بهترین موقعیت قرارگیری جفت جنین
جفت اکسیژن و مواد مغذی را برای جنین در حال رشد تأمین می‌کند و مواد زائد را خارج می‌کند. جفت به دیواره رحم متصل می‌شود و بند ناف جنین از جفت منشا می‌گیرد. جفت معمولاً به قسمت‌های بالایی، جانبی، جلو یا پشت رحم متصل می‌شود. در موارد نادر، جفت ممکن است به قسمت تحتانی رحم بچسبد. موقعیت قرارگیری جفت جنین در نحوه‌ی زایمان تاثیر دارد و می‌تواند تعیین کند که آیا شما قادر به زایمان طبیعی هستید یا سزارین. در سه‌ماهه اول، رشد جفت سریع‌تر از رشد جنین است اما تقریبا در هفته ۱۷حاملگی وزن جفت و جنین حدودا برابر می‌شود. در اواخر حاملگی وزن جفت حدود یک ششم وزن جنین است. در این مقاله، درباره موقعیت‌های مختلف قرارگیری جفت و بهترین موقعیت قرارگیری جفت جنین و چگونگی تأثیر آن در بارداری صحبت خواهیم کرد.
آیا موقعیت جفت در روند بارداری و زایمان تاثیر دارد؟
بهترین موقعیت قرارگیری جفت جنین نقش مهمی در حصول اطمینان از زایمان سالم و ایمن نوزاد دارد. جفت پایین یا جفت سرراهی تنها وضعیتی است که می‌تواند در زمان زایمان مشکل ایجاد کند. از آنجا که دلیل ایجاد جفت سرراهی مشخص نیست، جلوگیری از وقوع آن دشوار است؛ اما با کمک سونوگرافی پزشک و ماما می‌توانند از موقعیت جفت از قبل آگاه باشند و اقدامات احتیاطی لازم برای زایمان ایمن را پیشنهاد دهند. یک زن با جفت سرراهی ممکن است برای نظارت در بیمارستان بستری شود و احتمالاً باید سزارین شود.
موقعیت‌های قرارگیری جفت در رحم
جفت می تواند به هر جای رحم متصل شود. به‌طور معمول، پزشک وضعیت قرارگیری جفت را در سونوگرافی اواسط بارداری که باید بین هفته 18 تا 21 بارداری انجام شود، بررسی می‌کند. اطلاع از موقعیت‌های قرارگیری جفت در رحم، به شما کمک می‌کند از بهترین موقعیت قرارگیری جفت جنین آگاه شوید.
1. جفت خلفی (posterior placenta)
معمولا تخمک بارور شده در دیواره پشتی رحم لانه‌گزینی می‌کند. در این حالت جفت نیز در دیواره پشتی رحم ایجاد شده و رشد می‌کند. وقتی جفت در این موقعیت قرار دارد، به آن جفت خلفی گفته می‌شود.
2. جفت قدامی (Anterior placenta)
وقتی تخمک بارور شده در قسمت جلوی رحم لانه‌گزینی کند، جفت در دیواره جلویی رحم ایجاد می شود و جنین در پشت جفت رشد می‌کند. وقتی جفت در قسمت جلویی دیواره رحم باشد، به جفت قدامی معروف است.
جفت قدامی یا خلفی
داشتن جفت قدامی و خلفی طبیعی است و تاثیری در رشد و پیشرفت جنین ندارد. با این حال، به نظر می‌رسد منفعت مادرانی که جفت خلفی دارند کمی بیشتر از مادرانی است که جفت قدامی دارند. دلیلش این است که داشتن جفت در دیواره پشت رحم به معنای بیشتر احساس کردن حرکات کودک است و انگار جنین زودتر و قوی‌تر لگد می‌زند. جفت خلفی برای جنین بهتر است، زیرا به جنین اجازه می‌دهد تا رشد کند و به جای مناسب برسد و در کانال زایمان برای زایمان طبیعی هم تراز شود. جفت خلفی با بزرگ شدن جنین، با ستون فقرات مادر موازی می شود و سر جنین با نزدیک شدن به اواخر بارداری در راستای کانال زایمان قرار می‌گیرد.
جفت قدامی به طور کلی بر بارداری یا سلامتی جنین تأثیر نمی‌گذارد. با این وجود، ممکن است نحوه‌ی معاینه در یک زن تغییر کند و بعضی اوقات خطرات خاصی را افزایش می‌دهد.
با توجه به قرار گرفتن جفت در جلوی نوزاد، ممکن است احساس حرکات جنین دشوار باشد به خصوص در اوایل بارداری که جنین کوچک‌تر است. می‌تواند تشخیص ضربان قلب جنین برای متخصص زنان و ماما را چالش برانگیزتر کند. جفت می‌تواند در دوران بارداری مهاجرت کند، به این معنی که شروع به رشد در جهت دیگری می‌کند. جفت قدامی ممکن است به سمت بالا مهاجرت کرده و خود را به قسمت بالای رحم متصل کند که در آن قسمت بسیاری از رگ‌های خونی بزرگتر وجود دارد.
عوارضی که جفت قدامی می‌تواند ایجاد کند
در ارتباط با بهترین موقعیت قرارگیری جفت جنین، عوارض و خطرات جفت قدامی بسیار بعید است چون جفت قدامی یک حالت متداول برای قرارگیری جفت است. دیواره جلوی رحم یک مکان مناسب برای جابه‌جایی و توسعه جفت است، اما مواردی وجود دارد که باید از آن آگاهی داشته باشید.
در مواردی که نیاز به آمنیوسنتز باشد با وجود جفت قدامی انجام آمنیوسنتز کمی دشوار می‌شود. آمنیوسنتز روشی است که از مایع آمنیوتیک نمونه گرفته می‌شود. پزشک مایعات را برای علائم هرگونه ناهنجاری تجزیه و تحلیل می کند.
*در این مقاله بخوانید چند درصد جواب آمنیوسنتز مثبت است
در صورت داشتن جفت قدامی ممکن است دچار کمر درد شوید که ممکن است با بیماری کلیوی در بارداری اشتباه گرفته شود. کمردرد در بارداری معمولا شایع است اما روش هایی برای تسکین کمردرد وجود دارد.
در صورت بروز علائم زیر به مرکز درمانی مراجعه کنید تا پزشک یا ماما شما را معاینه کنند:
- خونریزی از واژن
- انقباضات سریع یا مداوم
- عفونت‌های دوران بارداری و درمان آن
- درد شدید کمر
- درد شکم
- کاهش حرکت جنین
اگر سقوط یا آسیب دیگری به شکم خود مانند تصادف رانندگی تجربه کرده‌اید، به مرکز درمانی مراجعه کنید. این آسیب‌ها به طور بالقوه می‌تواند بر سلامت جفت شما تأثیر بگذارد و ممکن است نیاز به معاینه داشته باشد.
3. جفت فوندال (fundal placenta)
وقتی جفت در قسمت فوندوس(قله رحم) یا بالای رحم قرار می‌گیرد، به عنوان جفت فوندال شناخته می‌شود. گاهی اوقات جفت می‌تواند در موقعیت فوندال-قدامی یا فوندال-خلفی باشد. جفت فوندال-قدامی معمولاً در قسمت بالای رحم قرار دارد و کمی به سمت جلوی رحم امتداد دارد. جفت فوندال خلفی نیز در قسمت بالای رحم قرار دارد، اما تا قسمت پشتی رحم امتداد دارد.
4. جفت جانبی (lateral placenta)
هنگامی که جفت به دیواره جانبی رحم، یا به سمت راست یا چپ رحم می‌چسبد به آن جفت جانبی گفته می‌شود.
5. جفت سرراهی(placenta praevia)
هنگامی که جفت به سمت انتهای تحتانی رحم یا به سمت دهانه رحم (سرویکس) رشد می‌کند، به عنوان جفت پایین (low lying) شناخته می‌شود. اگر جفت تا حدی به سرویکس برسد یا آن را کاملاً بپوشاند، این حالت به عنوان جفت سرراهی شناخته می‌شود و می‌تواند منجر به عوارض بسیاری در بارداری شود.
در طی سونوگرافی ، پزشک جنین و جفت را از نظر هرگونه ناهنجاری بررسی می کند. بعضی اوقات ممکن است سونوگرافی های اضافی دیگری را که به تاریخ زایمان نزدیک تر هستند توصیه کنند تا محل جفت را بررسی کنند و از عدم پوشش دهانه رحم اطمینان حاصل کنند.
نشانه‌های جفت سرراهی
یکی از نشانه های جفت سرراهی می تواند خونریزی ناگهانی و بدون درد از واژن باشد. علائم و نشانه‌های دیگر جفت سرراهی شامل موارد زیر است:
- خونریزی بدون درد
- خونریزی بعد از مقاربت
- خونریزی می تواند در اوایل 20 هفته رخ دهد در چنین شرایطی باید فوراً با پزشک و مامای خود مشورت کنید.
دلایل ایجاد جفت سرراهی
موارد زیر احتمال ایجاد جفت سرراهی را افزایش می‌دهند:
- موقعیت غیرمعمول جنین
- جراحی‌های قبلی رحمی مثل: سزارین، جراحی برای برداشتن فیبروم‌های رحمی، اتساع و کورتاژ (D&C)
- سابقه سقط جنین
- جفت بزرگ
- رحم با شکل غیر طبیعی
- سن بیشتر از 35 سال
- آسیایی بودن
- استعمال دخانیات
مادرانی که در بارداری قبلی خود جفت سرراهی داشته‌اند باید این موضوع را به پزشک و مامای خود اطلاع دهند.
بهترین موقعیت قرارگیری جفت جنین
در ارتباط با بهترین موقعیت قرارگیری جفت جنین لازم به ذکر است که اگر جفت در حالت خلفی، قدامی، فوندال یا جانبی قرار داشته باشد مشکلی ایجاد نمی‌شود. همه این موقعیت‌ها طبیعی است؛ اما اگر جفت در قسمت تحتانی رحم یا به سمت دهانه رحم رشد کند می‌تواند دلیلی برای نگرانی باشد. این حالت همان‌طور که در بالا توضیح داده شد جفت سرراهی نامیده می‌شود و به دلیل جدا شدن زودرس جفت می‌تواند باعث انواع خونریزی در بارداری و علل آن شود.
جفت سرراهی ممکن است زایمان طبیعی را محدود کند زیرا دهانه رحم را مسدود می‌کند. سونوگرافی دوره‌ای در طول بارداری برای تعیین موقعیت جفت انجام می‌شود تا پزشک و ماما از هرگونه عارضه احتمالی که ممکن است به دلیل قرار گرفتن جفت بوجود بیاید آگاه باشند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.