خوردن اسفناج در بارداری چه فواید و عوارضی دارد؟

مصرف اسفناج در بارداری می‌تواند بلامانع باشد، اگر حد و حدود را رعایت کنید و زیاده‌روی نکنید. اساسا زیاده‌روی در مصرف هر خوراکی می‌تواند مشکلاتی را برای شما ایجاد کند. در دوران بارداری که دوران حساس و پر فراز و نشیبی است، اینکه چه چیزی بخوریم؟ چه قدر بخوریم؟ چه موقع بخوریم؟ و ... اهمیت زیادی دارد؛ زیرا از طرفی پای جنین حساس و در حال رشد در میان است و از طرف دیگر معمولا مادران وضعیت گوارشی خوب و به سامانی ندارند و به راحتی نمی‌توانند بخورند و بیاشامند؛ بنابراین اگر اصول خوردن و درست خوردن در بارداری را بدانیم و این اصول را رعایت کنیم، قطعا هم می‌توانیم به جنین به خوبی رسیدگی کنیم و هم اینکه حال خراب گوارشی خود را کنترل کنیم و آن را بهبود ببخشیم. 

 در این مطلب از گهواره به طور اختصاصی در مورد اسفناج خوردن در بارداری با هم گفت و گو خواهیم کرد. 

طریقه مصرف اسفناج در بارداری

اسفناج به شکل‌های مختلفی سرو می‌شود؛ بورانی اسفناج، نرگسی اسفناج،آلو اسفناج، بورک اسفناج، املت اسفناج و ... . در همه اشکال اسفناج مهم این است که به اندازه بخورید و زیاده‌روی نکید. 

واقعیت این است که خوردن ماست اسفناج در بارداری یا بورانی اسفناج در بارداری و یا همان املت اسفناج در بارداری معمولا نمی‌توانند ضرری را متوجه جنین و مادر باردار کند و در عوض فواید بسیار زیادی هم دارد؛ اما نکته مهم و همیشگی این است که افراط نکنید و اعتدال‌گونه مصرف کنید. 

طرز تهیه سوپ اسفناج

خوردن سوپ اسفناج در سه ماه اول بارداری، اگر گوارش سختی نداشته باشید و بد ویار نباشید، انتخاب فوق‌العاده‌ای برای تامین مواد مورد نیاز جنین و مادر است. اگر هم بد ویار هستید و فعلا نمی‌توانید این خوراکی و غذای خوشمزه را بخورید، تا سه ماه دوم و سوم بارداری صبر کنید و بعد یک سوپ اسفناج خوشمزه تهیه کنید و نوش جان کنید. 

برای درست کردن سوپ اسفناج شما به مقداری اسفناج (ترجیحا بی بی اسفناج)، قارچ، پیاز، عصاره قلم، کره، جو پرک، سیر، شیر، آب، خامه و نمک و فلفل نیاز دارید. 

اندازه خاصی برای این مواد ذکر نمی‌کنیم تا بسته به عیار و میزان که مد نظر خودتان است، بتوانید اندازه‌ها را کم و زیاد کنید. 

پیاز نگینی خرد شده را با کره تفت بدهید، قارچ اسلایسی را به آن اضافه کنید، سیر خرد شده را اضافه کنید، جو پرک را بشویید و اضافه کنید، نمک و فلفل بزنید و در نهایت آب و آب قلم را تا اندازه‌ای اضافه کنید که روی مواد را پر کند؛ درب قابلمه را به طور نیمه ببندید و صبر کنید که مواد بپزد و جا بیفتد. بعد از پختن و غلیظ شدن سوپ، اسفناجی که از قبل خرد کرده و با کره و سیر به طور جداگانه تفت داده‌اید، اضافه کنید. یک رب مانده به خاموش کردن سوپ، شیر هم دما با سوپ را اضافه کنید و بعد از خاموش کردن سوپ، روی آن خامه بریزید. 

طرز تهیه بورانی اسفناج

بورانی یکی از غذاهای ایرانی ساده است.خوردن ماست و اسفناج در بارداری هم بسیار خوب است. فقط کافی است مقداری از اسفناج را بخارپز کرده و خرد کنید. کمی سیر و زنجبیل رنده کنید و با ماست مخلوط کنید. زنجبیل می‌تواند تازه یا خشک شده باشد؛ به یاد داشته باشید که زنجبیل مصلح اسفناج و ماست است. در نهایت اسفناج را به ماست اضافه کنید. نمک بزنید و نوش جان کنید. مصرف بورانی اسفناج در بارداری با ماست چکیده بسیار بسیار خوشمزه‌تر خواهد بود؛ اما به طور کلی ترکیب اسفناج با ماست در بارداری یا خوردن خوردن بورانی اسفناج در بارداری بسیار عالی است. 

طرز تهیه نرگسی اسفناج

پیاز داغ کنید، اسفناج خرده شده را در پیاز داغ بریزید و مدام هم بزنید و تفت بدهید تا اسفناج سرخ شود، ولی نسوزد. وقتی کاملا سرخ شد، روی آن تخم مرغ بزنید. نرگسی اسفناج در واقع همان املت اسفناج است. 

*آموزش روش تهیه انواع غذای رژیمی خوشمزه با اسفناج 

طرز تهیه آلو اسفناج

گوشت گوسفندی یا مرغ را با پیاز داغ به خوبی تفت بدهید. و اجازه دهید کاملا بپزد. اسفناج‌ها را خرد کنید و با پیاز داغ کاملا سرخ کنید. وقتی گوشت پخت، اسفناج سرخ شده را اضافه کنید و آلوها را نیز بریزید. اجازه دهید خورشت کاملا جا بیفتد و روغن بیاندازد. حتما خورشت اسفناج در بارداری را امتحان کنید. 

اسفناج خام بهتر است یا پخته؟

گفته می‌شود اسفناج چه پخته باشد و چه خام، در هر دو صورت در تقویت استخوان سهم بسیار بالایی دارد. جالب است بدانید که با پختن اسفناج، منیزیم و آهن موجود در آن بالا می‌رود. به طور کلی پختن سبزیجات باعث آزادسازی کلسیم موجود در اسید اگزالیک می‌شود و جذب کلسیم را افزایش می‌دهد؛ کلسیم موجود در اسفناج پخته سه برابر بیشتر از اسفناج خام است، اما این جمله به این معنی نیست که شما نمی‌توانید از اسفناج خام استفاده کنید یا اسفناج خام فوایدی ندارد؛ اسفناج خام نیز پر از فایده است و می‌تواند احتیاجات بدن را تامین کند.

اما به طور کلی باید بدانید که پخت و پز سبزیجات در افزایش محتوای آنتی‌اکسیدانی آنها تاثیر زیادی دارد. پختن سبزیجات با تجزیه دیواره‌های سلولی، آنتی‌اکسیدان‌ها را آزاد می‌کنند.

اسفناج پخته لوتئین بیشتری دارد؛ لوتئین یک ماده شیمیایی فیتوشیمیایی است که به جلوگیری از آب مروارید و تخریب ماکولا کمک می کند.

اگر قرار است بین خوردن اسفناج خام و پخته یک گزینه را انتخاب کنید، اسفناج پخته بهترین گزینه است؛ زیرا اسفناج پخته مواد معنی خاصی دارد؛ سرشار از کلسیم، سرشار از اسید اگزالیک، کلسیم بیشتر و منیزیم و آهن بیشتر؛ اما خام خوردن اسفناج از نخوردن آن بهتر است. 

این نکته را نیز بدانید که بهترین روش برای پختن سبزیجات، بخارپز کردن آنها است. چنانچه سبزیجات را در آب بپزید، مقدار قابل توجهی از مواد مغذی که در آب حل می شوند – ویتامین C، فولات و تیامین (ویتامین B1)_ از بین می‌روند. 

فواید مصرف اسفناج در بارداری

موثر در رشد شناختی نوزاد

از آنجا که اسفناج اسید فولیک بسیار زیادی دارد، برای جلوگیری از سقط جنین و پیشرفت رشد نخاعی و شناختی جنین بسیار موثر است. همچنین اسفناج یک منبع غنی از آهن است و به همین جهت به تولید گلبول‌های قرمز خون کمک کرده و می‌تواند خطر ابتلا به کم خونی را کاهش می دهد.

تقویت روحیه

ویتامین B موجود در اسفناج در بهبود روحیه دوران بارداری موثر است. مصرف اسفناج در بارداری از افسردگی پیشگیری می‌کند و استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد. 

کمک به رشد استخوان‌ها و دندان‌ها

یکی دیگر از فواید اسفناج در بارداری، کلسیم بالای آن است. کلسیم موجود در اسفناج، خصوصا اسفناج پخته، در سلامت استخوان‌ها و رشد مناسب دندان‌ها تاثیر بسیار زیادی دارد. همچنین کلسیم اسفناج می‌تواند در پیشگیری از لخته شدن خون در عروق خونی کمک می کند و منجر به بهبود عملکرد عصبی و عضلانی شود.

کمک به تعادل سطح کلسترول

ویتامین E موجود در اسفناج می‌تواند به مبارزه علیه رادیکال‌های آزاد، بهبود بینایی و تعادل سطح کلسترول بدن در دوران بارداری کمک می کند. 

کمک به تکامل ریه‌ها

اسفناج از منابع ویتامین آ است. ویتامین A موجود در اسفناج منجر به رشد مناسب ریه‌ها در جنین می‌شود. همچنین این ویتامین به سوخت و ساز بدن نیز کمک می کند. همچنین مصرف اسفناج می‌تواند از ابتلا به دژنراسیون سنی ماکولا (تخریب لکه زرد شبکیه ناشی از کهولت) و نیز از ابتلا به دیابت کودکان و بزرگسالان جلوگیری کند.

تسکین درد

اسفناج حاوی ترکیبات ضد التهابی موسوم به گلیکولیپید است؛ از همین جهت می‌تواند دردهای دوران بارداری را تسکین دهد. دردهای بارداری معمولا در نتیجه تغییرات هورمونی شدید در این دوران ایجاد می‌شود که با خوردن اسفناج می‌توان آنها را کنترل کرد. 

تقویت‌کننده سیستم ایمنی

از دیگر خواص اسفناج تقویت سیستم ایمنی بدن است. از آنجا که اسفناج حاوی مقادیر زیادی ویتامین C است، در تقویت سیستم ایمنی تاثیر زیادی دارد و مدافع خوبی از بدن در برابر بیماری‌ها و عوامل بیماری‌زا است.  

تنظیم سطح فشار خون

با جای دادن اسفناج در رژیم غذایی خود در دوران بارداری، می‌توانید سطح فشار خون را کنترل کنید؛ زیرا نیترات موجود در اسفناج سبب تنظیم سطح فشار خون در بدن می‌شود و میزان بالای پتاسیم در اسفناج هم سبب می‌شود سطح فشار خون به سطح طبیعی برسد.

کمک به بهبود بینایی

خاصیت اسفناج در بینایی هم نباید نادیده گرفت. اسفناج منبع غنی از ویتامین B1 و ویتامین B2 است. این ویتامین‌ها تاثیر زیادی در تکامل بینایی و سیستم عصبی جنین دارند.

کمبود ویتامین B1 در رژیم بارداری می‌تواند منجر به یک بیماری با نام نوروپاتی محیطی (peripheral neuropathy) شود. نوروپاتی محیطی به معنی التهاب چندین عصب محیطی مختلف است. نوروپاتی محیطی اختلال در اعصابی است که از مغز و طناب نخاعی سرچشمه می‌گیرند. نوروپاتی محیطی می‌تواند بر اعصاب مسئول احساس (نوروپاتی حسی)، حرکت (نوروپاتی حرکتی) یا هر دو (نوروپاتی حسی-حرکتی) یا بر اعصاب خودمختار مسئول کنترل عملکرد‌هایی مانند هضم غذا، دفع ادرار، فشار خون و ضربان قلب تأثیر بگذارد.

ویتامین B2 هم به تکامل اندام‌ها و بافت‌های تناسلی در داخل بدن کمک می کند. 

درخشان کننده پوست

پروتئین اسفناج می‌تواند برای ترمیم سلول‌ها، تولید اسیدهای آمینه در بدن و حفظ سلامت پوست، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها موثر باشد. 

مضرات اسفناج در بارداری

عوارض اسفناج در بارداری را نیز نادیده نگیرید؛ در واقع فواید استفاده از اسفناج در بارداری نباید باعث شود که در مصرف آن زیاده‌روی کنید. 

تداخل با جذب مواد معدنی

اسید اگزالیک موجود در اسفناج با سایر مواد معدنی مانند روی، کلسیم و منیزیم می‌تواند تداخل ایجاد کند، اگر بیش از اندازه مصرف شود. مصرف زیاد اسفناج می‌تواند منجر به کمبود مواد معدنی در بدن شده و در نتیجه مانع رشد و تکامل جنین شود.

یبوست و نفخ

مصرف زیاد اسفناج می‌تواند منجر به یبوست، تشکیل گاز در دستگاه گوارش، نفخ و شکم درد شود؛ زیرا اسفناج فیبر بسیار زیادی دارد و مصرف بیش از اندازه آن در دوران بارداری می‌تواند به یبوست و نفخ دامن بزند. 

نکته مهم این است که حتما در دوران بارداری مراقب یبوست خود باشید؛ زیرا یبوست و فشاری که وزن جنین به روده و رکتوم و نهایتا مقعد وارد می‌کند، می‌تواند منجر به فیشر، شقاق مقعدی و نهایتا بواسیر شود. هر یک از اینها می‌توانند مشکلات جدی و دردناکی را برای مادر باردار ایجاد کنند. 

اسهال

اسهال هم مشکل گوارشی دیگری است که در نتیجه مصرف بیش از اندازه اسفناج رخ می‌دهد. این مشکل ناشی از فیبر بالای اسفناج و ناسازگاری بدن با این میزان فیبر است. اسهال می‌تواند با تب و دردهای شکمی نیز همراه باشد. 

سنگ کلیه

اسفناج حاوی مقدار زیادی پورین است. پورین‌ها گروه خاصی از ترکیبات هستند که هنگام مصرف زیاد، در داخل بدن به اسید اوریک تبدیل می‌شوند. اسید اوریک زیاد باعث رسوب کلسیم شده و در نتیجه منجر به تشکیل سنگ کلیه می‌شود. همچنین میزان اسید اگزالیک در اسفناج زیاد است که باعث رسوب اگزالات کلسیم می‌شود. از همین جهت حتما حتما اسفناج را در حد اعتدال و به اندازه مصرف کنید. 

اسفناج را تازه مصرف کنید

به یاد داشته باشید که چه در دوران بارداری و چه غیر آن، اسفناج یکی از آن دسته سبزیجاتی است که بهتر است آن را به صورت تازه و فصلی استفاده کنید. در واقع فریز کردن اسفناج را پیشنهاد نمی‌کنیم. با توجه به اینکه این روزها فروشگاه‌های سبزیجات تازه و آماده در همه جا هست، بنابراین کار سختی نیست که اسفناج را به صورت تازه و فصلی تهیه کنید و از فریز کردن آن اجتناب کنید. 

بد نیست بدانید از آنجا که نگهداری اسفناج در فریزر، احتمال تبدیل نیترات به نیتریت و تشکیل ترکیب سرطانزای نیتروزآمین را زیاد می‌کند، اتحادیه اروپا در این زمینه آزمایشاتی انجام داده و به این نتیجه رسیده است که اگرچه مقدار نیتروزآمین ایجاد شده در اسفناج منجمد شده نگران‌کننده نیست، اما توصیه این است که ترجیحا آن را فریز نکنید و  به صورت فصلی و تازه به تازه مصرف کنید.

این نکته را هم بدانید که خواص سبزیجات پخته و منجمد شده به دلیل از دست رفتن بافت اولیه نصف می‌شود. از همین جهت میزان مواد مغذی اسفناج تازه، فقط تا یک هفته در یخچال بدون تغییر باقی خواهد ماند. در ضمن حرارت دوباره به اسفناج پخته بر میزان تشکیل نیتروزآمین آن تاثیر زیادی دارد. 

کلام آخر

مصرف اسفناج در بارداری فواید زیادی برای شما دارد، به شرط اینکه حتما به اندازه مصرف کنید و زیاده‌روی نکنید. به یاد داشته باشید که نکته طلایی و اصلی در مصرف هر ماده غذایی، رعایت حد اعتدال و به اندازه مصرف کردن آن است.