس سینه نوزاد، لازم است بدانید عفونتهای تنفسی بر اساس محل درگیری به دو گروه عفونت تنفسی فوقانی و تحتانی تقسیم میشوند. البته گاهی کودکان دچار عفونتهایی میشوند که هر دو سیستم را درگیر میکند. اصلیترین علت خس خس سينه و سرفه در کودکان عبارت است از:
- عفونت تنفسی فوقانی: شایعترین بیماری کودکان در شش ماههی دوم سال، عفونتهای تنفسی فوقانی هستند. علائم بیشتر در بینی و گلو ظاهر میشوند و در هر سنی رخ میدهند. شایعترین آنها، آنفولانزا و سرماخوردگی است.
- عفونت تنفسی تحتانی: بیشتر در نای، راههای هوایی کوچک و ریه رخ میدهد. عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی تحتانی، بیشتر در کودکان رخ میدهند. شایعترین آنها عبارتند از خروسک یا کروپ، برونشیولیت و پنومونی یا ذات الریه.
* مقاله شربت لوراتادین برای کودکان را مطالعه کنید.
عوامل ایجادکننده عفونتهای تنفسی کودکان
ویروسها و باکتریهای مختلفی دستگاه تنفسی را آلوده میکنند. در کودکان رینوویروسها (عامل سرماخوردگی)، ویروس آنفولانزا (در اپیدمیهای سالیانه)، ویروس پارا آنفولانزا، ویروس سنسیشیال تنفسی(RSV) ، انتروویروسها، کروناویروسها و دستههای خاصی از آدنوویروسها، مهمترین ویروسهای ایجادکنندهی عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی هستند. از عوامل باکتریایی میتوان به پنوموکوک و هموفیلوس آنفولانزا اشاره کرد.
اغلب عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی هنگامی منتقل میشوند که کودک در تماس با ترشحات بینی و دهان فرد آلوده قرار بگیرد؛ مانند در معرض عطسهی فرد بیمار قرار گرفتن یا آلوده شدن دستها با این ترشحات. ترشحات، آلودهترین منبع ویروسی هستند. هنگامی که کودک در معرض سرفه قرار میگیرد یا دست آلودهاش را به بینی یا دهان خود میزند، عفونت در بدنش شکل میگیرد.
ترشحات بینی و دهان کودکان بیمار از بزرگسالان بیشتر است. از طرفی، رعایت بهداشت در کودکان بسیار ضعیفتر است. این دو باعث میشوند انتقال بیماری در کودکان، بسیار بیشتر و سریعتر باشد. احتمال انتقال بیماری در محیطهای گروهی مانند مهدکودکها و مدارس بیشتر است. برخلاف تصور عموم مردم، احساس سرما یا خستگی، شانس ابتلا به این عفونتها را افزایش نمیدهد.
* مقاله درمان گوش درد نوزاد را مطالعه کنید.
علائم عفونتهای تنفسی کودکان
علائم عفونت تنفسی مانند علائم سرماخوردگی نوزاد چیست ؟ ویروس وقتی به بدن حمله میکند التهاب ایجاد میشود. ثمرهی این التهاب علائمی مانند آبریزش بینی نوزاد، گرفتگی بینی، خارش گلو، سرفه، خس خس سینه، گاهی گرفتگی صدا، خستگی، درد عضلانی و در مورد عفونت با آدنو ویروسها، التهاب چشم است. به همین دلیل، قبل از پیدا کردن راه درمان خس خس سینه نوزاد، لازم است با نشانههای عفونت تنفسی کودکان آشنا شوید. علائم ممکن است تا 14 روز به طول بینجامد. در هر کدام از عفونتهای تنفسی فوقانی، دستهای از این علائم را داریم. کودکان با عفونت تنفسی فوقانی گاهی تا هفتهها بعد از بهبودی، سرفه میکنند. در کودکان مبتلا به آنفولانزا، تب از 38.3 تا 38.9 میرسد. تب این کودکان ممکن است حتی تا 40 درجه هم برسد. در عفونتهای تنفسی تحتانی، تنگی نفس، درد قفسهی سینه و خسخس سینه هم دیده میشوند.
از علائم شایع دیگر میتوان به کاهش اشتها و احساس بیحالی اشاره کرد. نوزادان و کودکان کمسن، قادر نیستند مشکل خود را بیان کنند؛ پس علائم را با گریه کردن و احساس ناراحتی مطرح میکنند.
عوارض عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی
چون کودکان کمسنتر ترجیح میدهند که با بینی نفس بکشند، حتی گرفتگی متوسط بینی میتواند در نفس کشیدن مشکل ایجاد کند. در صورت عدم درمان گرفتگی بینی در کودکان، این مسئله حتی در تغذیهی نوزاد و کودک مشکل ایجاد میکند زیرا کودکان نمیتوانند هنگام مک زدن سینه یا شیشهی شیر، با بینی نفس بکشند. در عفونتهای تنفسی تحتانی، التهاب باعث تنگ شدن راههای هوایی میشود و صدایی مانند خرناس کردن از کودکان هنگام نفس کشیدن خارج میشود. تنگی شدید راههای هوایی، ممکن است باعث تقلای کودک برای تنفس و حتی کبود شدن کودک شود. این حالت بیشتر در عفونت با پاروویروس آنفولانزا و RSV دیده میشود. کودکانی که دچار سختی تنفسی میشوند، باید سریعا نزد پزشک برده شوند.
برخی کودکان مبتلا به عفونتهای تنفسی، دچار عوارضی مانند عفونت گوش میانی، سینوزیت و پنومونی میشوند. ویروسها میتوانند باعث این عفونتها شوند ولی عامل باکتریایی سوارشده بر ویروس نیز میتواند عامل یا تشدید کنندهی این بیماریها باشد. در کودکان مبتلا به آسم، عفونت تنفسی اغلب منجر به حملهی آسم میشود.
* مقاله شربت برم هگزین برای کودکان را مطالعه کنید.
عفونتهای تنفسی فوقانی در کودکان
همانطور که ذکر شد، عفونتهای تنفسی فوقانی در کودکان، عامل خس خس سينه کودک در سرماخوردگی و آنفولانزا هستند و به همین دلیل در درمان خس خس سینه نوزاد نیز بیشتر این بیماریها در نوزادان تشخیص داده میشوند.
تفاوت بین سرماخوردگی و آنفولانزا
آنفولانزا یک بیماری ویروسی است که ناشی از ویروسهای خانوادهی ارتومیکسوویروسها است. این عفونت میتواند دستگاه تنفسی فوقانی (بیشتر) و تحتانی را درگیر کند. علائم آن شامل شروع ناگهانی تب، لرز، بیاشتهایی، سرفه خشک و بدون خلط، ترشح بینی، آبریزش چشم نوزاد، تنفر از نور، خشونت صدا، گلودرد و اسهال است. همچنین تمام علائم با هم دیده نمیشوند. تب مهمترین علامت است که از 38 تا 41 درجه نوسان دارد و معمولاً درعرض 3 روز خوب میشود. سرماخوردگی مانند آنفولانزا، ناگهانی نیست و به ندرت باعث ایجاد تب میشود. معمولاً سردرد ندارد و درد بدن در سرماخوردگی به شدت آنفولانزا نیست. احساس خستگی در سرماخوردگی بسیار کمتر از آنفولانزا است. با این حال، درمان خس خس سینه در کودکان که بر اثر هر دو بیماری ایجاد میشود، بسیار شبیه به هم است.
عفونتهای تنفسی تحتانی در کودکان
برای آگاهی از درمان خس خس سینه نوزاد، لازم است بدانید عفونتهای تنفسی تحتانی، راههای هوایی و ریهها را درگیر میکنند که شامل برونشیولیت، خروسک، پنومونی و آنفولانزا است. در ادامه، درمورد هریک توضیحاتی ارائه خواهد شد.
برونشیولیت چیست؟
برونشیولیت نوعی التهاب در مجاری هوایی انتهایی و بسیار کوچک ریههاست که معمولاً منشأ ویروسی دارد. ویروسهایی مانند RSV از عوامل شایع ایجاد این بیماری هستند. برونشیولیت بیشتر در کودکان زیر دو سال، بهویژه در سنین سه تا ششماهگی، مشاهده میشود. این بیماری در پسران، نوزادان نارس، کودکانی که از شیر مادر تغذیه نکردهاند و آنهایی که در محیطهای شلوغ زندگی میکنند، شیوع بیشتری دارد. همچنین، کودکانی که به مهدکودک میروند یا در معرض دود سیگار قرار دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به برونشیولیت هستند.
علائم آن شامل گرفتگی بینی، آبریزش بینی، سرفه و تب است. معمولاً علائم طی سه روز بهتر میشوند و ممکن است خسخس سینه به دنبال علائم دیده شود. گاهی علائم شدید میشوند و حالتهایی مثل تقلا برای نفس کشیدن، افزایش ضربان قلب، تهوع و استفراغ پس از سرفه کردن، کاهش اشتها و کاهش میزان دفع را بروز میدهد.
برونشیولیت مسری است و از طریق تنفس منتقل میشود (سرفه کردن، بوسیدن و ...). برونشولیت معمولاً 12روز به طول میانجامد تا کامل بهبود یابد. گاهی سرفهها تا هفتهها ادامه پیدا میکنند.
خروسک چیست؟
خروسک یا کروپ به مجموعهای از علائم تنفسی گفته میشود که عمدتاً در نوزادان و کودکان ۶ ماهه تا ۳ ساله رخ میدهد و در کودکان بالای ۶ سال نادر است. این بیماری بیشتر در فصل زمستان دیده میشود و در پسران شایعتر از دختران است. کروپ، مانند سایر بیماریهای تنفسی، با سرفه، گرفتگی بینی و التهاب حنجره بروز میکند.
علائم خروسک در کودکان شامل موارد زیر میشود: (علائم بستگی به ویروس ایجادکنندهی بیماری دارند و همهی آنها دیده نمیشوند)
- گرفتگی صدا
- سرفههایی با صدای خشن
- قرمزی چشمها
- آبربزش بینی
علائم شدیدتر عبارتند از؛
- سختی در نفسکشیدن (در صورت شدت گرفتن بیماری)
- تنفس سریع
- تب؛ از متوسط (38 درجه) تا شدید (40.5 درجه)
- زخمهای پوستی
- کاهش آب بدن
- کاهش اکسیژن و کبودی پوست
علائم بهتدریج شروع میشوند. شبها بدتر میشوند و کمتر از یکهفته طول میکشند. این بیماری مسری است و با ترشحات تنفسی منتقل میشود. خروسک سه گروه خفیف، متوسط و شدید دارد. به همین دلیل در صورت ابتلای نوزاد به این بیماری، درمان خس خس سینه و سرفه نوزاد، متفاوت است.
- خفیف: خروسک در فرم خفیف، سرفههای خشن و نفس کشیدن پرصدا ندارد اما این علائم هنگام حملهی سرفه در کودک دیده میشود. علائم این دسته اوایل شب تشدید میشود.
- متوسط: کودکان با خروسک سطح متوسط، اندکی مشکل تنفس دارند. نفس کشیدنشان صدادار است و پوست اطراف دندهها و جناغ اندکی فرورفته است و کودک اندکی هوشیاری خود را از دست میدهد.
- شدید: در موارد شدید خروسک، کودک حتی در حالت استراحت دچار تنفس صدادار میشود و فرورفتگی پوست اطراف جناغ و دندهها مشاهده میشود. همچنین، ممکن است واکنشهای شدید نشان دهد یا بهشدت خسته باشد. در برخی موارد، هنگام گریه یا سرفه، کبودی نیز دیده میشود.
پنومونی یا عفونت ریهی کودکان
پنومونی عفونت بافت ریه است. در این عفونت، کیسههای هوایی ریه سرشار از چرک و مایع میشوند و اکسیژن کافی به خون نمیرسد. آدنوویروسها، ویروس آنفولانزا، پارا آنفولانزا و RSV میتوانند باعث ایجاد پنومونی شوند. پنومونی میتواند عامل باکتریال هم داشته باشد. پنومونی یکی از اصلیترین دلایل خس خس سینه در کودک است.
علائم پنومونی در کودکان
- تنفس سریع
- تقلا برای نفس کشیدن
- درد قفسهی سینه
- تب
- سرفه
- تنفس صدادار
- تب و لرز
- استفراغ
- درد شکم
- در موارد شدید کبودی ناخنها و لب
پزشک در درمان خس خس سینه نوزاد، باید پنومونی ویروسی را از باکتریایی افتراق دهد. زیرا پنومونی باکتریایی درمان جدیتری دارد. پنومونی باکتریایی با یک تب ناگهانی خیلی بالا و تنفس خیلی سریع شروع میشود. پنومونی ویروسی اغلب خفیفتر است و آهستهتر شروع میشود. از زمان گرفتاری به عفونت تا بروز پنومونی، بسته به عامل بیماریزا مدت زمان متفاوتی طول میکشد (از 4-6 روز در RSV تا 18-72 ساعت در آنفولانزا).
تشخیص عفونتهای تنفسی کودکان
آنفولانزا و سرماخوردگی
تشخیص علائم آنفولانزا در کودکان بر مبنای شواهد بالینی است. قویترین یافتهی آنفولانزا، شروع ناگهانی تب بالا و احساس خستگی مفرط است. سرماخوردگی نیز تشخیص بالینی دارد. تفاوت این دو بیماری بالاتر شرح داده شد. گاه گفته شده است که خس خس سينه نوزاد در سرماخوردگی، از خس خس سینه در آنفولانزا کمتر است.
برونشیولیت
تشخیص آن معمولاً بر پایهی شواهد بالینی است. برای تشخیص، بهندرت نیاز به تصویربرداری است و دکتر با معاینه و سمع ریهی کودک، به تشخیص میرسد.
کروپ یا خروسک
مهمترین جز تشخیصی در خروسک، سرفههای آن است. سمع قفسهی سینه و شنیدن صدای سرفهها، به پزشک برای تشخیص بیماری کمک میکند.
پنومونی یا عفونت ریه
پزشکان برای تشخیص عفونت ریه، به صداهای ریه یا خس خس ریه گوش میدهند. گاهی برای تایید تشخیص، نیاز به عکس ریه و آزمایش خون نیز وجود دارد.
پیشگیری از عفونتهای تنفسی
عفونتهای ویروسی اغلب روش پیشگیری خاصی ندارند اما رعایت بهداشت، شستوشوی مداوم دستها، پرهیز از بوسیدن کودکان و پرهیز از دست دادن در زمانهای اپیدمی، روشهای موثری هستند.
آنفولانزا واکسن دارد که بهترین زمان تزریق آن اواخر شهریورماه و اوایل مهر است. گروهی از کودکان پس از تزریق واکسن مدتی تب میکنند. واکسن بهطور کامل از ابتلا به آنفولانزا جلوگیری نمیکند اما احتمال ابتلا را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد. در دورههای شیوع بیماری، تزریق واکسن آنفولانزا برای کودکان توصیه میشود. این بیماری در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، میتواند منجر به پنومونی شود که یک عارضهی جدی و خطرناک محسوب میشود. با این حال، واکسیناسیون حتی در صورت ابتلا، تا حد زیادی از بروز این عارضه جلوگیری میکند.
درمان عفونت تنفسی
درمان خس خس سينه و سرفه برای عفونتهای تنفسی ویروسی نیاز نیستند. درمان بیماریهایی نظیر سرماخوردگی و برونشیولیت ساده حمایتی است. درمانهای حمایتی شامل مایعات فراوان و گرم برای دفع سریعتر ویروس و جلوگیری از کاهش آب بدن، قرقره کردن آب نمک و یکسری داروها برای کاهش درد، سرفه و درمان خس خس سینه نوزاد است، یعنی تنها برطرف کردن علائم و تقویت بدن کودک کافی است.
درخواست تجویز آنتیبیوتیک برای عفونتهای ویروسی، هیچ تاثیری در بهبود کودک شما ندارد و صرفا سبب مقاومت آنتیبیوتیکی میشود که یک دغدغه جهانی است. بعید میدانیم شما حاضر باشید آنتیبیوتیک بیجا برای درمان خس خس سينه در كودكان تجویز شود اما چندین سال بعد به علت مقاومت آنتی بیوتیکی، برای بیماری سل درمانی وجود نداشته باشد. تجویز آنتیبیوتیک در بیماریهای ویروسی، تنها زمانی لازم است که باکتری سوار بر عفونت ویروسی شده باشد که تنها پزشک میتواند این حالت را تشخیص دهد. در عفونت باکتریایی، نیازی به درمان آبریزش بینی نوزاد، خارش چشم و خارش گلو وجود ندارند. برای اطلاع از بهترین آنتی بیوتیک برای سرماخوردگی کودکان در عفونت باکتریایی به این مقاله سر بزنید.
درمان سرفه کودکان
سرفه کودکان اگر ناشی از عفونتهای تنفسی باشد، اغلب پس از طی شدن دورهی بیماری بهبود مییابد. در مواردی که سرفه اذیت کننده باشد یا مثل آنفولانزا خشک و طولانی باشد، میتوان از درمانهای خانگی و دارویی استفاده کرد.
درمانهای دارویی (مثل شربت سرفه در کودکان)
ازجمله درمانهای دارویی برای درمان خس خس سینه نوزاد میتوان به شربت سرفه اشاره کرد. بهترین شربت برای خس خس کودکان شامل دکسترومتورفان، شربت بلتیل، آنتی-هیستامینها ( مانند شربت دیفن هیدرامین کامپاند برای کودکان ، شربت سیتریزین برای کودکان) و ... هستند. از خوراندن قطرهها و شربت سرفه کودکان یا داروهای درمان سرماخوردگی در کودکان بدون تجویز پزشک به کودکان زیر 4 سال خودداری کنید. همچنین استفاده از داروهای گیاهی بدون تجویز پزشک بهدلیل مشکلات کبدی ممنوع است.
درمانهای خانگی سرفه در کودکان
درمانهای حمایتی شامل موارد زیر است.
- مرطوب کردن هوای اتاق کودک و خانه با بخور سرد (ایجاد محیط خنک و مرطوب)
- حمام کردن کودک برای 20 دقیقه
- خوراندن عسل و آبلیمو؛ ترکیب آب ولرم، آبلیمو و عسل برای کاهش سرفه موثر است. (عسل بهتنهایی نیز کمک-کننده است)
- شربت آویشن؛ با تجویز پزشک میتوان استفاده کرد.
- آناناس
- نعناع؛ برای کاهش سرفه بسیار موثر است.
- کمک گرفتن از خواص شیر و زردچوبه برای گلو درد
درمان خانگی خس خس سينه نوزاد شاید نسبت به درمان دارویی سریعالاثر نباشد، اما میتواند به شکل سالمتری اثرگذاری میکنند. در بسیاری از مواقع و پس از درمان خس خس سینه نوزاد، سرفه بعد از بهبود سایر علائم بیماری باقی میماند و موجب نگرانی والدین میشود. اما گاهی این سرفه علتهای دیگری دارد که برایتان ذکر میکنیم:
دلایل سرفه در کودکان
سرفه کردن به این معنا است که بدن میخواهد از یک عفونت، جسم خارجی یا ناراحتی در ریهها راحت شود. برای آگاهی از درمان خس خس سینه نوزاد، لازم است بدانید سرفه دلایل متنوعی دارد که عبارتند از:
- عفونتها: سرماخوردگی، سرخک، آنفولانزا و سایر عفونتهای تنفسی در کودکان علائم متفاوتی دارند. سرفه ناشی از سرماخوردگی معمولاً منقطع و آزاردهنده است، در حالی که سرفههای آنفولانزا خشک و طولانی هستند. در بیماری خروسک، سرفههای شدید و خشن دیده میشود که به «سرفه شبیه پارس سگ» شهرت دارد.
- برگشت اسید: علائم برگشت اسید معده یا رفلاکس در کودکان شامل استفراغ، سوزش در قفسهی سینه، خس خس سینه و سرفه است. برگشت اسید معده در خواب، باعث خواب بیکیفیت و سرفههای شبانه کودک میشود.
- سرفههای آلرژیک: سرفههای آلرژیک بیشتر در فصل بهار دیده میشوند. این سرفهها اغلب همراه با آبریزش بینی، خارش گلو و ریزش اشک هستند. مواد حساسیتزا شامل گردهی گیاهان، برخی از غذاها، حساسیت به حیوانات خانگی و گرد و خاک هستند.
- آسم: تشخیص آسم بسیار دشوار است. زیرا علائم از کودکی به کودک دیگر متفاوت هستند. خس خس سینه و سرفههای زیاد که در شب تشدید میشوند یکی از علائم آسم هستند. تنگی نفس هنگام افزایش فعالیت، یکی دیگر از علائم است. آلودگی هوا و در معرض دود سیگار قرار گرفتن، از عوامل خطرساز در ابتلا به آسم هستند.
- سیاهسرفه: این بیماری یک عامل باکتریایی به نام بوردتلا پرتوزیس دارد که بهسادگی با یک واکسن قابل پیشگیری است. علائم آن شامل آبریزش بینی، سرفههای خیلی شدید و تب خفیف است. درمان آن با آنتیبیوتیک مناسب است.
دلایل دیگر: گاهی کودکان پس از سرماخوردگی، بهصورت عادتی به سرفه کردن ادامه میدهند. علاوه بر این، وجود جسم خارجی نیز میتواند عامل سرفه باشد. هنگام درمان خسخس سینه نوزاد، لازم است به این احتمال توجه شود.
درمان خس خس سینه نوزاد طب سنتی
برای درمان خس خس سینه نوزادان، در طب سنتی نیز دستورالعملهای زیادی آمده است. در این طب، آمده که خس خس نوزادا غالباً نشانه آسم است اما میتواند نشان از سرماخوردگی و عفونتهای دستگاه تنفسی نیز باشد. بهترین روش درمانی برای درمان خانگي خس خس سينه كودكان این است که یک پنبه بزرگ اندازه عرض سینه نوزاد را به مدت دو دقیقه در روغن زیتون حرارت دهید. سپس اجازه دهید گرمای آن تا حدی کم شود که منجر به سوختگی بدن نوزاد نشود و بعد آن را روی سینهاش قرار دهید تا یک شبانهروز بماند.
* مقاله درمان سنتی سرماخوردگی کودکان زیر یک سال را مطالعه کنید.
یک درمان گیاهی خس خس سينه نوزاد، بخور نعنا یا اکالیپتوس است. چند قطره از روغن این گیاهان را در آب گرم بریزید و زیر پتو در آن نفس بکشید. تنفس بخار این روغنها، مجاری تنفسی را باز میکند و آن را میتوان بهترین دارو برای خس خس سينه کودکان دانست که در طب مدرن نیز توصیه و استفاده میشود.