کولیک نوزاد چیست؟ علت، علائم و راه های درمان کولیک نوزادان

کولیک نوزادی یکی از مشکلات بسیار  شایع است که به دلایل مختلف از جمله کامل نشدن سیستم گوارش، روش‌های نادرست شیردهی، عدم آروغ‌گیری، تغذیه مادر و... رخ می‌دهد. پیشگیری از بروز کولیک با آروغ گرفتن راهکار اول و روش‌های درمانی مانند انواع شربت‌ کولیک در مرحله بعدی قرار دارند. در ادامه بیشتر در مورد دلایل و روشهای رفع کولیک نوزاد توضیح خواهیم داد.

با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره‌ تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.

کولیک نوزاد چیست؟

سوال بسیاری از والدین این است که کولیک یا قولنج نوزاد چیست؟ قولنج یا کولیک نوزادی، به گریه‌ی نوزاد‌ سالمی گفته می‌شود که:

• بیش‌تر از سه ساعت در روز باشد.
• بیش‌تر از سه روز در هفته رخ دهد.
• بیش‌تر از سه هفته طول کشیده باشد.

قولنج نوزادی یا کولیک در نوزادان، از کی شروع می‌شود؟ کولیک نوزادان اغلب از هفته‌ی سوم تا ششم بعد از زایمان شروع می‌شود. قولنج نوزادی یا کولیک در نوزادان تا چند ماهگی ادامه دارد؟ در بیشتر موارد تا ماه سوم یا چهارم برطرف می‌گردد.

داشتن یک نوزاد تازه به دنیا آمده، چالش‌های فراوانی دارد؛ یکی از این چالش‌ها، کولیک و دل‌دردهای عجیب و طولانی و طاقت‌فرسای نوزادان است. نوزاد از حدود دو هفته بعد از تولد و تقریبا تا چهار ماهگی، با این چالش سخت درگیر است. جای امیدواری است که تکنیک‌های موثری برای کنترل و بهبود این وضعیت وجود دارد که به والدین کمک می‌کند تا بهتر و سریع‌تر بتوانند نوزاد را آرام کنند. پیشنهاد می‌کنیم ویدئوی چطور با کنترل کولیک و رفلاکس به فرزندمان کمک کنیم؟ را با دقت بخوانید. در این ویدئو دکتر شادی قاسمی تهرانی، مادری که این چالش سخت را تجربه کرده است، همه چیز را در مورد کولیک برای شما توضیح می‌دهد و بهترین راهکارها را به شما معرفی خواهد کرد.

* مقاله رفلاکس پنهان را مطالعه کنید.

علت قولنج نوزادی یا کولیک در نوزادان چیست؟

همان‌طور که گفته شد، علت مشخصی برای کولیک بچه وجود ندارد و ممکن است به‌ دلیل مشکلات گوارشی نوزاد باشد یا نوزاد به ماده‌ی غذایی خاصی در رژیم غذایی مادر حساس باشد. گاهی گفته می‌شود ممکن است کولیک به دلیل ترس نوزاد از مواجهه با دنیای ناشناخته اطراف، شنیدن صداهای جدید و دیدن تصاویر متنوع باشد.

کولیک در چه نوزادانی بیش‌تر رخ می‌دهد؟

کولیک در 40 درصد نوزادان رخ می‌دهد و هیچ علت مشخصی ندارد. قلنج در گروه‌های زیر با احتمال یکسان رخ می‌دهد.

• نوزادان دختر و پسر
• نوزادانی که با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه می‌شوند
• نوزادان نارس و نوزادان با تولد به موقع
• نوزادان اول یا دوم (و یا چندم)

کولیک نوزاد کی شروع میشه؟

کولیک نوزادی می‌تواند از دو هفتگی شروع شده و تا ۶ هفتگی به اوج خود برسد و معمولاً تا چند ماه ادامه دارد‌.

کولیک نوزاد کی تمام می شود؟

کولیک معمولاً بلافاصله بعد تولد آغاز نمی‌شود. گاهی شروع آن تا دو هفتگی طول می‌کشد. همان‌طور که در بالا گفته شد، کولیک می‌تواند به دلایل مختلف رخ دهد اما اگر ناشی از بیماری خاصی نباشد و صرفاً یک مشکل گوارشی باشد، بین سه تا چهار ماهگی بهبود پیدا می‌کند.

علائم قولنج نوزادی یا کولیک در نوزادان

علائم قولنج نوزادی یا کولیک در نوزادان چگونه است؟ گاهی گریه نوزادان به دلایلی غیر از کولیک است. دلایل شایع گریه‌ی نوزادان شامل موارد زیر است.

• گرسنگی: سعی کنید نوزادتان را تغذیه کنید. اغلب نوزادان هر چند ساعت به شیر نیاز دارند.
• خستگی: گاهی گریه‌ی نوزادان به‌خاطر خواب‌آلودگی و خستگی است.
• درد: نوزاد را لمس کنید تا مطمئن شوید خیلی گرم یا سرد نباشد. شاید پوشک او تنگ باشد.
• حساسیت غذایی: ممکن است نوزادان به ماده‌ی غذایی خاصی در رژیم غذایی مادر حساس باشند. برخی مواد غذایی مثل شیر گاو، تخم‌مرغ، مغزها و گندم، به‌طور مستقیم روی شیر مادر اثر می‌گذارند. حساسیت کودک به پروتئین گاوی نیز در این زمینه مطرح است. این مواد غذایی می‌توانند باعث درد شکمی و دل‌پیچه شوند.

مشخصات فیزیکی اندام‌های نوزاد دارای کولیک

نوزادان مبتلا به کولیک معمولاً نشانه‌های زیر را از خود نشان می‌دهند:

• سفت کردن شکم
• جمع کردن پاها به داخل شکم
• قرمز شدن صورت
• رنگ‌پریدگی در اطراف لب‌ها

تشخیص کولیک نوزاد چگونه است؟

این بیماری اغلب بعد از تمام شدن دوره کولیک در 4-3 ماهگی تشخیص داده می‌شود. اغلب، گریه‌های بی‌دلیل نوزادان علت خطرناکی ندارد. اگر همه‌ی موارد بالا را رعایت کردید و به نکته‌ی خاصی نرسیدید، به قولنج یا کولیک نوزادی شک کنید. برای پیگیری قولنج در خانه، می‌توانید الگوی گریه‌ی نوزادتان را یادداشت کنید و دراختیار پزشک قرار دهید.

فرق نفخ و کولیک نوزاد 

کولیک و نفخ از جهات مختلف با هم تفاوت دارند. 

• علت ایجاد: علت ایجاد نفخ تجمع گاز در روده که به دلیل بلع هوا‌هنگام شیر خوردن یا خوردن غذاهای نفاخ توسط مادر رخ می‌دهد. اما کولیک علت نامشخصی دارد.
• علائم: علائم نفخ شامل احساس پری و سنگینی در شکم، درد شکمی، خروج باد از شکم و.. و علائم کولیک‌ شامل گریه شدید بدون دلیل مشخص، قرمز شدن صورت، مشت کردن دست‌ها، قوس دادن کمر، جمع کردن پاها به سمت شکم و... است.
• سن شروع: نفخ می‌تواند در هر سنی حتی در بزرگسالی رخ دهد اما کولیک ناشی از عدم تکامل دستگاه گوارش و مخصوص به نوزادی است.
• مدت عارضه: کولیک می‌تواند تا چندین ماه رخ دهد اما نفخ پس از دفع باد رفع می‌گردد.

تعیین الگوی گریه کودک

قولنج نوزادی یا کولیک در کودکان که با نام کولیک گوارشی نیز شناخته می‌شود، ممکن است از نوع کولیک صبحگاهی یا کولیک شبانه نوزاد باشد و در ساعات مشخصی طبق یک الگوی ثابت، گریه و بی‌قراری نوزاد شما شروع شود. البته در اغلب موارد، گریه کولیک معده نوزاد از عصر شروع می‌شود و تا چند ساعت ادامه دارد. نشانه‌ی کولیک این است که الگوی این گریه‌ها تقریبا مشابه و ثابت است. یادداشت کردن الگوی علائم و گریه‌ی نوزاد کولیکی و همچنین شکل حرکات کولیک، به پزشک برای تشخیص کولیک کمک زیادی می‌کند. در این راستا باید به موارد زیر توجه داشته باشید:

• گریه چه زمانی شروع می‌شود؟
• چقدر ادامه پیدا می‌کند؟
• چه چیزهایی باعث شروع گریه می‌شود؟
• چه چیز‌هایی آن را بهتر می‌کند؟
• آیا هر روز در ساعت مشخصی گریه می‌کند یا الگوی گریه‌ی او متغیر است؟
• صدا و شدت گریه‌ی نوزاد چگونه است؟
• چه زمان‌هایی و به چه مقدار نوزاد را تغذیه می‌کنید؟ (گاهی علت کولیک تغذیه‌ی کم و زیاد نوزاد است).

برای اطمینان از اینکه گریه نوزاد به دلیل کولیک است، ابتدا باید از سلامت او مطمئن شوید؛ بنابراین به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی وضعیت کودک و انجام آزمایش‌های لازم، با حذف احتمال بیماری‌هایی مثل عفونت ادراری، عفونت گوش، رفلاکس و دیگر مشکلات رایج، تشخیص کولیک را تایید می‌کند. در‌صورت مشاهده‌ی هر یک از علائم زیر، به پزشک مراجه کنید.

• تب بیش‌تر از 38 درجه
• اگر نوزادتان نسبت به همیشه کمتر فعالیت دارد یا هوشیار نیست.
• خوب شیر نمی‌خورد یا هنگام خوردن شیر، سینه یا شیشه‌ی شیر را به‌خوبی مک نمی‌زند.
• اگر وزن نمی‌‌گیرد یا در‌حال کاهش وزن است.
• مدفوع شل یا مدفوع خونی
• استفراغ (اگر محتویات معده با فشار بیرون آمده یا استفراغ نوزاد از بینی)
• اگر هر کاری کردید گریه‌ی نوزاد قطع نشد.

تفاوت گریه‌ی عادی و گریه‌های نوزاد کولیکی از قرار زیر است.

• گریه‌های نوزاد کولیکی بلندتر و با قدرت بیش‌تری است. انگار نوزاد از درد جیغ می‌کشد.
• والدین نمی‌توانند شدت گریه را کاهش دهند.
• نوزاد در دوره‌ی کولیک، شکم سفت و عضلات گرفته‌ای دارد و پشت نوزاد حالت کمانی می‌گیرد.
• گریه‌های کولیک نوزادان اغلب ناگهانی و در عصر و سر شب اتفاق می‌افتد.

انواع کولیک در نوزادان

رنال کولیک یا کولیک کلیوی: کولیک رنال، درد در ناحیه‌ی شکم است که به علت سنگ‌های کلیوی ایجاد می‌شود و می‌تواند پیوسته یا متناوب باشد. این نوع درد که به علت کولیک حالب و انسداد آن با سنگ ایجاد می‌شود، با کولیک نوزادی رایج متفاوت بوده و نیاز به بررسی و درمان دارد زیرا ممکن است کولیک روده و درد پهلو مرتبط با کولیک رنال یا کولیک نوزادی باشد.

کولیک صفراوی

ممکن است بر اثر بیماری‌های ارثی و مادرزادی، برخی نوزادان دچار سنگ‌های صفرا شوند که البته این عارضه نادر است. سنگ صفراوی یا مسدود شدن مجرای صفراوی یا مشکلات کبد به هر دلیلی، می‌تواند موجب دردهای کولیکی صفراوی شود. نشانه‌های کولیک صفراوی شامل درد شکمی، بی‌قراری، تب، تهوع، استفراغ و زردی است. بیماری زمینه‌ای در این موارد، باید یافت و درمان شود. راه درمان کولیک صفراوی ممکن است دارویی یا جراحی باشد.

خم کولیک

اصطلاح خم کولیک هیچ ربطی به کولیک نوزادی ندارد. خم کولیک در واقع محل تغییر جهت روده‌ی بزرگ از حالت عمودی به افقی و برعکس است و یک اصطلاح آناتومیک محسوب می‌شود.

کولیک یا کولیت؟ کولیت روده یک بیماری متفاوت با کولیک روده در کودکان است. در کولیت روده، ما شاهد التهاب روده و ایجاد زخم‌هایی در مسیر روده هستیم. این بیماری خودایمنی محسوب می‌شود و نیاز به بررسی  و درمان دقیق دارد. 

کولیت عصبی روده

این بیماری که با نام روده‌ی تحریک‌پذیر نیز شناخته می‌شود، حالتی متفاوت از کولیک است. در کولیت عصبی که برخی به اشتباه به آن کولیک روده عصبی می‌گویند، تنظیم عصبی روده و دستگاه گوارش به هم ریخته است و علائم و درمانی متفاوت از کولیک دارد. این بیماری باید توسط پزشک تایید شود.

رفلاکس معده نوزادی و ارتباط آن با کولیک

فرق کولیک با رفلاکس، در این است که رفلاکس معده به معنای بازگشت محتویات داخل معده به مری و حلق است. رفلاکس، مکانیسمی متفاوت از کولیک داشته و کاملاً شناخته شده است. علت رفلاکس معده، ضعف دریچه‌ی بین معده و مری است که باعث می‌شود محتویات داخل معده به مری و حلق بازگردند و به صورت استفراغ سفید که همان شیر است از دهان نوزاد خارج شوند. این مشکل می‌تواند موجب درد شکم و بی‌قراری نوزاد یا شیرخوار شما شود. دقت داشته باشید که ممکن است رفلاکس و بیماری کولیک با هم باشند و موجب گریه و بی‌قراری کودک شما شوند. پزشک در ابتدا رفلاکس را بررسی کرده و درمان مناسب آن را برای شیرخوار شما تعیین می‌کند. ما اصطلاحی به نام کولیک پنهان نداریم اما رفلاکس پنهان ممکن است در کودکان دیده شود. رفلاکس پنهان موجب ایجاد علائمی مانند خلط، سرفه و عفونت گوش می‌شود و نیاز به درمان دارد.

مشکلات همراه با کولیک یا قولنج برای نوزاد

کولیک مشکلات دیگری نیز به همراه دارد:

کولیک و شیر نخوردن نوزاد

یک علت شیر نخوردن نوزاد؛ کولیک است. شیر نخوردن نوزاد هنگام کولیک ممکن است به علت ترس از شروع مجدد درد یا همراهی رفلاکس معده باشد. این مورد نیاز به بررسی توسط پزشک دارد تا پس از آن، نوزاد شما شیر کافی بخورد و وزن‌گیری استاندارد داشته باشد.

کولیک و یبوست نوزاد

این دو مسئله معمولاً ارتباطی با هم ندارند اما ممکن است دردهای کولیکی موجب ترس از شیر خوردن و در نتیجه به هم خوردن مزاج فرزند شما شود، مثلاً بر اثر کولیک، کودک شما دچار یبوست شود یا دفعات و الگوی دفع او متفاوت شود. البته خود یبوست نیز می‌تواند با ایجاد دل‌درد، موجب تشدید کولیک نوزادی شود. یبوست شیرخواران به محض تشخیص باید توسط پزشک درمان شود.

کولیک و بی‌خوابی نوزاد

گریه و بی‌قراری هنگام کولیک، می‌تواند خواب را نیز از فرزند شما سلب کند و این موضوع شما را نیز کلافه سازد. با انجام راهکارهای ذکرشده، در قسمت رفع قولنج نوزادی یا کولیک در نوزادان می‌توانید این بی‌خوابی و بی‌قراری را به حداقل برسانید.

راهکارهای خانگی درمان قولنج نوزادی یا کولیک در نوزادان

درمان قولنج نوزادی یا کولیک در نوزادان چطور انجام می‌شود؟ بهترین درمان، درمان خانگی قولنج نوزاد است که کمترین عوارض را دارد. یکی از راهکارهای مهم در راستای بهبود و درمان کولیک نوزادی، داشتن رژیم غذایی مناسب است. در این رژیم غذایی، ممکن است برخی مواد غذایی برای نوزاد و مادر شیرده، حذف یا جایگزین شوند. رژیم غذایی کولیک نوزاد ممکن است به سمت تغییر نوع شیرخشک یا استفاده از شیرخشک‌های هایپوآلرژیک پیش رود.

 هر شیرخواری ممکن است با یکی از انواع شیرخشک راحت‌تر باشد و درد کولیکی نداشته باشد. شما می‌توانید انواع شیر خشک مانند آپتامیل، نان و انواع دیگر آن را امتحان کنید تا جایی که یکی از آن‌ها موجب کاهش حمله کولیک در فرزندتان شود. در رابطه با رژیم غذایی مادر، موضوع کمی متفاوت است. رژیم غذایی شما به عنوان مادر شیرده، باید حداقل مواد نفاخ را داشته باشد. از غذاهای نفاخ در دوران شیردهی می‌توان به لبنیات، کافئین، غلات و آجیل، ادویه‌جات و برخی سبزیجات خام و برخی میوه‌ها مانند هدوانه، گلابی، موز و انبه اشاره کرد.

ابزار جدیدی به نام کمربند ضدکولیک نیز در بازار موجود است که با نام کمربند ضدنفخ نیز شناخته می‌شود. این کمربند دارای یک کیسه پر از هسته‌های گیلاس، کانولا یا مواردی از این دست است. اگر کمربند را گرم کنید، مدتی طولانی گرما را درون خود نگه می‌دارد. می‌توانید پس از گرم کردن و قرار دادن کمربند داخل پوشش مخصوص، آن را روی شکم کودکتان ببندید تا گرمای حاصل از آن مقداری نوزاد کولیکی شما را آرام کند.

پستانک ضدکولیک: مکیدن پستانک برای نوزاد کولیکی، ممکن است تسکین دهنده باشد و حواس او را برای مدتی از کولیک پرت کند. همچنین سرشیشه‌های مخصوصی به نام سرشیشه ضدکولیک در بازار موجودند که به خوبی داخل دهان کودک را پر می‌کنند و مانع از ورود هوای اضافی به معده و ایجاد نفخ و کولیک می‌شوند. می‌توانید پس از مشورت با پزشک، از این سرشیشه و پستانک‌ها استفاده کنید.

بهتر است در رژیم غذایی خود از مصرف موادی مانند تخم مرغ، گندم، آجیل، میوه‌جات، کافئین و شکلات بپرهیزید یا مصرف آن‌ها را کم کنید و الگوی گریه‌های کودک خود را بررسی کنید.

یکی از راه‌های موثر برای کاهش کولیک در شیرخواران، بردن نوزاد به گردش با ماشین است. هنگامی که کودکتان شروع به گریه و بی‌قراری کرد، او را برای مدت کوتاهی سوار ماشین کنید و کمی در اطراف رانندگی کنید. خواهید دید که پس از مدتی، کودک شما آرام می‌شود و به خواب می‌رود.

سایر راهکارها عبارتند از:

• هنگام شیر دادن به نوزاد بیش‌تر تلاش کنید تا نوزاد بادگلو خارج کند.
• اگر نوزادتان با شیشه شیر می‌خورد، شیشه‌اش را عوض کنید. (شاید نوزاد شما به مواد استفاده شده در ساخت شیشه حساس باشد و یا شیشه‌ی استفاده شده موجب بلع هوا شود).
• بهتر است مادر مواد آلرژی‌زای کمتری استفاده کند.
• برای نوزاد ترانه آرام بخوانید یا صدای ضبط شده ضربان قلب را پخش کنید.
• پشت و کمر نوزاد را نوازش کنید.
• نوزاد را به سینه خود بچسبانید و آرام نفس بکشید.
• حمام آب گرم کمک‌کننده است.
• تکان دادن آرام و ممتد کودک در ننو، گهواره مخصوص کولیک یا ماشین سواری
• صداهای سفید و یکنواخت مانند ماشین لباسشویی، جاروبرقی و صدای سشوار برای نوزاد را امتحان کنید.
• قنداق پیچ کردن نوزاد با روش صحیح ازکولیک پیش‌گیری می‌کند.
• تغییر رژیم غذایی نوزاد از شیرمادر به شیر خشک تاثیری در بهبود کولیک نوزادی ندارد.
• انجام دادن نحوه‌ی صحیح قنداق کردن نوزاد

تمامی اقدامات ذکر شده، می‌توانند موجب جلوگیری از حمله کولیک در کودک شما شوند. البته اگر به دنبال درمان قطعی کولیک نوزاد و بهترین داروی کولیک نوزادان هستید که کاملاً کولیک نوزادان را برطرف کنند، بهتر است بدانید همان‌طور که دلیل کولیک مشخص نیست، درمان قطعی نیز برای کولیک وجود ندارد. البته این مشکل با داروهای ضدکولیک ذکرشده بهبود می‌یابد و طی چند ماه، خودبه خود برطرف می‌گردد. کولیک نوزادان و درمان آن، به صبر و حوصله‌ی شما بستگی دارد؛ پس بهتر است آرامش خود را حفظ کنید و با کمی حوصله‌ی بیشتر، راهکارهای ذکرشده را امتحان کنید. 

راهکار کاهش قولنج در نوزادان تغذیه شونده با شیر خشک

برای نوزادانی که با شیشه تغذیه می‌شوند، شیشه‌هایی استفاده کنید که عبور و بلع هوا را کم‌تر می‌کنند. نوزاد خود را هنگام تغذیه، در حالت ایستاده نگه دارید. این تکنیک‌ها بلع هوا را کمتر می‌کنند. بنابراین می‌توانند کولیک نوزادی را بهبود بخشند. برای نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، از شیرخشک متفاوتی استفاده کنید. پزشکان گاهی شیر خشک هایپوآلرژی را برای بهبود کولیک تجویز می‌کنند که ممکن است موثر باشد اما اگر این روش تاثیرگذار نبود، باید به رژیم عادی نوزاد برگردیم چون رژیم‌های بدون آلرژی، گران‌قیمت‌تر هستند و اگر بهبودی کولیک حاصل نشود، ادامه‌ی رژیم ضرورتی ندارد.

تاثیر رژیم غذایی مادر بر کولیک نوزادی

مادران با نوزادان کولیکی، بهتر است از مواد آلرژی‌زا در رژیم‌های غذایی خود استفاده نکنند. راهکار مناسب این است که مادر هر هفته، یک ماده‌ی غذایی آلرژی‌زا را از رژیم غذایی خود حذف کند. سپس تاثیرش را بر گریه‌ی کودک ببیند. اگر بهبودی حاصل نشد، مادر می‌تواند به رژیم غذایی قبل برگردد. مغز‌ها، سویا، تخم‌مرغ، شیر، کلم، گل‌کلم، پیاز، شکلات یا هر نوع کافئین از جمله مواد آلرژی‌زا هستند. از بین این مواد، حذف شیر گاو موثرتر بوده ‌است. شیر گاو به‌خصوص در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، احتمال بیش‌تری برای ایجاد کولیک نوزادان دارد.

ماساژ برای رفع قولنج نوزاد 

ماساژ روده می‌تواند به رفع کولیک و خروج گاز کمک کند. سه روش برای این کار وجود دارد:

• ماساژ خطی از چپ به راست (عکس یک): دست خود را از چپ به راست روده بکشید و در انتها بلند کرده و دوباره روی نقطه شروع قرار دهید.
• ماساژ خط شکسته (عکس دوم): دست خود را از بالا سمت چپ به راست کشیده و بعد به پایین حرکت دهید. در نقطه پایانی دست را بردارید و دوباره روی نقطه شروع بگذارید.
• ماساژ دایره‌ای (عکس سوم): در جهت عقربه‌های ساعت، دور ناف را ماساژ دهید. این به حرکت گاز در جهت درست کمک می‌کند. به محض این‌که باد از شکم نوزاد خارج شد، باید احساس بسیار بهتری داشته باشد. توجه داشته باشید حرکات باید در یک جهت باشند و رفت و برگشتی نیست.

درمان سریع کولیک نوزادان با دارو

شربت رکولیک چیست؟ رکولیک به‌صورت شربت در بازار عرضه می‌شود و از اشکال دارویی متنوعی مانند قطره، کپسول یا قرص تنها به شکل شربت موجود است. این شربت گیاهی حاوی عصاره بابونه آلمانی، انیسون و عسل بوده و برای درمان برخی مشکلات گوارشی نظیر التهابات، اسپاسم‌ها و کولیک موثر است. با این حال، این دارو عمدتاً برای بزرگسالان طراحی شده و مصرف آن در کودکان زیر سه سال ممنوع است. از عوارض احتمالی آن می‌توان به تهوع و در موارد نادر واکنش‌های آلرژیک یا شوک آنافیلاکسی اشاره کرد. برای پیشگیری از خطرات و عوارض، توصیه می‌شود از دادن هرگونه دارو، به‌ویژه داروهای بزرگسالان، به کودکان بدون مشاوره با پزشک خودداری کنید.

اگر به داروخانه بروید و درخواست قطره کولیک نوزاد کنید، احتمالاً به شما قطره‌ی کولیک اید را پیشنهاد می‌دهند. قطره‌ی کولیک اید نیز از ترکیبات گیاهی مثل رازیانه، شوید و داروی سایمتیکون ساخته شده و باعث کاهش گاز معده، روده و نفخ شکم می‌شود. این موضوع به کاهش کولیک شدید نوزاد و بی‌قراری فرزند شما کمک می‌کند.

ممکن است قطره‌ی کولیک پد نیز جهت رفع یا کاهش کولیک نوزادی توسط پزشک برای کودک شما تجویز شود. این قطره نیز شامل سایمتیکون، اسانس شوید و اسانس رازیانه است و اثری مشابه داروهای دیگر روی کولیک نوزادی دارد.

قطره ضدکولیک اینفاکول

این قطره جهت درمان نفخ شکم، کولیک و درد شکم طراحی شده و دارای داروی سایمتیکون است. این دارو نیز می‌تواند زیر نظر پزشک برای کاهش کولیک نوزادی استفاده شود.

شیرخشک ضد کولیک

ممکن است نوزاد شما به شیر مادر یا شیرخشکی که می‌خورد، حساسیت داشته باشد و مواد موجود در این شیرها، با بدن او ناسازگاری داشته باشند. در این موارد، ممکن است پزشک برای شما رژیم غذایی بدون پروتئین گاوی مانند لبنیات را پیشنهاد دهد. اگر پس از مدتی، بی‌قراری نوزاد یا شیرخوار شما کم شد، یعنی این رژیم غذایی موثر بوده و اگر تغییری در الگوی بی‌قراری او حاصل نشد، ممکن است درمان‌های دیگر مانند شیرخشک ضدکولیک را پیشنهاد دهد. این نوع شیرخشک‌ها که با نام شیرخشک ضدنفخ یا شیرخشک ضدریفلاکس شناخته می‌شوند، در واقع شیرخشک‌های هایپوآلرژیک هستند. در این شیرخشک‌ها، ممکن است موادی مانند لاکتوز که موجب نفخ می‌شود، وجود نداشته باشد یا پروتئین‌های موجود در آن‌ها به صورت شکسته شده باشند تا حساسیتی برای نوزاد یا شیرخوار ایجاد نکند. 

قطره کولیک ایز (Colic Ez)

قطره‌ی کولیک ایز، دارویی مخصوص نوزادان و شیرخواران بوده و عوارض کولیک ایز در حداقل ممکن است. تنها عارضه‌ی ثبت شده برای این دارو، احتمال ایجاد حساسیت به دارو است. این قطره حاوی اسانس شوید، رازیانه و داروی سایمتیکون است که به‌طور گسترده برای درمان کولیک تجویز می‌شود اما تاثیر قطره کولیک ایز قطعی نیست. زمان مصرف، ۱۵ دقیقه قبل از غذا است.

سن‌ نوزاد	میزان و دفعات مصرف روزانه
زیر ۶ماه	۱۰قطره، روزانه ۴ بار
۶ الی۱۲ ماه	۱۵قطره، روزانه ۴ بار
بالای ۱۲ ماه	۲۰ قطره، روزانه ۴ بار

شربت گریپ میچر (Gripe Mixture)

این دارو در نوزادان زیر یک ماه نباید مصرف شود و حاوی فراورده‌های گیاهی نعنا، زنجبیل و رازیانه است که بسیار تجویز می‌شود اما اثربخشی این دارو هم تایید نشده است.

سن نوزاد	میزان مصرف
نوزادان : یک تا شش ماه	یک قاشق مرباخوری
کودکان شش ماه تا ۲ سال	دو قاشق مرباخوری
کودکان بالاتر از ۲سال	۲ تا ۳ قاشق مرباخوری

قطره کیدی کولیک (kidi colic)

این دارو حاوی دایمتیکون، روغن شوید و روغن رازیانه است. در مورد قطره دایمتیکون برای نوزاد در این مقاله بیشتر بخوانید. زمان مصرفاین قطره ۱۵ دقیقه قبل از غذا است.

سن نوزاد	میزان و دفعات مصرف روزانه
نوزادان کمتر از ۶ ماه	۱۰-۵ قطره ۴ بار در روز
نوزادان ۱۲-۶ ماه	۲۰-۱۰ قطره ۴ بار در روز
کودکان بالای ۱ سال	۲۰ قطره ۴ بار در روز

پروبیوتیک‌ها

تاثیر مواد پروبیوتیک بر کولیک نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، مثبت گزارش شده است ولی در نوزادانی که شیرخشک می‌خورند، نباید تجویز شود. این دارو به نام‌های مختلف در بازار دارویی موجود است :

قطره پدی‌لاکت (Pedilact) و بی‌بی کر (baby care)

برای، کودکان زیر ۲ سال روزی ۵ تا ۱۵ قطره براساس سن و وزن کودک

درمان قولنج نوزادی یا کولیک در نوزادان در طب سنتی

اگرچه درمان مشخصی برای کولیک در طب سنتی وجود دارد اما باید در‌نظر داشت که تجویز آن‌ها برای کودکان به‌خصوص کودکان زیر یک سال بدون مشورت پزشک اصلا توصیه نمی‌شود. با این حال، اثربخشی یک ‌سری داروی گیاهی برای قولنج نوزاد اثبات شده‌اند که با مشورت با پزشک کودکتان می‌توانید از آن‌ها بهره بگیرید.

گیاه بابونه در کولیک نوزادان

این گیاه خاصیت‌های فراوانی دارد. برای آرامش‌بخشی، خواب بهتر، رفع دل‌پیچه و دل‌درد، بهبود اسهال در کودکان و در بعضی نوزادان در بهبود کولیک نوزادی موثر بوده‌ است. به‌طور کلی، داروهای گیاهی تداخلات پیش‌بینی نشده‌ای دارند. برخی با مصرف بابونه و مشتقات آن دچار واکنش‌های آلرژیک می‌شوند.

گریپ واتر در کولیک نوزادان

گریپ‌واتر اصطلاحی است که برای ترکیب بی‌کربنات‌سدیم و یک‌سری گیاهان (مثل زنجبیل، بابونه، هل، رازیانه، شیرین بیان، دارچین، میخک، شوید، بادرنجبویه یا نعناع تند با فرمول ترکیبی خاص) گفته می‌شود. گریپ‌واتر برای درمان نفخ شکم نوزاد، دل‌درد، درد دندان، سرفه و کولیک نوزادان استفاده می‌شود. این ترکیب را بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید.

فلوس در کولیک نوزادان

این ترکیب، اثر ضد التهابی دارد و برای رفع دل‌درد و یبوست در کودکان یک تا شش سال استفاده می‌شود. با این که گاهی اثر فلوس بر کولیک نوزاد دیده شده اما مصرف این ماده در کودکان زیر یک سال، توصیه نمی‌شود. فلوس در کودکان یک تا شش سال، اثر خوبی روی درمان یبوست نوزاد تازه متولد شده دارد که البته برای مصرف باید با پزشک مشورت کنید.

راه‌های پیشگیری از کولیک نوزاد

روش‌های مختلفی برای پیشگیری و کاهش احتمال بروز کولیک وجود دارد:

• استفاده از روش درست شیردهی و چسباندن سینه به دهان به طوری که هوای کمتری بلعیده شود.
• طولانی کردن شیردهی برای رسیدن به شیر چرب‌تر
• استفاده از شیر خشک‌های مخصوص و رعایت نسبت درست پودر و آب
• آروغ گرفتن
• ماساژ شکم و حرکات دوچرخه
• تماس پوست به پوست

نکات مهم که والدین نوزادان کولیکی باید بدانند

والدین نوزادان کولیکی، استرس و عذاب زیادی را متحمل می‌شوند. داشتن نوزاد کولیکی می‌تواند زندگی والدین را مختل کند و حتی روی روابط زوجین اثر بگذارد اما سوال این است که چه می‌توان کرد؟

1. حتماً از کمک نزدیکان خود استفاده کنید. گاهی نوزادتان را به افراد مطمئن دیگری که می‌شناسید، بسپارید و به مکانی آرامش‌بخش بروید. آرامش روانی شما برای سلامت نوزاد اهمیت دارد. حتماً از یک مشاور کمک بگیرید. این مقاله را به همسر یا پرستار فرزندتان نیز بدهید تا مطالعه کنند. والدین نوزاد کولیکی باید حتماً با یکدیگر همکاری کنند. اگر تنها هستید و کلافه شده‌اید، نوزاد را برای دقایقی در یک محیط امن تنها بگذارید. نوزاد باید روی کمرش خوابیده‌ باشد. اطراف نوزاد با بالش یا پتو، حفاظ ایجاد کنید تا غلت نزند.
2. حالا که با کولیک نوزادی آشنا شدید، باید بدانید که تکان دادن شدید نوزاد، فریاد کشیدن، ضربه زدن یا پوشاندن دهان او نه‌تنها کمکی نمی‌کند، بلکه وضعیت را وخیم‌تر می‌کند. اصطلاح «سندروم نوزاد تکان‌خورده» به شرایطی گفته می‌شود که والدین، از شدت گریه‌های مداوم نوزاد کلافه شده و او را به‌سختی تکان می‌دهند. گردن نوزادان ضعیف است و به‌راحتی جابه‌جا می‌شود؛ این جابه‌جایی همراه با حرکت سر می‌تواند آسیب جدی به مغز وارد کند و حتی در مواردی به مرگ منجر شود.

تاثیر گهواره بر کولیک نوزاد

آیا استفاده از گهواره برای کولیک نوزاد مفید است؟ بهترین روش برای خواباندن نوزاد مبتلا به کولیک، قرار دادن او به‌صورت دمر روی ساعد دست است که می‌تواند به آرامش او کمک کند. از آن‌جا که این روش فشار زیادی به دست وارد می‌کند، گهواره‌های مخصوص نوزادان کولیکی طراحی شده‌اند که کودک را در همین وضعیت نگه می‌دارند و نقش دست شما را ایفا می‌کنند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

معمولاً کولیک با انجام حرکات ماساژ، آروغ گیری، روش درست شیردهی و... درمان یا کنترل می‌شود‌. اما اگر الگوی گریه کودک ناگهان تغییر می‌کند یا کودک دچار تب، اسهال، استفراغ، مدفوع خونی یا دیگر مشکلات گوارشی شد به پزشک مراجعه کنید.