درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه | روش‌های درمان خانگی و دارویی

ممکن است کودک در بدو تولد، به دلیل عدم تکامل اندام‌ها، مشکلات گوارشی نظیر دل درد داشته باشد اما این تنها یکی از دلایل بروز دل درد در نوزادان زیر یک ماه است. دلایلی از جمله شیردهی اشتباه، حساسیت غذایی، یبوست و ... نیز محتمل است که باید مورد بررسی قرار بگیرد. در این مقاله، قصد داریم به‌طور کامل، در مورد دلایل و روش‌های درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه بیشتر توضیح دهیم.

پادکست خلاصه مقاله درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه:

با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره‌ تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.

علل شایع دل درد نوزادان زیر یک ماه

نفخ شکم نوزاد

قبل از پرداختن به موضوع درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه، لازم است بدانید نفخ نوزاد به ‌علت تجمع بیش ‌از‌ حد گاز در دستگاه گوارش اتفاق افتاده و می‌تواند موجب ناراحتی و دل پیچه‌ نوزاد شود. دل‌دردِ ناشی از نفخ، در نوزادان زیر سه ماه شایع‌تر است؛ چراکه دستگاه گوارش آن‌ها هنوز در حال تکامل است.

مادر باید در قدم اول، دل درد نوزاد ده روزه را به نفخ شکم ارتباط دهد. تقریباً همه‌ی نوزادان دچار نفخ معده می‌شوند؛ چه نوزادانی که از مادر شیر می‌خورند، چه نوزادانی که از شیشه شیر و شیر خشک استفاده می‌کنند. ممکن است به‌علت مصرف غذاهای نفاخ در دوران شیردهی توسط مادر، احتمال نفخ شکم نوزاد بیشتر ‌شود.

* مقاله درمان نفخ شکم نوزاد را مطالعه کنید.

شیر خوردن نادرست 

اگر در هنگام شیردهی، به‌ موقعیت قرار گرفتن نوزاد زیر سینه توجه نشود، ممکن است هوای زیادی وارد معده نوزاد شده و باعث نفخ، دل درد و سکسکه نوزاد شود. عدم رعایت روش صحیح شیردهی را می‌توان مهم‌ترین علت دل درد کودکان بعد از خوردن غذا دانست؛ چراکه می‌تواند موجب رفلاکس، رفلاکس پنهان نوزاد و دل درد همراه با آن شود. بهترین حالت قرارگرفتن نوزاد هنگام نوشیدن شیر، به‌گونه‌ای است که سرِ نوزاد بالاتر از بدن او قرار بگیرد. همچنین لازم است تا از شیشه شیر مناسب استفاده کنید زیرا هرچه سوراخ شیشه شیر بزرگ‌تر باشد، هوای بیشتری به‌ همراه شیر وارد دهان نوزاد شده و موجب نفخ و دل درد می‌شود. توجه به سوراخ شیشه شیر می‌تواند موجب درمان دل درد نوزاد نارس شود.

حساسیت نوزاد به شیر‌خشک و دل درد نوزاد

شایع‌ترین آلرژی یا حساسیت در نوزادان، حساسیت کودک به پروتئین گاوی است که در اغلب شیر‌خشک‌ها وجود دارد. این حساسیت بدان معناست که بدن نوزاد نسبت به یکی از پروتئین‌های شیر گاوِ موجود در ترکیب شیرخشک، واکنش بیش‌ازحد نشان داده و با آن مانند یک میکروب رفتار می‌کند. علائم حساسیت نوزاد به شیر خشک، بسیار مشخص و شامل مواردی مانند تف کردن مکرر نوزاد، استفراغ، مدفوع خونی، اسهال، کهیر، اگزما و گریه است. در صورت مشاهده حساسیت به شیر‌ خشک، حتماً برای انتخاب شیر‌خشک مناسب حساسیت به پروتئین گاوی با پزشک مشورت کنید.

عدم تحمل لاکتوز

بدن برخی کودکان نمی‌تواند لاکتوز موجود در شیر یا شیرخشک‌های معمولی را هضم کند. در این افراد، متابولیسم ناقص لاکتوز موجب ایجاد گاز زیادی در دستگاه گوارش شده و دل درد ایجاد می‌کند. برای جلوگیری از ایجاد دل‌پیچه در این نوزادان، باید از انواع خاصی از شیرخشک‌های بدون لاکتوز استفاده کنید.

کولیک نوزاد

درصورتی که نوزاد در سن کمتر از پنج ماهگی، به شکل غیرقابل کنترل و بیش‌از سه ساعت متوالی در حداقل سه روز از هفته و به ‌مدت حداقل سه هفته گریه می‌کند، احتمالاً به قولنج نوزادی یا کولیک مبتلا است. اغلب نوزادان در سن 3 تا 4 ماهگی، به‌صورت قابل توجهی بهبود پیدا کرده و علائم کولیک را پس از پنج ماهگی، دیگر نشان نمی‌دهند. درمان مشخصی برای کولیک وجود ندارد اما تکان دادن نوزاد، قنداق کردن، حمام آب ولرم، مصرف فراورده‌های پروبیوتیک (قطره پدی‌لاکت)، پخش صدای سفید مانند صدای سشوار برای نوزاد و ماساژ برای دل درد نوزاد مفید خواهد بود.

* مقاله کولیک نوزاد را مطالعه کنید.

یبوست

یبوست نیز از دلایل ایجاد دل درد در نوزاد است. برای تسکین و درمان دل‌درد ناشی از یبوست نوزاد، می‌توانید از ورزش دوچرخه استفاده کنید. برای این‌کار نوزاد را به پشت خوابانده و پاهای او را مانند رکاب ‌زدن دوچرخه تکان دهید. این ‌ورزش به حرکت روده‌های نوزاد و تسهیل دفع کمک می‌کند. شیردهی کافی را نیز فراموش نکنید.

* مقاله درمان یبوست نوزاد تازه متولد شده را مطالعه کنید.

با اپلیکیشن گهواره، هر هفته در جریان تغییرات و نیازهای کودکت قرار بگیر.هر روز یک پیام مشاور متناسب با سن کودکت دریافت کن. قد و وزن کودکت رو هر ماه وارد کن تا بهت بگیم رشد کودکت مناسب هست یا نه.

نصب اپلیکیشن گهواره

از کجا بفهمیم نوزاد دل درد دارد؟

کوچولویتان با نشان دادن یک یا چند مورد زیر وجود دل درد را به‌شما اطلاع می‌دهد:

• ایراد گرفته و بدخلقی می‌کند.
• نمی‌خوابد و غذا نمی‌خورد.
• بیش از معمول گریه می‌کند.
• اسهال و استفراغ
• به خود می‌پیچد و ثابت نمی‌ماند.
• شکلک درآورده و پلک‌هایش را محکم به‌هم فشار می‌دهد.
• پاهایش را به‌داخل شکم جمع می‌کند.

*مقاله قطره دایمتیکون برای نوزاد را مطالعه کنید.

برای دل درد نوزاد چه باید کرد؟

روش‌های مختلفی برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه پیشنهاد شده است. یکی از روش‌های درمان دل‌درد نوزاد استفاده از طب سنتی یا داروهای شیمیایی است که شامل انواع مختلف شربت‌های مخصوص دل‌درد کودکان می‌شود. برای بررسی بهترین داروی دل درد نوزادان با ما همراه باشید.

توجه کنید که اطلاعات زیر جایگزین مراجعه به پزشک نیست. در صورت ادامه‌دار بودن علائم دل‌درد، مشاهده‌ی نشانه‌های هشداردهنده که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد و به‌ویژه در مورد نوزادان نارس، حتماً به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا این وضعیت می‌تواند منجر به عوارض جدی و جبران‌ناپذیری مانند انتروکولیت نکروزان شود.

* مقاله درمان گوش درد نوزاد را مطالعه کنید.

روش‌های خانگی و ساده برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه

قبل از استفاده دارو برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه، بهتر است از روش‌های غیردارویی استفاده کنید. چندین درمان خانگی دل درد نوزاد زیر یک ماه در ادامه آمده است:

ماساژ برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه

ماساژ شکم می‌تواند برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه  بسیار کمک ‌کننده باشد. ماساژ باعث ایجاد آرامش عصبی و عضلانی روده‌ها شده و به خروج گازهای معده و عمل دفع کمک می‌کند. برای ماساژ، نوزاد را به پشت خوابانده و با حرکات دایره‌ای و درجهت عقربه‌های ساعت، به‌آرامی شکم او را ماساژ دهید. بهتر است ماساژ با رعایت فاصله‌ی یک ساعت، قبل یا بعد از خوردن غذا انجام شود.

حمام آب ولرم

حمام آب ولرم، اثر تسکین دهنده‌ای برای نوزاد دارد. همچنین آب گرم برای دور‌کردن ذهن کودک از حس درد و کمک به خواب او مفید است. شما می‌توانید با ماساژ شکم نوزاد در حین حمام، به آرامش عصبی و عضلانی شکم او و احساس راحتی هرچه بیشتر نوزاد کمک کنید.

ورزش دوچرخه 

ورزش دوچرخه نیز می‌تواند برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه مفید باشد. برای انجام این ورزش، ابتدا نوزاد را به پشت خوابانده، سپس پاهای او را مانند رکاب زدنِ دوچرخه حرکت دهید. این ورزش به حرکت روده‌ها و خروج گاز اضافی دستگاه گوارش کمک کرده و به نوعی در درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه موثر است.

فراورده‌های پروبیوتیک 

یکی از راه‌های درمان دل درد که برای کودکان بالای 6 ماه استفاده می‌شود، استفاده از ماست‌های پروبیوتیک است. این ماست‌ها با تامین میکروب‌های مفیدِ دستگاه گوارش، به درمان دل درد کودک کمک می‌کنند. البته باید توجه کنید که به‌هیچ وجه نمی‌توان از فراوده‌های پروبیوتیک برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه استفاده کرد و حتی برای کودکان بالای 6 ماه نیز مشورت با پزشک ضروری است.

نوازش و تکان دادن نوزاد

تکان ‌دادن و نوازش، باعث آیجاد حس آرامش در نوزاد می‌شود. از آن‌جایی که گریه کردنِ نوزاد، خود باعث ورود هوای زیادی به معده‌ی او شده و موجب نفخ و دل درد نوزاد می‌شود، ابتدا لازم است نوزاد را آرام کنید. همچنین تکان دادن نوزاد به عبور گاز‌های اضافی از روده کمک کرده و در درمان دل درد نوزاد زیر ماه تاثیرگذار است. خواندن دعا برای دل درد نوزاد یا لالایی در هنگام این کار به آرامش هر چه بیشتر او کمک می‌کند.

گرفتن آروغ

در هر صورت (تغذیه نوزاد از مادر یا شیشه شیر) پس ‌از شیر خوردن، نوزاد باید بر روی شانه قرار گرفته و با ضربه‌های آرام به پشت او، امکان خروج هوا از معده‌ی نوزاد فراهم شود. چراکه جلوگیری از ورود هوا به معده‌ی نوزاد در هنگام شیر خوردن، غیرممکن است. به ‌همین علت توصیه ‌می‌شود پس از مدتی شیر خوردن، آروغ نوزاد گرفته شود و مجددا به نوزاد شیر داده شود. با این ‌کار، از نفخ و دل درد نوزاد جلوگیری خواهد شد.

درمان گیاهی دل درد کودکان و نوزادان

در ادامه روش‌های درمان دل درد نوزاد با داروی گیاهی آمده است:

عرق نعناع برای نوزاد

یکی از دلایل دل درد نوزادان، نفخ شکم است. عرق نعناع می‌تواند برای ایجاد آرامش در دستگاه گوارش نوزاد و خروج گازهای اضافی برای درمان نفخ شکم نوزاد استفاده شود. البته توجه کنید که برای کودکان زیر دو ماه و به‌ویژه برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه، اصلاً نباید از عرق نعناع استفاده کرد. حتی برای کودکان بالای شش ماه نیز باید ابتدا با پزشک در مورد علت دل درد و میزان مجازعرق نعناعِ مصرفی مشورت کنید زیرا عرق نعناع در شرایط دل درد کولیکی نوزاد یا رفلاکس می‌تواند حتی مضر هم باشد.

چای بابونه

مصرف چای بابونه، تاحدی در رفع دل درد کولیکی نوزاد موثر است. همچنین به خوابیدن نوزاد کمک کرده و باعث آرامش دستگاه گوارش او می‌‌شود اما نه  درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه! چراکه تنها غذای نوزاد تا قبل از 6 ماهگی، شیر است و دادن هر نوشیدنی دیگری به او توصیه نمی‌شود.

دم‌کرده آویشن، رازیانه یا زیره سبز

مصرف این دم‌کرده‌ها توسط مادر می‌تواند در درمان دل پیچه نوزاد زیر یک ماه مفید باشد. این دم‌کرده‌ها علاوه‌بر افزایش شیر مادر، باعث کاهش نفخ مادر شده و به ‌این ترتیب از انتقال نفخ از شیر مادر به نوزاد جلوگیری می‌شود.

داروهای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه

درمان دارویی به چه صورت است؟ برای دل درد نوزاد چی خوب است؟ در ادامه، اسم چند شربت و دارو برای درمان سریع دل درد نوزاد آمده است:

قطره‌ی کولیکز

رایج‌ترین اسم شربت دل درد کودکان، قطره‌ی کولیک است. قطره‌ی کولیکز(colicEZ)  دارای عصاره طبیعی شوید و رازیانه بوده و به‌علت خواص ضد نفخی که دارد، برای درمان دل درد نوزادان زیر یک ماه استفاده می‌شود. میزان استفاده از آن به‌صورت هر 6 ساعت، 10 قطره نفخ بوده و درصورت بهبود علائم، باید تعداد قطره دل درد نوزاد کاهش یابد.

* مقاله شربت فاموتیدین برای کودکان را مطالعه کنید.

گریپ میکسچر برای نوزاد

گریپ میکسچر، گریپ میچر یا گریپ واتر؛ حاوی عصاره‌های گیاهی مانند بابونه، نعنا، شوید، دارچین، هل و ... است.  این ‌ترکیب برای درمان کولیک یا نفخ کودکان تجویز می‌شود. ترجیحاً نباید از شربت گریپ میکسچر برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه استفاده کرد ولی برای نوزادان بالای 2 ماه بلامانع است. دقت کنید که از گریپ میکسچری استفاده کنید که حاوی الکل و شکر نباشد.

قطره ایزی‌کول

این قطره دل درد نوزاد زیر یک ماه، حاوی آنزیم لاکتاز بوده و می‌تواند به شیر مادر یا شیر‌خشک اضافه شود. آنزیم لاکتاز به‌صورت طبیعی در دستگاه گوارش تولید می‌شود تا قند موجود در شیر (لاکتوز) را هضم کند. در چند ماه اول زندگی، دستگاه گوارش نوزاد قادر به تولید میزان کافی آنزیم لاکتاز نیست و به علت هضم قند لاکتوز توسط میکروب‌های دستگاه گوارشِ نوزاد، برخی نوزادان به نفخ و دل درد مبتلا می‌شوند. این قطره به پیشگیری و درمان شکم درد نوزاد زیر یک ماه کمک می‌کند.

پدی‌لاکت

این قطره یک ترکیب پروبیوتیکی و یک داروی دل درد نوزاد زیر یک ماه است و به ‌علت خواص ضد نفخ، برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه استفاده می‌شود.

کامی‌وی

این شربت حاوی عرق زیره سبز، زیره سیاه و ترنجبین برای دل درد نوزاد بوده و خاصیت ضد نفخ و ضد دل پیچه دارد. از کامی‌وی (CAMI-WAY) برای درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه استفاده می‌شود.

چه زمانی باید درمورد دل پیچه نوزاد نگران باشم؟

در صورت تداوم دل درد نوزاد (پس از 24 ساعت) حتی با وجود استفاده از داروی ضد دل پیچه کودکان، عدم درمان دل درد نوزاد زیر یک ماه یا مشاهده‌ی علائم زیر، حتماً به اورژانس مراجعه کنید:

• وجود خون در ادرار نوزاد یا مدفوع او
• اتساع بیش‌از حد شکم نوزاد یا سفت شدن آن
• بی‌اشتهایی به شیر
• استفراغ مداوم یا اسهال ادامه‌دار
• تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد که دلیل مشخصی نداشته باشد.
• تغییر الگوی گریه‌کردن نوزاد